قرابت زاگرسنشینان باستانی با ایرانیان امروزی
پژوهشهای مشترک موزه ملی ایران، موزه تاریخ طبیعی پاریس و دانشگاه ماینس آلمان روی دیانای باستانی و ایزوتوپ نمونههای استخوان انسان از تپه عبدالحسین و غار وزمه اطلاعات جدیدی درباره تبار، مشخصات ظاهری و نوع تغذیه کشاورزان اولیه غرب زاگرس به دست داد. به گزارش خبرآنلاین؛ طبق گفته فریدون بیگلری، مسوول بخش پارینه سنگی موزه ملی ایران، طی این برنامه مشترک، پژوهشگران تاکنون موفق به استخراج توالی ژنوم کامل از پنج نمونه استخوان مربوط به دورههای نوسنگی (با قدمت بین 9 تا 10هزار سال) و عصر آهن (800 پیش از میلاد) شدهاند که همگی آنها به روش کربن 14 تاریخگذاری شدهاند. یکی از نمونههای مطالعه شده قطعهیی از استخوان کف پای انسان است که در سال 1380 در غار وزمه در نزدیکی کرمانشاه یافت شده است. بررسی دیانای این مرد که در حدود 9هزار سال پیش در منطقه اسلامآباد غرب میزیست نشان داده که او پوستی نسبتا تیره، موهایی سیاه و چشمانی قهوهیی داشته است. آزمایش ایزوتوپ موجود در این نمونه نشان داده که رژیم غذایی وی متکی بر غلات بوده و گوشت بخش کمی از خوراک روزانهاش را تشکیل میداده است. علاوه بر این نمونه، توالی ژنوم و آزمایش
ایزوتوپ سه قطعه استخوان از مکان دوره نوسنگی تپه عبدالحسین نیز بررسی شده است. این تپه توسط باستانشناس انگلیسی، جودیت پولار در دهه 1350 کاوش شده و در کنار یافتههای مختلف، آثار هفت تدفین دوره نوسنگی در آن یافت شد. این افراد از لحاظ ژنتیک به انسان غار وزمه بسیار نزدیک هستند. علاوه بر این آزمایش ایزوتوپ نشان میدهد که رژیم غذایی آنها سرشار از غلات بوده که شاخصه کشاورزان است. ژنوم انسانهای دوره نوسنگی زاگرس با جوامع امروزین ایران خصوصا مردمان زرتشتی، بلوچ، براهویی و کلاش در ایران، افغانستان و پاکستان قرابت دارند. این شباهتها احتمالا نشان از پراکنش زبانهای هندواروپایی یا دراویدی از زاگرس به جنوب آسیا همراه با گسترش اولیه کشاورزی است.
نتایج این مطالعات که توسط تیمی از پژوهشگران شامل 32 متخصص ژنتیک، باستانشناس و باستان جانورشناس از کشورهای ایران، آلمان، فرانسه، انگلستان، سوییس، ایرلند، سوئد انجام شده در روز پنجشنبه 24 تیرماه 1395 در ژورنال معتبر علوم (Science) منتشر شد. انتشار این نتایج جدید بازتاب فراوانی در خبرگزاریهای جهان داشت و نشان میدهد که برخلاف تصورات قبلی مبنی بر تک منشأ بودن آغاز کشاورزی در هلال حاصلخیزی، این رویداد مهم تاریخ بشری در چندین نقطه و تقریبا بهطور همزمان آغاز شده است. پژوهشگران ایرانی در این مطالعه فرناز بروشکی از دانشگاه ماینس آلمان، مرجان مشکور از موزه تاریخ طبیعی پاریس، فریدون بیگلری از موزه ملی ایران، کامیار عبدی از دانشگاه کالیفرنیا و حسین داودی از دانشگاه تربیت مدرس هستند.