هديه از جيب سهامداران!

بازار سرمايه از ابتداي هفته درگير استعفاي مجيد عشقي، رييس سابق سازمان بورس و اوراق است و به واسطه همين موضوع احتمالا نوسان‌هاي بسيار زيادي را تجربه كند؛ اما زماني كه رياست سازمان بورس تعيين تكليف شود شاهد تغيير و تحول در بازار سهام خواهيم بود.

فعلا تا روز سه شنبه كه قرار است در جلسه شوراي عالي بورس، رييس جديد سازمان بورس معرفي شود، بازار بدون متولي اداره خواهد شد؛ البته حضور عشقي نيز متفاوتي براي بازار نداشت و در زمان حضور وي نيز بازار بدون متولي به حساب مي‌آمد؛ چراكه وي در روزهاي سخت بازار درگير كارهاي خود (براي نمونه جمع‌آوري بودجه براي وام ميلياردي بود) و حوصله و توان رسيدگي به بازار را نداشت.

مشكل اينجاست كه وام رييس سازمان بورس آن هم با سود 4 درصد يك رسوايي بزرگ است. چطور يك فرد كارمند نمي‌تواند براي پول پيش خانه وام بگيرد و بايد حداقل 3 ضامن و چند برگ سفته داشته باشد تا در نهايت در صف وام قرار بگيرد؛ اما رييس سازمان بورس به راحتي مي‌تواند 2.7 ميليارد تومان براي خود وام دريافت كند.

به عقيده بسياري از فعالان اقتصادي اين رويه وام گرفتن احتمالا رواج بيشتري پيدا كند و كاركنان سازمان‌ها همانند عشقي و اعضاي هیات مديره وام خاص دريافت كنند و درنهايت اعلام كنند كه وام قانوني بوده است. كجاي قانون گفته كه به واسطه رياست مي‌توانند 10 ميليارد وام بگيرند و مردم براي يك وام حداقل 10 ميليوني بايد كم كم 6 تا 8 ماه در صف پرداخت قرار بگيرند؟!

مشكل وام 10 ميلياردي چيست؟

فعالان بازار سرمايه نسبت به وام عشقي اعتراضات بسيار زيادي دارند و حتي اين وام را اختلاس مي‌دانند؛ چراكه در شرايط خاص و با سوءاستفاده از شرايط مردم و بازار رخ داده. اشاره به يك نكته در اينجا بسيار حائز اهميت است. سامانه سوت زني بازار سرمايه در سال‌هاي پيش افتتاح شد و قرار بود بر اساس اين سامانه تخلفات گزارش داده شود؛ آخرين عكس‌ها نشان مي‌دهد كه رضا عيوضلو، هیات مديره سازمان بورس به فردي که در بازار سوت زده تخلفات را گزارش داده بود هديه مي‌دهد؛ در اين شرايط يك سوال مطرح مي‌شود كه اگر نامه منتشر نمي‌شد چه كسي قرار بود تخلفات بازار سرمايه را گزارش كند؟

از سوي ديگر برخي عقيده دارند، كه وام ۴ درصد ۱۰ ساله در شرايطي كه نرخ سود سپرده بانكي به بيش از ۳۰ درصد رسيده است، مشابه اختلاس ۷ ميليارد توماني است. به قول اين عده با محاسبه ساده اقساط وام ۱۰ ميليارد توماني، نرخ ۴ درصدي و دوره بازپرداخت ۱۰ ساله، مي‌توان ديد كه اقساط ماهانه اين وام، معادل ۹۰ ميليون تومان است. به معناي ديگر مي‌توانند با سپرده كردن حدود ۳ ميليارد تومان در يكي از صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري با درآمد ثابت يا بانك‌ها، معادل ۹۰ ميليون تومان اقساط وام ۱۰ ساله را تسويه كنند.

يكي از نكات قابل توجه ذكر شده در نامه بازرسي كل كشور اين است، وام ۱۰ ميليارد توماني دريافتي از محل منابع سازمان بورس است. اما اصل ماجرا اينجاست كه بايد براي دريافت وام (حتي از شركت شخصي خود) بايد به اصول مالي و استانداردهاي اعلام شده احترام گذاشت و درخواست وام ناچيز 10 ميلياردي را در صورت مالي شركت ثبت كرد.

مجيد عشقي گفته بود روال كار سازمان است و معمولا در اين سازمان مدعي، ما براي خودمان حقوق و مزايا و هچنين وام و هدايا تعيين مي‌كنيم.

نكته قابل توجه اينجاست كه عشقي گفته وام 10 ميلياردي روال كار است و در معناي ديگر عشقي گفته به كسي مربوط نمي‌شود و وام 10 ميلياردي گرفته‌ايم، كار ما خوب بوده و بايد يك هديه 10 ميلياردي دريافت مي‌كرديم.

اما در مدت عشقي كار مثبتي براي بازار نكرده و هيچ‌وقت در زمان‌هاي حساس در بازار حضور نداشته و به نظر مي‌رسد كه در اين مدت تنها به فكر 10 ميليارد وام و به نوعي هديه بوده است.

چند سوال در اينجا مطرح مي‌شود كه فرض كنيد كه ما هم اطلاع داريم كه سازمان بورس نهادي غير دولتي و مستقل است، اما در كجاي دنيا مديران شركتي كه درآمدهايش از محل كارمزد مردم تامين مي‌شود، اجازه دارند از محل منابع داخلي شركت براي خودشان هر مبلغي كه مي‌خواهند حقوق و وام در نظر بگيرند؟ يعني اگر دوستان لطف نمي‌كردند و براي خود به جاي ۱۰ ميليارد تومان ۳۰ ميليارد تومان وام در نظر مي‌گرفتند هم مشكلي پيش نمي‌آمد؟

اگر درآمد‌هاي سازمان بورس از محل كارمزد معاملات اشخاص حقيقي تامين مي‌شود، چرا عضوي از اعضاي هيات‌مديره سازمان بورس نماينده حقيقي‌ها نیست تا در جريان نحوه هزينه كرد و پرداخت تسهيلات قرار داشته باشد؟ باور بفرماييد ما سهامداران حقيقي و خرد اعطاي حتي يك ريال از كارمزدمان به شما نوابغ را در قالب تسهيلات كم بهره حلال نمي‌دانيم.

حالا وام داده‌ايد چرا ۱۰ ساله و با نرخ ۴ درصد؟ اگر قرار است تسهيلاتي براي نوابغ سازمان بورس و فارغ‌التحصيلان هاروارد وطني در نظر گرفته شود چرا با نرخ ۴ درصد و دوره پرداخت ۱۰ ساله؟

بازار از دريچه معاملات

در معاملات دومين روز كاري هفته يعني يكشنبه، شاخص كل بورس تهران 13 هزار و 612 واحد نسبت به روز كاري گذشته پايين‌تر ايستاد و به سطح 2 ميليون و 88 هزار و 39 واحد رسيد. شاخص كل هم‌وزن بورس نيز با ريزش 271 واحدي در رقم 661 هزار و 424 واحدي ايستاد. شاخص كل فرابورس 4 واحد افت كرد به رقم 21 هزار و 256 واحد رسيد. همچنين شاخص هم وزن فرابورس با افزايش 150 واحد به سطح 114 هزار و 179 واحد رسيد.

روز يكشنبه خالص تغيير مالكيت حقوقي به حقيقي بازار منفي شد و 84 ميليارد تومان پول حقيقي از بازار سهام خارج شد. در اين روز نماد نوري بيشترين خروج پول حقيقي را داشت كه ارزش آن 25 ميليارد تومان بود. پس از نوري، نمادهاي فملي و شپديس بيشترين خروج پول حقيقي را داشتند. در سوي ديگر، بيشترين ورود پول حقيقي به نمادهاي پترول، شكام و وخارزم تعلق داشت.

روز يكشنبه ارزش معاملات كل بازار سهام به 9 هزار و 812 ميليارد تومان رسيد. ارزش معاملات اوراق بدهي در بازار ثانويه 2 هزار و 563 ميليارد تومان بود كه 26 درصد از ارزش كل معاملات بازار را در اين روز تشكيل مي‌دهد. ارزش معاملات خرد سهام با رشد 8 درصدي نسبت به روز سه‌شنبه به رقم 3 هزار و 309 ميليارد تومان رسيد. در معاملات روز مذكور نماد پترول بيشترين ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد كه ارزش معاملات آن 101 ميليارد تومان بود. پس از پترول، وخارزم بيشترين ارزش معاملات را داشت و فولاد رتبه سوم بيشترين ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد فملي و شفام در رتبه‌هاي بعدي بيشترين ارزش معاملات قرار گرفتند. در جدول حجم معاملات نيز سهام ذوب با تعداد 685 ميليون و 716 هزار و 443 سهم در صدر قرار گرفته است. پترول در رتبه دوم بيشترين حجم معاملات بازار قرار گرفت و رتبه سوم به وخارزم تعلق داشت. دو نماد فولاد و حفارس نيز در رتبه‌هاي بعدي بيشترين حجم معاملات بازار قرار داشتند. در معاملات يكشنبه، 123 نماد صف خريد داشتند و 138 نماد با صف‌ فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌هاي خريد با رشد 0.5 درصدي نسبت به روز كاري قبل به 658 ميليارد تومان افزايش يافت و مجموع ارزش صف‌هاي فروش نيز با كاهش 10 درصدي به رقم 423 ميليارد تومان رسيد.