بدون ایران ، بحران سوریه راهحلی ندارد
گروه ایران محمدرضا ستاری
نشست وین برای حل بحران سوریه با حضور کشورهای ایران، روسیه، امریکا، ترکیه، عربستان، مصر، لبنان، قطر، فرانسه و اتحادیه اروپا در حالی روز گذشته برگزار شد که ایران برای نخستینبار بهصورت رسمی و بینالمللی در این مذاکرات حضور داشت. بهزعم کارشناسان، در نشستهای پیشین که بدون حضور کشورمان برگزار شد، امریکا و برخی متحدان این کشور مانند عربستانسعودی با هرگونه حضور ایران در این مذاکرات مخالفت کرده و همین امر موجب بینتیجه بودن این نشستها بوده است. نکته قابلتوجه آن است که بهنظر میرسد پس از چهار سال، سیاست کشورهای غربی و متحدان منطقهیی آنها در قبال بحران سوریه با چرخشی ملموس مواجه شده و آنها را وادار کرده تا از مواضع اولیه خود برای تحمیل سیاستهایشان در سوریه عقبنشینی کنند. در همین راستا رویترز بااشاره به شکست نشستهای پیشین تاکید میکند، اینک امریکا و همپیمانانش به این نتیجه رسیدهاند که برای حل بحران سوریه حضور ایران ضروری است و بدون حضور ایران هیچ راهی منطقی برای گذار از وضع موجود وجود نخواهد داشت.
اروپا آماده تحکیم و گسترش روابط با ایران
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان که همراه حسین امیرعبداللهیان، سیدعباس عراقچی و مجید تختروانچی در این نشست شرکت کرده است در بدو ورود خود به وین با تاکید بر اینکه ایران برای شرکت در مجامع بینالمللی هیچ پیششرطی را نخواهد پذیرفت، گفت که ایران کشوری ثباتبخش است و ظاهر امر نشان میدهد که بدون ایران راهحل معقولی برای سوریه وجود ندارد. در همین خصوص فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با حضور در هتل محل اقامت وزیر امور خارجه کشورمان، رایزنی و تبادلنظر با ایران را درخصوص کلیه مسائل منطقهیی با اهمیت خواند و گفت: این فرصت بهوجود آمده تا همه طرفها پشت یک میز بنشینند و پروسه سیاسی حل بحران در سوریه آغاز شود. اتحادیه اروپا ضمن حمایت از این روند بر مبارزه با تروریسم و حفظ تمامیت ارضی سوریه تاکید دارد. موگرینی همچنین بااشاره به دور جدید همکاریها با ایران اظهار داشت: همه کشورهای اروپایی آماده تحکیم و گسترش روابط با جمهوری اسلامی ایران هستند.
ضرورت حضور ایران در گفتوگوهای سوریه
بان کی مون دبیرکل سازمان ملل با ابراز خرسندی از آغاز دور تازه گفتوگوهای صلح سوریه با حضور ایران گفت که وی در گزارش ماه سپتامبر خود حضور پنج کشور امریکا، ایران، روسیه، ترکیه و عربستانسعودی را برای بهنتیجه رسیدن این گفتوگوها ضروری دانسته است. وی در ادامه گفت که در گزارش ششم مهر خود به مجمع عمومی بر اهمیت حل این بحران از طریق مذاکره تاکید کرده و حضور ایران را درکنار 4کشور دیگر برای بهنتیجه رسیدن این گفتوگوها حساس و با اهمیت دانسته است. بان کی مون بااشاره به برگزاری این گفتوگوها گفت که صمیمانه امیدوار است همه شرکتکنندگان در این مذاکرات از خود انعطافپذیری لازم برای رسیدن به نتیجه را نشان دهند و باوجود اختلاف سلایق سیاسی در برخورد با این بحران به اتفاقنظر برسند. وی به این نکته نیز اشاره کرد که بلافاصله پس از حصول توافق هستهیی میان ایران و کشورهای 1+5 با سران این کشورها تماس گرفته و از آنها خواسته تا همان حس تفاهم و همبستگی و انعطافی را که در رابطه با موضوع هستهیی ایران از خود نشان دادهاند در برخورد با مساله سوریه نیز نشان بدهند و اطمینان داشته باشند که در آن صورت هیچ کاری غیرممکن نخواهد بود.
اجماع سیاسی برای حل بحران سوریه
درحالی که روز گذشته بنا بر رسوم دیپلماتیک مرسوم، وزرای خارجه شرکتکننده در نشست وین بهترتیب ارشدیت دور یک میز مذکراه کردند، عادل الجبیر وزیر خارجه کمسابقه سعودی آخرین فرد کنار میز مذاکره بود و جان کری رییس دستگاه سیاست خارجی امریکا در دیدار با محمدجواد ظریف گفت: دید من به نشست بررسی اوضاع سوریه در وین مثبت است. ازسوی دیگر فیلیپ هاموند وزیر خارجه بریتانیا در توییتر خود نوشت: جنگ سوریه سالها طول خواهد کشید، مگر آنکه جامعه بینالملل برای پایان دادن آن وارد عمل شود. در همین خصوص فرانک والتر اشتاین مایر وزیر خارجه آلمان نیز گفت: فکر نمیکردم روزی امریکا، اروپا، ایران و عربستان دور یک میز بنشینند، بههمین دلیل است که امیدواریم در بحران سوریه به یک راهحل برسیم و بتوانیم این جنگ چند ساله را با موفقیت پایان دهیم. همچنین لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه مذاکرات وین برای حل بحران سوریه را بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: از نخستین روز مناقشات سوریه این نخستینبار است که همه بازیگران اصلی دور یک میز جمع شدهاند و امیدوارم بتوانیم تعاملی سازنده داشته باشیم. فابیوس درباره موضع فرانسه هم گفت: موضع فرانسه از گذشته کاملا
مشخص بوده، اینکه تمامیت ارضی سوریه حفظ شود، سوریه آزاد و احزاب در آن، آزاد باشند. باید تغییرات اساسی در سوریه انجام شود و لازم است تلاشمان را علیه داعش و جبهه النصره بیشتر و کارآمدتر کنیم.
حضور ظریف در وین با تایید مقامات
در همین راستا، سیدحسین موسویان دیپلمات و عضو پیشین هیات مذاکرهکننده هستهیی ایران در گفتوگوی تلفنی با روزنامه نیویورک تایمز گفت: پس از توافق هستهیی وین و تایید برجام، نشان دادن این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است که ایران آماده همکاری درباره مدیریت بحران خاورمیانه است. این گفته جای شگفتی ندارد که اگر توافق هستهیی وین بهصورت منصفانه و عادلانه اجرا شود، بهگونهیی که برای همه طرفها عزتمندانه باشد، ایران با مذاکره برای گامهای بعدی درباره دیگر مسائل نیز موافقت خواهد کرد. به گزارش ایرنا، موسویان که در دانشگاه پرینستون تدریس میکند گفت که این پیشرفت گام بزرگی به جلو بهشمار میرود. در همین حال مرضیه افخم روز پنجشنبه اعلام کرده بود، ظریف با تایید بالاترین مقامهای عالی کشور در مذاکرات حل بحران سوریه شرکت میکند.
حضور ایران میتواند تاریخساز باشد
جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید درخصوص دعوت از ایران برای حضور در مذاکرات صلح سوریه گفت: امریکا مایل است با ایران همچون دیگر کشورهای ذینفع در سوریه برای مشخص شدن اینکه آیا میشود یک انتقال سیاسی در سوریه بهوجود آورد یا خیر، تعامل دیپلماتیک داشته باشد. وی افزود: مذاکرات سوریه پیش از حضور ایران دشوار بود اما همانطور که رییسجمهوری امریکا ماه گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل تاکید داشت، امریکا به این نتیجه رسیده است که حضور ایران و روسیه باتوجه به نقشی که در قدرتمندتر کردن بشار اسد دارند، ضروری است. همچنین استفان دمیستورا فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه گفت: حضور ایران در نشست وین برای بررسی اوضاع سوریه بسیار تاثیرگذار است و میتواند تاریخساز شود. وی در پاسخ به سوالی درخصوص اینکه حضور ایران چه تفاوتی با نشستهای دیگر ایجاد میکند، گفت: حضور ایران نسبت به نشستهای پیشین یک تفاوت بزرگ است و حضور تهران در کنار ریاض، واشنگتن، مسکو و کشورهای دیگر میتواند تاثیر زیادی در یافتن راهحل داشته باشد. ایران در سوریه نقش دارد و با قدرت از دولت این کشور حمایت کرده و بنابراین احتمالا میداند که اگر بخشی از راهحل در سوریه نباشد راهحلی وجود نخواهد داشت. دمیستورا درباره غیبت سوریها در این نشست گفت: دلیل این امر بسیار ساده است؛ سوریها به ما گفتهاند که قادر به اتخاذ یک موضع مشترک نیستند مگر اینکه طرفهای خارجی به توافق برسند.