ضرورت تغییر و تقویت در تیم دیپلماسی

یوسف مولایی| این روزها اتسفر خاصی در فضای دیپلماسی و حوزه سیاست خارجی کشورمان جریان دارد که اثرات آن در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و... جریان دارد؛ از یک طرف اخبار مرتبط با احیای برجام چندان امیدوار‌ کننده نیست و از سوی دیگر رفتارهای تند طرف‌های اروپایی، نوید دوره‌ای از چالش و رویارویی دیپلماتیک را میان دو طرف می‌دهد.

واقعیت آن است که درکی که ما از فضای بین‌المللی و حوزه سیاست خارجی داریم به صورتی است که در آن هر کشوری به دنبال دستیابی به منافع حداکثری خود است. این روند مبتنی بر تخصص و توانایی‌های خاص باید دنبال شود، اما واقع آن است که در ایران برخی افراد و جریانات متوجه نیستند که باید با زبان دیپلماسی و با تکیه بر توانایی علمی در این فضا حضور پیدا کنند و منافع ملی کشور را تامین کنند. ادبیاتی در فضای بین‌المللی و حوزه دیپلماسی وجود دارد که مذاکره‌کنندگان ایرانی کمتر به آن توجه می‌کنند. این در حالی است که هر تحرکی از سوی کشورهای اروپایی باید رمزگشایی شود و در راستای منافع کشور در خصوص آن برنامه‌ریزی شود.

طبیعی است که اروپا به فکر منافع ایران نباشد و منویات خود را دنبال کند، این تعجبی ندارد، اما مذاکره‌کنندگان ایرانی باید منافع ملی کشور را از دل این روابط محقق کنند. زمانی که غرب اعلام می‌کند مایل به توافق و مذاکره است، نباید این فرصت را از دست داد؛ اما متاسفانه در داخل ایران افراد و جریاناتی وجود دارند که این روند را به معنای عقب‌نشینی غرب تعبیر می‌کنند و خواستار مطالبات بیشتری می‌شوند. زمانی که جوزف بورل دیدگاه‌های ارتباطی ارایه می‌کند و پالس‌های مثبت ارایه می‌کند (دیدگاه‌ها و پیشنهادهایی که شاید خیلی هم عادلانه نباشد) باید با زبان دیپلماسی به این خواسته‌ها توجه کرد. در ایران اما برخی تحلیل‌های اشتباهی دارند.

غربی‌ها در سال 99 و مقاطعی پس از آن به دنبال توافق بودند، این فرصت‌ها را می‌بایست جدی دنبال می‌کردیم. اما به دلیل عدم احاطه برخی به واقعیت‌های حوزه دیپلماسی به این بایدها توجهی نشد. دیپلماسی رسیدن به تعادل در راستای منافع ملی است. ایران به درآمدهای نفتی‌اش برای حل مشکلات اقتصادی‌اش نیاز دارد؛ اگر به این بایدها توجهی نشود، نوسانات در بازارها افزایش می‌یابد و مشکلات افزون‌تری نصیب کشور می‌شود.

از سوی دیگر در شرایط فعلی در خصوص پرونده‌های داخلی باید با هوشمندی بیشتری روبه‌رو شد. اگر منافع کشور ایجاب می‌کند که در خصوص موضوعات حوزه سیاست خارجی رهیافت خاصی داشته باشیم، تیم دیپلماسی باید در مسیر تحقق این منویات گام بردارد.

در شرایط فعلی معتقدم که تیم دیپلماسی کشور نیازمند تغییر و تقویت است. این تیم از ابتدا با برجام و مذاکره مخالفت داشتند و دستیابی به توافق با حضور این تیم بعید است. در صحنه داخلی باید از یک اتحاد و هم صدایی برخوردار باشیم تا در صحنه خارجی بتوان از این دستاوردها بهره برد. ایران برای حل مشکلات اقتصادی‌اش نیازمند توافق و بازگشت به بازار نفت است، بدون توافق این فضا ایجاد نمی‌شود، بنابراین باید هرچه سریع‌تر به فکر احیای برجام باشیم. این روند به یک تیم متخصص و کارآمد هم نیاز دارد. مردم به بهبود شرایط نیاز دارند و بهبود از مسیر شایسته‌سالاری و تخصص امکان‌پذیر است.