خطر در کمین زردکوه بختیاری
ریحانه جاویدی
در سال‌های اخیر فعالیت معدن‌کاوان هر بار گوشه‌یی از طبیعت کشور را نشانه گرفت، معدن‌کاوان به بهای تخریب محیط زیست، قلب کوه‌ها و جنگل‌ها را می‌شکافند و آنچه در مقابل فعالیت اقتصادی آنها بر جا می‌ماند، محیط زیستی آلوده و طبیعتی تخریب شده است که به مرور کمرش زیر بار فشار بولدوزرهای معدن‌کاوی خم می‌شود. این‌بار نوبت به زردکوه بختیاری رسید، نماد استواری چهارمحال و بختیاری، زیستگاه پلنگ ایرانی و خرس قهوه‌یی که از گونه‌های در معرض خطر انقراض قرار دارند و سرچشمه اصلی رود کارون، اگرچه در سال‌های اخیر همچنان بکر بودن و یکپارچگی خود را حفظ کرده بود اما این منطقه هم از چشم معدن کاوان پنهان نماند و در چند روز اخیر، خبرهایی مبنی بر استعلام برای شروع فعالیت یک شرکت خصوصی بی‌نام و نشان در این کوه به گوش می‌رسد. سرنوشت زردکوه و محیط زیست استان‌های همجوارش در گرو تصمیم‌گیری مسوولان است؛ اگرچه اداره محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری با آغاز به کار این معدن مخالفت کرده، اما هنوز نظرنهایی اداره منابع طبیعی و اداره آب منطقه‌یی استان اعلام نشده است و معلوم نیست در آینده چه مخاطراتی این کوه را تهدید می‌کند. هومان خاکپور کارشناس محیط‌زیست درباره اخبار منتشر شده از معدن‌کاوی در زردکوه به «تعادل» می‌گوید: «متقاضی این پروژه یک شرکت خصوصی است که از اداره صنعت و معدن استان درخواست شروع فعالیت معدن کاوی کرده است، آنطور که به نظر می‌آید از نفوذ زیادی برخوردار است، تاکنون هیچ رزومه‌یی از سایر فعالیت‌های این شرکت وجود ندارد، معلوم نیست هیات‌مدیره آن چه کسانی هستند و نتیجه عملکرد پیشین آنها مشخص نیست. از طرف دیگر این شرکت وابستگی منطقه‌یی ندارد و در طرح‌هایشان جامعه محلی نفع و بهره‌یی نخواهد داشت بنابراین می‌تواند، آسیب‌زا باشد. اگر این اتفاق رخ دهد، مصداق بارز کوه‌خواری بوده و خلاف تاکید مقام معظم رهبری است.»
او افزود: «طبق قانون، مسوولان صنعت و معدن باید از اداره منابع طبیعی، محیط زیست و اداره آب منطقه‌یی استعلام بگیرند و در صورت موافقت تمام این سازمان‌ها می‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند اما تاکنون اداره محیط زیست با این پروژه مخالفت کرده است اما اداره منابع طبیعی و اداره آب منطقه‌یی تاکنون نظری درباره این پرونده نداده است. در صورتی که منابع طبیعی و آب منطقه‌یی با پروژه موافقت کنند، ممکن است نظر محیط زیست هم برگردد که در این صورت واقعا نمی‌توان پیش‌بینی کرد که چه اتفاقی برای این منطقه رخ می‌دهد.»خاکپور می‌گوید: « زردکوه با 4هزار و 500متر ارتفاع از مناطق تامین‌کننده آب شیرین کشور است و در طول سال یخچال دایمی دارد با وجود اینکه خشکسالی باعث شده از حجم یخچال‌ها کم شود اما هنوز هم از منابع مهم تامین آب در منطقه است. به دلیل بارش برف، 6ماه سال امکان تردد در این منطقه وجود ندارد و راه دسترسی بسته است، اگرچه پیش از این درخواست این شرکت هم درخواست‌های دیگری برای معدن کاوی در این منطقه ارائه شده بود اما به دلیل دسترسی سخت به دلیل برفگیر بودن، تاکنون به نتیجه نرسیده است و شاید به همین دلیل هم است که زردکوه تاکنون یکپارچگی خود را حفظ کرده است.»
مسوولان قانون را رعایت کنند
این کارشناس محیط زیست تاکید دارد پیش از هر تصمیمی به سرانجام محیط زیست فکر کنند، او می‌گوید: «سازمان‌ها باید بدون توجه به قدرت این شرکت، تنها به منفعت محیط زیست فکر کنند، قانون را رعایت کنند. اگر معدن‌کاوی در زردکوه باب شود، کوه پایداری خود را از دست می‌دهد، حیات وحش تهدید می‌شوند، این منطقه زیستگاه پلنگ ایرانی و خرس قهوه‌یی است که هر دو در معرض خطر انقراض هستند.»
اگرچه اداره محیط زیست استان چهارمحل و بختیاری با فعالیت این معدن در زردکوه بختیاری مخالفت کرده است اما چون منطقه مورد نظر در محدوده مناطق چهارگانه حفاظت شده محیط زیست نیست، احتمال دارد تصمیم‌گیری محیط زیست هم دچار خدشه شود. در یک دهه گذشته هم فعالیت‌های معدن کاوی در این منطقه در مراحل اولیه انجام شده بود اما طبیعت آثار آن را ترمیم کرده است با این وجود سخت بودن در دسترسی به این منطقه باعث شدن پروژه‌های قبلی پیگیری نشده و رها شود.»
اگر پروژه در منطقه ممنوعه نباشد
با آن مشکلی نداریم
با وجود آنکه کارشناسان معتقدند تصمیم مسوولان محیط زیست ممکن است در نتیجه تصمیم سایر ادارات درگیر در این پروژه، تغییر کند اما مدیرکل منابع طبیعی اداره چهارمحال و بختیاری درباره این موضوع به «تعادل» می‌گوید: «سالانه درخواست‌های زیادی برای معدن‌کاوی به این اداره کل ارسال می‌شود اما ما در مناطق ممنوعه اجازه شروع فعالیت معدنی نمی‌دهیم. درمناطق جنگلی، مناطقی که پوشش گون بالای 50 درصد دارد، اجازه معدن کاوی داده نمی‌شود. درباره این پروژه که درخواست آن برای معدن کاوی در زردکوه ارسال شده است، حساسیت خاصی وجود دارد و کارشناسان فنی این اداره کل در حال بررسی ابعاد مختلف آن هستند.»
او افزود: «اگر اداره محیط زیست با این پروژه مخالفت کرده است ما هم در همین راستا حرکت می‌کنیم. تا الان مجوزی داده نشده است و برای رسیدگی به وضعیت این پروژه کمیته فنی تشکیل می‌شود اگر در مناطق ممنوعه باشد، درخواست رد می‌شود اما اگر در مناطق ممنوعه نباشد، مشکلی با آن نداریم. در بخش‌های دارای محدودیت هم اگر شرایط محیط زیستی را لحاظ کنند ما نمی‌توانیم با آن مخالفت کنیم. در حال حاضر از منطقه بازدید نکردیم و بعد از بازدید کارشناس فنی می‌توانیم نظر بدهیم که در این منطقه می‌شود پروژه اجرا کرد یا خیر.»
