آشوراده جزیرهای که آب میرود
داستان تکه جدا شده آشوراده، چراگاه اسبان ترکمن در دوران دور، سالها است که تبدیل به داستان دنبالهداری در کشاکش بین سازمان حفاظت از محیطزیست بهعنوان متولی قانونی این پناهگاه مهم حیاتوحش زیستبوم کره و سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری شده است. داستانی که به گفته مرعشی ریاست وقت سازمان در دوران دولت اصلاحات به روزنامه شهروند با اصرار نمایندگان استان گلستان و دعوت استاندار وقت از سازمان میراث فرهنگی شروع شد. «سالها پیش زمانی که آقای مهیمنی استاندار گلستان گروه توسعه و عمران کرمان را دعوت کردند که برای اجرای یک طرح گردشگری در استان گلستان و در منطقه آشوراده با آنها همکاری کنیم. قرار بود این پروژه در قالب طرحی توسط سازمان مناطق گردشگری اجرایی شود. آن زمان ٣٨٠هکتار از اراضی آشوراده را که دارای سند بود و این سندها بهنام سازمان همیاری شهرداری استان گلستان بود، به سازمان مناطق گردشگری واگذار کردند. این سازمان برای اجرای طرح گردشگری در آشوراده مطالعاتی را انجام داد. باتوجه به اینکه آنجا بخشی از پارک ملی میانکاله است، این سازمان علاوه بر دریافت نظرات کارشناسان داخلی از گروهی از مشاوران خارجی دعوت کرد
تا در این زمینه مطالعاتی انجام دهند و نتیجه را اعلام کنند. این مشاوران در پایان مطالعاتشان اعلام کردند این منطقه بهدلیل شرایط خاص زیستمحیطی قابلیت اجرای طرحهای گسترده گردشگری را ندارد و نمیتوان طرحهایی با تراکم بالا را در آنجا اجرا کرد. پیشنهادی که آنها در نهایت به ما ارایه کردند این بود که در این محدوده فقط امکان طبیعتگردی با تراکم خیلی کم وجود دارد. بعد از این مطالعات و در پی صحبتهایی که با سازمان محیطزیست هم انجام شد عملا اجرای طرح توسعه گردشگری در این منطقه منتفی شد و بعد از آن این پروژه ادامه پیدا نکرد.»
اما داستان ایجاد منطقه نمونه گردشگری دوباره در دولت احمدینژاد زنده میشود: «یزدانپناه سرمایهگذاری که اصلیترین گزینه ایجاد تاسیسات گردشگری در آشوراده است»، در گفتوگو با شرق ادعا میکند: «ما برای کارمان موافقت اصولی داریم، قرارداد بستیم که زمان احمدینژاد بسته شده، موافقت اصولی را هم در دولت احمدینژاد به ما دادند، خودشان مجوز دادند، الان باز مخالفت کردند، در این مسیر کاملا براساس مر قانون حرکت کردیم. مرعشی با تایید ضمنی این موضوع میگوید: در دوره آقای احمدینژاد هم یکبار همان سرمایهگذاری که با دولت توافق کرده بود تا طرحهایی را در آشوراده اجرا کند با من دیدار کرد. به او گفتم که چنین مطالعاتی انجام شده و مشاوران ما را از اجرای پروژههای بزرگ در این محدوده منع کردهاند.»
جزیره آشوراده بهعنوان زیستبوم کره طبق کنوانسیون رامسر در زمره تلابهای مهم جهان قرار گرفته و ایران موظف به حفاظت از این میراث طبیعی بشری است. طبق گزارشهای رسمی حدود 40درصد از خاویار ایران از این جزیره بهدست میآید. حسین مرعشی نیز اذعان دارد که: «خلیج گرگان و شبهجزیره میانکاله زیستبوم خاصی است، هم برای تخمریزی ماهیان خاویاری، هم برای پرندگان مهاجر و هم برای بعضی از گونههای حیوانی که در پناهگاه حیاتوحش میانکاله زندگی میکنند. پروژه گردشگری در آشوراده باید درقالب طرح محدود طبیعتگردی اجرا شود. آنجا جای سرمایهگذاریهای سنگین نیست، اگر این کار هم بخواهد انجام شود باید توسط سازمانهای عمومی و دولتی انجام شود چون بخش خصوصی طبیعتا به سودآوری فکر میکند و دغدغه زیادی برای حفظ محیطزیست ندارد. »
یزدان پناه درباره ارزش زیستمحیطی آشوراده میگوید: «اصلا چیزی ندارد، فضای فوقالعادهیی نیست که تصور شود مشابه آن درجایی وجود ندارد. آنجا سرزمین شغالهاست، غیر از زوزه شغال چیزی نمیشنوید، در آب ساحلش هم غیر از مار چیزی دیده نمیشود، شغالها هم آنقدر از پرندههای آنجا تغذیه کردند که حتی پرندهیی نمانده است، فکر نکنید در آشوراده درخت و ساحل آب خاصی هست، آنجا بیشتر تمشک و انار ترش دارد، چیز ارزشمندی ندارد، چهارتا قرقاول را هم که آنجا میآید، شکار کردهاند.»روز ٩آذر ١٣٩٣ در آستانه سفر رییسجمهور به استان گلستان تواقفنامهیی بین سازمان محیطزیست و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای تبدیل ٣٨٠هکتار از آشوراده به گردشگری امضا شد، ولی چند روز بعد طبق اعلانی که روی سایت سازمان بازرسی کل کشور قرار گرفت به گزارش روابط عمومی سازمان بازرسی کل کشورمحمد جواد حشمتی معاون این سازمان درخصوص برخی اخبار در مورد توقف واگذاری جزیره آشوراده با حکم سازمان بازرسی آمده است: «بعد از وصول اخبار و اطلاعات و همچنین شکایتی که به سازمان بازرسی شده بود، سوالاتی را از سازمان محیطزیست مطرح کردیم و سوابق این مساله را خواستیم که آنها نیز
به سازمان بازرسی ارسال کردند و متعاقب پیگیری و تذکر سازمان بازرسی درحال حاضر خود سازمان محیطزیست این مساله را منتفی کرده تا بررسیهای لازم صورت بگیرد.»درهمین حال سعید شیرکوند، معاون سرمایهگذاری و برنامهریزی سازمان میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری نیز در واکنشی روز گذشته اعلام کرد: «تصمیمات دولت برای بهرهبرداری از جزیره آشوراده بهمنظور گردشگری و تبدیل آن به قطب گردشگری براساس تمام قوانین و مقررات ذیربط و ملاحظات زیستمحیطی اتخاذ شده و با قوت و قدرت ادامه پیدا خواهد کرد.» وی افزود: «برخی منابع خبری در روز گذشته ادعا کردند که سازمان بازرسی کل کشور طی نامهیی، دستور توقف عملیات اجرایی طرح گردشگری آشوراده را صادر کرده است، اما باید گفت چنین نامهیی وجود خارجی ندارد و نامه ادعاشده نه به سازمان محیطزیست و نه به سازمان میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری واصل شده است و معلوم نیست اصحاب رسانه و برخی افراد برچه اساسی چنین ادعایی را مطرح کردهاند.»
با این اوصاف بهنظر میرسد داستان واگذاری آشوراده برای ایجاد منطقه نمونه گردشگری همچنان ادامه دارد.