بنای متروپل بر پایه «تعارض منافع»

گروه راه و شهرسازی|

پس از گذشت چند روز از فاجعه «متروپل»، این رویداد همچنان در کانون توجه مسوولان دولتی، نمایندگان مجلس، کارشناسان و رسانه‌ها قرار دارد و از همین رو، در پی هر مصاحبه و گزارشی، ابعاد تازه‌ای از نحوه شکل‌گیری تخلف منجر به «فاجعه» کشف می‌شود. اگر چه در یکی، دو روز نخست پس از حادثه، از داشتن نسبت خانوادگی مالک با برخی از مقامات حکومتی به عنوان علت نادیده گرفته شدن هشدارهای مهندسان ناظر از سوی شهرداری آبادان سخن به میان می‌آمد، حالا یکی از نمایندگان مجلس، میزان وابستگی شهرداری آبادان به این پروژه را در سطوح بالاتری مطرح و افشا کرده است. هر چند، هنوز فرضیه نخست فرمان ناپذیری شهرداری تهران از هشدارهای فنی مهندسان ناظر به‌طور کل رد و تکذیب نشده است، اما مساله شراکت شهرداری در یک پروژه متعلق به بخش خصوصی، در شرایطی که شهرداری باید ناظر بر حسن اجرای آن پروژه باشد، حاکی از تخلفات عمیق و نابخشودنی مسوولان محلی آبادان دارد. البته این مساله را نباید از نظر دور داشت که مسوولان شهرداری آبادان به‌طور قطع فاقد صلاحیت‌های حرفه‌ای بوده‌اند، چه آنکه در صورت علم داشتن به مسائل فنی ساخت و ساز، به هیچ‌وجه، آبروی خود را فدای منافع مشترک نمی‌کردند. این مساله به خوبی نشان می‌دهد که «شایسته سالاری» و «شایسته گزینی» یکی از مسائل کلیدی مدیریت است و افرادی که فاقد صلاحیت‌های حرفه‌ای شامل آموزش و تجربه مرتبط هستند، سرانجام در یکی از ورطه‌های آزمایش به دره سقوط خواهند کرد.

در همین رابطه، یک عضو هیات‌مدیره سازمان نظام مهندسی گفته است: اشخاص فاقد صلاحیت حرفه‌ای در ساخت متروپل آبادان دخالت داشتند. همچنین رییس کمیسیون عمران مجلس اعلام کرده که شهرداری در این ساختمان شریک بوده و با توجه به داشتن منافع با مالک، به تذکرات مهندسان ناظر درخصوص مخاطرات این پروژه توجهی نکرده است.

با گذشت پنج روز از حادثه فروریزش ساختمان متروپل آبادان به تدریج ابعاد این حادثه مشخص می‌شود. پس از آنکه رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان خوزستان اعلام کرد روال قانونی در صدور پروانه ساختمان متروپل طی نشده است، رییس کمیسیون عمران مجلس و یک عضو سازمان نظام مهندسی از تخلفات متعدد در جریان این ساخت و ساز خبر دادند. به گزارش ایسنا، علی کریمی‌آنچه، عضو هیات‌مدیره سازمان نظام مهندسی با اشاره به مقررات ملی ساختمان گفته است: سازمان نظام مهندسی در سه بخش طراحی، نظارت و اجرا سهیم است و شخصی خارج از صلاحیت‌ حرفه‌ای حق دخالت در ساخت و ساز را ندارد. این موضوع به کرات در کشور و در استان‌های مختلف از جمله پروژه متروپل آبادان زیر پا گذاشته شده است.

     نماینده مجلس: شهرداری با مالک متروپل  ساخت و پاخت داشته است

از سوی دیگر محمدرضا رضایی کوچی، رییس کمیسیون عمران مجلس از ساخت و پاخت بین شهرداری و مالک پروژه سخن می‌گوید. بنا به گفته او ساختمان متروپل به صورت مشارکت بین بخش خصوصی و شهرداری در حال انجام بوده که از نظر من این تعارض منافع است؛ چرا که شهرداری شریک این ساختمان بوده و از طرف دیگر وظیفه نظارت دارد. بنابراین در قوانین باید به این موضوع دقت بیشتری صورت گیرد.

وی که در یک برنامه تلویزیونی صحبت می‌کرد، یادآور شد: ابتدای کار با وجود آنکه می‌بایست نظام مهندسی برای نظارت ورود کند، به هر دلیلی یک شرکت مشاور، کار طراحی و نظارت را بر عهده گرفته که با مداخله وزارت راه و شهرسازی و نظام مهندسی، سه مهندس ناظر برای پروژه تعیین شده است. پروانه برای چهار طبقه صادر شده اما متاسفانه طبقات بیشتری به این پروژه اضافه می‌شود؛ بدون اینکه نقشه و محاسبات اولیه تغییر کند. مهندسین ناظر چندین بار تذکر دادند ولی چون شهرداری منافعش در این قضیه بوده و از طرفی هم ساخت و پاختی با مالک ساختمان داشته توجه نکرده است.

همچنین کریمی‌آنچه، عضو هیات‌مدیره سازمان نظام مهندسی بیان کرد: در پروژه متروپل آبادان طراح و ناظری که در سال ۱۳۹۶ فعالیت کرده صلاحیت لازم را از نظر وزارت راه و شهرسازی و قوانین سازمان نظام مهندسی نداشته و بنابراین آغاز و بنای این پروژه فاقد صلاحیت و بر اساس زیر پا گذاشتن مقررات سازمان نظام مهندسی بوده است. وی در یک برنامه تلویزیونی گفت: پس از اعلام سازمان نظام مهندسی ساختمان به مالک و شهرداری مبنی بر نظارت ناظرین نظام مهندسی و مکاتبات مکرر درخصوص بروز تخلف و لزوم توقف این پروژه، مالک متروپل از توجه و اجرای این مکاتبات امتناع کرده که در نهایت ناظرین از این پروژه انصراف دادند. کریمی‌آنچه با اشاره به مکاتبات و بنابر اعلام سازمان نظام مهندسی استان خوزستان و دفتر نمایندگی آبادان به شهرداری، مالک، فرمانداری، اداره راه و شهرسازی آبادان گفت: وظیفه سازمان نظام مهندسی مکاتبه است که ناظر این پروژه مکاتبات مربوط را در سال‌های ۱۳۹۶، ۱۳۹۸ و ۱۴۰۰انجام داده و آخرین مکاتبه مربوط به سال ۱۴۰۱ است که در آن به تخلفات عدیده، مخاطرات عینی و مشکلات مربوط به کیفیت مصالح ساختمانی اشاره شده بود و سازمان نظام مهندسی ساختمان درخواست جلوگیری و توقف این پروژه را داد. وی تاکید کرد: در پروژه متروپل ناظر اعلام پایان کار نکرد و اصولاً ساختمانی که فاقد پایان کار است اجازه بهره‌برداری ندارد. عضو هیات‌مدیره سازمان نظام مهندسی گفت: شهرداری‌ها و سایر مراجع صدور پروانه موظفند با اعلام کتبی سازمان نظام مهندسی در اسرع وقت و با اطلاع ناظر دستور اصلاح را صادر و تا زمان رفع تخلف از ادامه کار جلوگیری کنند.

    نظام مهندسی:  ابزاری برای توقف پروژه‌ها نداریم

در این حال، حمزه شکیب، سرپرست سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور با بیان «قدرت بازدارندگی و توقف پروژه‌های ساختمانی را نداریم»، گفت: در صدور پروانه ساختمانی متروپل فرآیندها طی نشده است.

به گزارش تسنیم، شکیب درباره آخرین وضعیت حادثه ساختمان متروپل، اظهار کرد: سازمان نظام مهندسی ساختمان به عنوان سازمان حرفه‌ای تکلیف خودش را انجام داده و ـ در رابطه با ساختمان متروپل ـ مکرر به شهرداری نامه نوشته و وزارت راه و شهرسازی را در جریان قرار داده است، همچنین به نماینده‌های آبادان در مجلس این وضعیت را اطلاع داده است.

وی با یادآوری اینکه سازمان نظام مهندسی وضعیت ساختمان متروپل را به دادستانی اطلاع داده است، افزود: این مکاتبات موجود است. ساخت متروپل قبل از اینکه پروانه بگیرد، شروع شده است و سال 96 پروانه را دریافت کرده است، متأسفانه فرآیندها طی نشده و منجر به این وضعیت شده است.

وی تأکید کرد: سازمان نظام مهندسی یک قانون و آیین‌نامه اجرایی دارد که به دستگاه‌های نظارتی یعنی وزارت راه و شهرسازی منعکس می‌شود و ما مکلف هستیم در این چارچوب فعالیت کنیم.

سرپرست سازمان نظام مهندسی ساختمان تأکید کرد: در سازمان نظام مهندسی ساختمان قدرت بازدارندگی و ابزار لازم برای توقف یک پروژه را نداریم