گردش 300 میلیونی برخی داروخانهها در شراکت با پزشکان
گروه غذا و دارو
دولت یازدهم از ابتدای شروع فعالیت خود به حوزه سلامت نگاه خاصی داشت و قدم نخست دولت تدبیر و امید بازگشت آرامش به بازار دارویی کشور بود. تقویت تولید داخلی دارو و کمک به ارتقای صادرات دارویی از چشماندازهای دولت یازدهم بود که در حال پیگیری است. اما در این میان برخی پزشکان با تجویز داروهای گرانقیمت خارجی به این رویه خدشه وارد خواهند کرد.
این پزشکان فقط با یک داروخانه خاص کار میکنند و هستند برخی داروخانهها که برای سودی که به دست میآورند با پزشکان دست به یکی میشوند. چند صباحی است سازمان غذا و دارو (که وظیفه نظارت بر دارو را به عهده دارد) با سرکشی به داروخانهها و مشاهده داروی قاچاق در آن، اقدام به پلمب داروخانههای متخلف کرده است. 14هزار داروخانه در سراسر کشور وجود دارد و گردش مالی آنها امسال 6000میلیارد تومان است. یک کارشناس دارویی در این مورد به «تعادل» میگوید: «داروخانهها و پزشکانی که پروسه سالمی را طی نمیکنند بسیار کم هستند و نباید این وضعیت را به همه تعمیم داد.»
وی ادامه میدهد: «این چرخه ناسالم است. نرخ سود داروی ایرانی برای داروخانهها بین 17 الی 20 درصد، نرخ سود داروی خارجی 7 الی 10 درصد و مکملها 10 الی 12درصد است و این نرخ سود با پروسه زمانی طولانی بین 5 تا 7 ماهه از بیمهها به داروخانه اختصاص مییابد.»
این منبع آگاه با اشاره به اینکه بیماران برای تهیه داروی خود ترجیح میدهند که از یکجا خرید کنند، میگوید: «یکی از دلایلی که مردم به تاکید پزشک تن میدهند، همین است. ضمن اینکه در این زمینه داروها گران و ارزان میشود. در دولت جدید قیمت داروها سیر نزولی پیدا کردند. در دوره گذشته مشخص نبود بر چه اساسی قیمتگذاریها انجام میشد. اختلاف قیمت دارویی در چه چیزی بود، در حالی که در دولت جدید قیمت دلار آنچنان کاهش، نیافته و تحریمها هم پا برجاست.»
به گفته او «برخی داروخانهها به برخی پزشکان پیشنهاد میدهند که حقوق منشی آنها را پرداخت کنند. اینکه این حقوق با مارژین دارویی چگونه پرداخت میشود خود جای سوال است. متاسفانه در همه موارد هستند عده محدودی که مشکلساز میشوند. برخی داروخانهها به این تعامل با پزشک میرسند که داروهایی که در بورس نیست، را با قیمت بسیار بالا به بیماران ارائه کنند. داروخانههایی هستند که با تعامل با یک پزشک حدود روزی 8میلیون فروش دارند. 2میلیون تومان هم فروش همیشگی داروخانههاست. بنابراین چیزی حدود روزی 10میلیون و ماهانه 300میلیون تومان فروش دارند. اگر 20درصد آن سود باشد چیزی حدود 50 تا 60 میلیون تومان سود ماهانه این داروخانهها خواهد شد. حتی سراغ داریم داروخانههایی که مطب خریده و به پزشکی که 50بیمار دارد، میدهد تا دکتر مقید شود بیماران خود را به این داروخانهها بفرستند.»
این کارشناس دارویی در پایان با تاکید فراوان میگوید: «این در داروخانهها و پزشکان عمومیت ندارد و انگشتشمارند.»
دام گرانقیمت
«پیروزی خیلی دور است... من نمیتوانم برای خرید دارو این همه راه بروم.» این را دختر جوانی از بیمارهای دکتر پوست، مو و زیبایی میگوید. مطب این پزشک در پیروزی بوده و اکنون که به ونک نقلمکان کرده هم هنوز هم با همان مطلب نزدیک مطبش کار میکند. منشی به بیمارها میگوید که اگر نمیتوانند تا پیروزی بروند، اگر نسخه خود را فاکس کنند، داروخانه، داروها را برایشان پیک میکند. دختر جوان زیرلب غرولندکنان مطب را ترک میکند. آهسته با او از مطب بیرون میآیم. جلو آسانسور میگوید: «حتما چیزی گیرش میآید که هر دفعه میگوید فقط باید از این داروخانه خرید کنید وگرنه من درمان را تضمین نمیکنم. داروهایش هم کمتر از 400 - 300 هزار تومان نمیشود. دفعه گذشته من حدود 630هزار تومان پول دادم که با پول پیک همان 650هزار تومان برایم آب خورد. باید سه، چهار سالی درمانم را ادامه دهم تا مشکل ریزش موهایم خوب شود. نمیدانم تا کجا میتوانم این درمان گرانقیمت را ادامه دهم.» میگویم: «شاید به همین دلیل است که مطبش خلوت است.» میگوید: «نه... دکتر بیماران جدید را هم قبول نمیکند. مطبش در پیروزی آنقدر شلوغ بود که جای سوزن انداختن نبود. حالا دوتا مطب
دارد. یکی در پیروزی و یکی در ونک.» دوباره به مطب برمیگردم. ویزیت میشوم و راهی داروخانهیی دورتر از ونک... واقع در پیروزی. سر حرف را باز میکنم تا بدانم چرا دکتر با این داروخانه خاص کار میکند. دختری که در داروخانه کار میکند، میگوید: «ما با دکتر کار میکنیم. داروهایی که ساختنی است را هیچ داروخانه دیگری نمیتواند درست کند.» میپرسم: «یعنی واردکننده دارو خودتان هستید؟»
رییس داروخانه میآید و میگوید: «نه. ما به یکی از شرکتهای معتبر واردکننده دارو سفارش میدهیم و آنها داروها و موادی که نیاز داریم را میآورند و همه را خودمان از آن شرکت میخریم.» میپرسم داروهایم چقدر میشود؟ میگوید: «حدود 380- 370هزار تومان.» انصراف میدهم از خریدن و به دکتر دیگری رجوع میکنم. استاد دانشگاه است و صبح را در بیمارستان مصطفی خمینی کار میکند. او مرا ویزیت میکند با نسخهیی 7هزار تومانی!
داروهای تک نسخهای در داروخانههای خاص
این تفاوت قیمت مرا بر این دارد تا با مسوولان نیز در این مورد صحبت کنم. با سازمان نظام پزشکی تماس میگیرم، مدیرکل روابطعمومی و سخنگوی این سازمان میگوید: «پروندهیی در مورد شکایت بیمار در این مورد از پزشک نداشتیم. معمولا پزشکان با داروخانههای نزدیک مطبشان کار میکنند.»
دکتر رضا لاریپور، با اشاره به اینکه تاکید پزشک بر یک آزمایشگاه خاص بیشتر است تا داروخانه، میگوید: «چون دارو توزیع یکسانی دارد و مشکلاتی ندارد، بیماران از پزشکان در این مورد اطاعت نمیکنند، البته در داروهای تکنسخهیی، سرطانی، دیالیزی، شیمی درمانی و... طبیعی است که پزشک یک داروخانه را تجویز کند.»
وی با اشاره به اینکه پزشکی حق ندارد، آزمایشگاه یا داروخانهیی را معین کند، میافزاید: «بیماران الزامی ندارند به توصیههای اینچنینی عمل کنند مگر آنکه جای دیگر پیدا نشود یا داروی ساختنی باشد که فقط یک داروخانه توانایی ساختن آن را دارد. طبق قانون هیچ پزشکی حق ندارد که بیمار را به سمت خاصی هدایت کند. بیمار تصمیمگیر اصلی ادامه روند درمانی است، بنابراین پزشک به صورت مشاور باید بیمار را راهنمایی کند و اگر بیمار تصمیم گرفت که مشاوره پزشک را قبول کند، دیگر نمیتواند شکایت کند.
بیماران معمولا به دلیل اینکه میترسند پزشک آنها را در پروسه درمانی تحویل نگیرد یا وقت به آنها نمیدهد، تجویز پزشک را رعایت میکنند. اما مهم این است که باید به پزشک اعتماد داشت در صورت عدم وجود اعتماد نخستین خدشه به پروسه درمان وارد میشود.» دکتر لاریپور به این سوال که پزشکانی که با یک داروخانه کار میکنند شبهه شریک شدن در سود آن داروخانه را تقویت میکنند، میگوید: «بعید نیست. این موضوع را نمیتوان رد کرد. اما ارزش کاری زیادی ندارد. یک داروخانه چقدر سود میبرد که پزشک متخصص را هم در آن شریک کند بنابراین باید به این موضوع بیشتر با هدف ارائه داروی مورد نظر نگاه کرد.»
15 درصد پزشکان ناسالمند
کمیسیون بهداشت مجلس را هم در بررسی این معضل که پزشکان معدودی به آن دامن زدهاند شریک میکنیم. عابد فتاحی میگوید: «این بدترین نوع تاراج اخلاق و رفتار انسانی است که برخی از پزشکان با یک داروخانه، رادیولوژی، آزمایشگاه و... تعامل داشته باشند یا داروی گرانقیمت تجویز کنند. این نوع رفتار اخلاق پزشکی را زیر سوال میبرد و به نوعی جنگ علیه بشریت است. برخی پزشکان جراحی که نیاز نیست را انجام میدهند یا دارویی که نیاز نیست تجویز میکنند تا عایدی که از بیمارش به او میرسد، افزایش یابد. 85-80درصد جامعه پزشکی سالم هستند و خیراندیش، اما 15درصدی که راه ناسالم را در پیش گرفته باعث شده که جامعه پزشکی را در شرایط بدی قرار دهد. سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت باید با برخورد شدید این افراد را از جامعه پزشکی سالم جدا کند.»