موج‌سواری بورس با دلار

روز دوشنبه شاخص کل بورس روند مثبتی را تجربه کرد و توانست با سبزپوشی کام سهامداران را سبز کند و در سوی دیگر بازار نیز دلار بازار آزاد باز رکورد شکست و به محدوده‌های جدید قیمتی رسید.

به باور بسیاری از تحلیلگران همین افزایش قیمت ارز باعث شده که بورس نیز وضعیتی مثبت را تجربه کند. از سوی دیگر رابطه مستقیم یا همبستگی بین قیمت دلار و بازار سرمایه وجود دارد؛ البته بخش عمده‌ای از این همبستگی به افزایش صنایع دلاری در بورس تهران باز می‌گردد. برای نمونه صنایعی همچون محصولات شیمیایی، فلزات اساسی، فرآوردهای نفتی و کانی‌ها از نرخ دلار تاثیر مستقیمی می‌گیرند و افزایش یا کاهش قیمت می‌تواند وضعیت بورس تهران را تغییر دهد.

در آمارها آمده است؛ با توجه به ماهیت صادراتی این صنایع افزایش نرخ ارز، مزیت صادراتی را بالا برده و با ثبات قیمت‌های جهانی سودآوری این شرکت‌ها بیشتر می‌شود و به دنبال آن ارزش بازار بالاتری کسب می‌کنند. با وجود این برخی از شرکت‌ها نیز به دلیل هزینه‌های ارزی بالا و ارزبر بودن صنعتی که در آن مشغول فعالیت هستند با افت ارزش پس از جهش ارزی مواجه می‌شوند که گاه ارزش آنها تا یک‌چهارم قبل از جهش‌های ارزی نیز کاهش می‌یابد. همچنین سهم بیش از ۶۰درصدی صنایع کالامحور ِ (commodity base) بازار سرمایه در حالی است که قیمت‌گذاری داخلی محصولات این صنایع، براساس نرخ دلار و فروش صادراتی آنها نیز ارزی است. هر چند بخشی از هزینه‌های شرکت‌های صادرات‌محور نیز دلاری است اما به دلیل حاشیه سود بالا و نسبت هزینه به درآمد پایین در مجموع برآیند مثبت‌تری دارد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد به ازای هر ۱۰ درصد افزایش نرخ دلار، سودآوری یک شرکت پتروشیمی بیش از ۱۵ درصد رشد می‌یابد و با در نظر گرفتن نسبت قیمت به درآمد P/ E این سهم قیمت نیز افزایش بیشتری پیدا می‌کند. گروه دوم منتفع‌شونده از افزایش نرخ دلار، شرکت‌هایی هستند که تراز ارزی مثبت دارند لذا پس از جهش‌های ارزی درآمد تسعیر (به عنوان درآمد غیرعملیاتی) را شناسایی می‌کنند.

موضوع افزایش نرخ ارز از این جهت برای بنگاه‌های تولیدی قابل توجه است که هزینه تولید را در شرکت‌هایی که فروش داخلی دارند، افزایش می‌دهد و این شرکت‌ها نمی‌توانند متناسب با افزایش هزینه‌ها، در محصولات تولیدی خود، افزایش نرخ بدهند. به‌طور کلی پس از افزایش قیمت دلار یک موج تورمی گریبان‌گیر اقتصاد خواهد شد. حال اکثر شرکت‌های بورسی دارایی‌هایی دارند که با موج تورم همراه خواهند شد و قیمت آنها افزایش پیدا خواهد کرد. پس اگر سهام شرکتی خریداری شود که دارایی‌های ارزشمندی داشته باشد، آنگاه با یک موج تورمی می‌توان ارزش پول خود را حفظ کرد.

وضعیت دلار در بازار

به عقیده برخی تحلیلگران، روند افزایشی اسکناس امریکایی در ماه‌های اخیر و کاهش ارزش ریال در برابر دلار موجب شده برخی از سرمایه‌داران نسبت به حفظ ارزش دارایی‌های ریالی خود نگران شوند و به صورت احتیاطی در موقعیت خرید دلار یا سکه قرار بگیرند. نااطمینانی نسبت به ارزش ریال، به سایر بازارها نیز سرایت کرده؛ به‌طوری که قیمت‌ها در بازار خودرو نیز روند صعودی داشته است. روند افزایشی مجموع بازارها نشان می‌دهد که سیاست‌گذار به‌جای سیاست‌های موقت و تسکین‌دهنده بهتر است به فکر تغییر کلی انتظارات تورمی و تعدیل آنها باشد.

برخی معامله‌گران باور دارند زمانی که انتظارات بازار صعودی است، مالیات‌گیری یا سخت کردن شرایط خرید و فروش دلار تنها هزینه اضافه‌ای را به قیمت اسکناس امریکایی تحمیل می‌کند. شاید اگر دیروز در صحن مجلس که وزیر اقتصاد و رییس کل بانک مرکزی برای گزارش اقدامات ارزی دولت حضور یافته بودند معامله‌گران مشاهده می‌کردند که سیاست‌گذار طرح‌های بنیادی برای مدیریت نوسانات دارد، با احتیاط بیشتری بالای مرز 40 هزار تومان اقدام به خرید و فروش می‌کردند.

زمانی که قیمت نفت در سطوح نسبتاً بالایی قرار دارد، افزایش قیمت دلار در بازار داخلی در سقف‌های تاریخی، هشداردهنده است. در این میان، برخی فعالان باور دارند که بازارساز با فروش دلار در نرخ‌های بالا بزودی نوسان‌گیران را دچار ضرر سنگین خواهد کرد.

بازار ارز سلیمانیه هم امروز شاهد یکه تازی نرخ دلار بود. قیمت دلار در بازار ارز سلیمانیه امروز وارد کانال جدید شد و از نیمه کانال جدید هم عبور کرد. نرخ حواله درهم نیز امروز مسیر رشد را طی کرد و توانست خود را به نیمه کانال برساند. با این حال در تهران اعلام شد که نرخ دلار در مقایسه با روز گذشته ثابت مانده است.

البته نرخ دلار رسمی روز دوشنبه بالاتر از روز قبل به فروش رسید. قیمت دلار روز دوشنبه در صرافی بانک ملی ایران برای خرید 36 هزار و 422 تومان و قیمت فروش دلار امریکا 36 هزار و 790 (سی و شش هزار وهفتصد و نود تومان) اعلام شد. قیمت دلار توافقی دوشنبه در محدوده 36 هزار و 732 تومان معامله شد. این قیمت در مقایسه با قیمت دیروز 403 تومان بالاتر بود. در بازار متشکل ارزی هم قیمت دلار امروز به سمت جلو حرکت کرد و به 36 هزارو 700 تومان رسید. روز گذشته قیمت دلار متشکل در محدوده 36 هزار و 152 تومان بود.

نااطمینانی نسبت به ارزش ریال به سایر بازارها نیز سرایت کرده است، به‌طوری که قیمت‌ها در بازار خودرو نیز روند صعودی داشته است. روند افزایشی مجموع بازارها نشان می‌دهد که سیاست‌گذار به‌جای سیاست‌های موقت و تسکین‌دهنده بهتر است به فکر تغییر کلی انتظارات تورمی و تعدیل آنها باشد.

کارشناسان ارزی شکاف قابل توجه نرخ رسمی و آزاد را عامل ایجاد تقاضای کاذب در بازار می‌دانند. چرا که سودجویان می‌توانند با اجاره کارت ملی و خرید سهمیه ارز سالانه دیگر افراد و فروش آن در معاملات غیر‌رسمی از این عمل سود کسب کنند. از سر‌گیری مذاکرات احیای برجام همچنان در هاله‌ای از ابهام است. معامله گران یکی از دلایل صعودی شدن نرخ دلار را ناامیدی از احیای برجام می‌دانند. کنعانی سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری امروز خود درباره برجام گفت: «اساسا متن توافق بر اساس مذاکراتی که میان طرفین صورت گرفته است، آماده جمع‌بندی است و تعلل طرف امریکایی باعث این شده که توافق جمع‌بندی نشود. اقدامات غیر سازند امریکا منجر به تأخیر در توافق شده است.»

بازار از دریچه معاملات

شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات روز دوشنبه، پنجم دی‌ماه با ۱۲ هزار و ۸۲۹ واحد افزایش در ارتفاع یک میلیون و ۵۷۶ هزار واحدی ایستاد. شاخص هم‌وزن با چهار هزار و ۳۰۰ واحد افزایش به ۴۶۷ هزار و ۵۴ واحد و شاخص قیمت با ۲ هزار و ۵۶۰ واحد رشد به ۲۷۸ هزار و هفت واحد رسید. شاخص بازار اول، هفت هزار و ۶۴۳ واحد و شاخص بازار دوم، ۳۱ هزار و ۲۵۷ واحد افزایش را ثبت کردند.

روز دوشنبه در معاملات بورس تهران، بیش از ۱۱ میلیارد و ۷۳ میلیون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۵۹ هزار و ۵۹۹ میلیارد ریال معامله شد. همچنین معدنی و صنعتی گل گهر (کگل) با ۲ هزار و ۱۶۱ واحد، توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو) با یک هزار و ۷۷۷ واحد، پتروشیمی نوری (نوری) با یک هزار و ۲۰۱ واحد، توسعه معادن و فلزات (ومعادن) با ۸۲۱ واحد ۸۲۱ واحد و ایران خودرو (خودرو) با ۷۰۰ واحد تاثیر مثبت بر شاخص بورس داشت.

در مقابل فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با ۷۱۵ واحد، ملی صنایع مس ایران (فملی) با ۶۴۸ واحد، بانک پاسارگاد (وپاسار) با ۲۴۷ واحد، سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی (وبانک) با ۲۲۰ واحد و پالایش نفت تبریز (شبریز) با ۱۴۵ واحد تاثیر منفی بر شاخص بورس به همراه داشت.

بر پایه این گزارش، دیروز نماد ایران خودرو (خودرو)، گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو (خگستر)، معدنی وصنعتی گل گهر (کگل)، شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا)، پالایش نفت تهران (شتران)، سایپا (خساپا) و پالایش نفت اصفهان (شپنا) در نمادهای پُرتراکنش قرار داشتند.

گروه خودرو هم در معاملات روز دوشنبه صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه ۲ میلیارد و ۸۴۲ میلیون برگه سهم به ارزش ۱۰ هزار و ۵۵۸ میلیارد ریال دادوستد شد.

شاخص فرابورس نیز روز دوشنبه بیش از ۶۱ واحد افزایش داشت و به ۱۹ هزار و ۸۲۹ واحد رسید. در این بازار بیش از هفت میلیارد و ۵۳۹ میلیون برگه سهم و اوراق مالی دادوستد شد و تعداد دفعات معاملات دیروز فرابورس بیش از ۳۲۱ هزار و ۳۶ نوبت بود.

سنگ آهن گهرزمین (کگهر)، مدیریت انرژی تابان هور (وهور)، فولاد هرمزگان جنوب (هرمز)، بیمه کوثر (کوثر) و پالایش نفت شیراز (شراز) تاثیر مثبت بر این شاخص داشتند. در ادامه پلیمر آریاساسول (آریا)، بیمه پاسارگاد (بپاس)، صنعتی مینو (غصینو)، فرابورس ایران (فرابورس)، تهیه توزیع غذای دنا آفرین فدک (گدنا) و پتروشیمی زاگرس (زاگرس) تاثیر منفی بر این شاخص داشتند.