عبور بورس از فاز تردید
محسن عباسی| در نظریه اثر پروانه‌ای، گفته می‌شود بال زدن پروانه‌ای در تگزاس ممکن است باعث وقوع سیل در بوینوس‌آیرس شود. نظریه‌ای که برای محیط‌های آشوبناک و سیستم‌های زنده کاربرد فراوانی دارد؛ مبتنی بر این نظریه، یک متغیر پیرامونی هرچند کوچک (مثل بال زدن پروانه) می‌تواند باعث وقوع تکانه‌های عظیم شود. این نظریه که برای نخستین بار در حوزه مسائل هواشناسی به کار گرفته شد در ادامه در سایر بخش‌های اقتصادی، سیاسی، ژئوپولتیک و... نیز به کار گرفته شد. در اکوسیستم‌های اقتصادی هم از این نظریه استفاده می‌شود تا اهمیت متغیرها بازگو شود.
اما باید دید این گزاره در بازارهای اقتصادی به خصوص بازار سهام چه معنا و مفهومی می‌تواند داشته باشد؟ معمولا در هفته‌ها و ماه‌های پایانی سال، تحلیلگران و فعالان اقتصادی تلاش می‌کنند از طریق در کنار هم قرار دادن، داده‌های اطلاعاتی موجود تصویری از چشم‌اندازهای پیش روی بازار در هفته‌های پایانی سال، همچنین سال بعد ارایه کنند. معمولا این پیش‌بینی‌ها و تحلیل‌ها مبتنی بر داده‌های موجود و در یک مسیر خطی ارایه می‌شوند، بنابراین آنچه در خصوص احتمالات پیش روی بازار سهام ارایه می‌شود، بدون در نظر گرفتن این متغیرهاست.
با این توضیحات می‌توان گفت که بورس ایران در آستانه یک پوست‌اندازی و حرکت به سمت رونق و صعود است. این روند البته در صورتی به وقوع می‌پیوندد که متغیرهای پیرامونی بازار را وارد دوره التهابی نکنند. در بازارهای توسعه یافته مالی، بورس‌ها اولین بازاری هستند که به تغییرات اقتصادی و سیاسی و اخبار جدید در بازار واکنش نشان می‌دهند. علت آن هم وجود بازیگران زیاد در بازار و تفکر خرد جمعی است که با مشارکت زیاد افراد در بازار اتفاق می‌افتد.
در واقع تحولات اقتصادی و متغیرهای پیرامونی ابتدا در بازاری چون ارز خود را نمایان می‌کنند، سپس بازارهالی طلا و سکه متکثر می‌شوند، بازار خودرو و ملک بازارهای بعدی و نهایتا بازار سهام کشور است که تحت تاثیر قرار می‌گیرد. درکشور ما بورس تقریبا آخرین جایی است که درخصوص اثرات یک اتفاق به نتیجه‌می‌رسد ومعمولا بعد از دلار و طلا و... و با تاخیر زیاد شاهد واکنش بورس به پدیده‌های اقتصادی و سیاسی هستیم. دلایل زیادی برای این موضوع وجود دارد از عمق بازار و ترکیب بازیگران بازار و وجود نهادهای دولتی و نگاه حاکمیتی و مواردی از این دست.
سیکل‌ها هم درمواقع صعودی و هم مواقع نزولی، با تردیدهای زیادی همراه می‌شوند. قبل از ریزش‌ها تردیدهایی مبنی بر عدم ریزش بازار و صعود بیشتر وجود دارد و در مواقع شروع روند صعودی، تردیدهایی مبنی بر امکان ریزش‌های بیشتر پدیدار می‌شود. به نظر من می‌توانیم در شرایط فعلی بگوییم که دیدگاه ریزشی مطلق در بورس از بین رفته است و با توجه به رشد دلار و استراحت دو- سه ساله بازار باید کم‌‌کم شاهد عبور از فاز تردید برای بورس باشیم. البته که برای حرکت درست بازار نیازمند گام‌های اصلاحی درست و کسب نیرو توسط شاخص خواهیم بود. با این نگاه بهتر می‌توان درخصوص اصلاح احتمالی شاخص تصمیم گرفت.
من فکر می‌کنم جمع‌بندی تفکرات سهامداران و فعالان بازار در نهایت رشد بورس و احتمالا رکوردشکنی شاخص در سال ۱۴۰۲ باشد و سقف سال ۹۹ را پشت سر خواهیم گذاشت. در واقع بورس با عبور از دوره‌ای از رکود و سکون به سمت دوره‌ای رشد و شکوفایی حرکت خواهد کرد، با این وجود نمی‌توانیم منکر نیاز شاخص به یک اصلاح میانه قبل از صعود بزرگ باشیم. بنابراین به شاخه اصلاحی پیش رو به چشم یک فرصت چندین هفته‌ای برای جابه‌جایی و خروج و ورود بهینه به سهام پرپتانسیل می‌توان نگاه کرد.
به نظرم اگر فردی قصد سهامداری دارد سهم‌های کوچک و متوسط در این دوره اصلاحی بازدهی بهتری خواهند داشت و بهتر است یکی- دو ماه تمرکز پورتفوی را به سمت سهام این‌گروه‌ها ببرند. گروه غذایی، قندی و سیمانی زراعت و دارویی، کاغذسازی و ... ممکن است شرایط بهتری را در این یکی- دو ماهه ثبت کنند. از این دوره چندین هفته‌ای که عبور کنیم سرمایه‌گذاران باید خودشان را آماده یک بازار جذاب برای عبور شاخص از سقف ۹۹ درسال ۱۴۰۲ کنند.
