پایان عصر طلایی چین و بریتانیا
گروه جهان
چین با عقبنشینی از برخی پروژههای مالی و اقتصادی خود در بریتانیا تلویحا از پایان عصر طلایی روابط پکن ـ لندن خبر داده است. نشریه فایننشال تایمز نوشته، چین از دور دوم فروش اوراق قرضه دولتی در بورس لندن عقبنشینی کرده است. وزارت دارایی چین پیشتر، هشتم ژوئن برای نخستینبار از طریق بانک چین اوراق قرضه دولتی را به ارزش 3میلیارد یوآن در بورس لندن فروخته بود.
اکنون مقامهای چینی اعلام کردهاند که پکن فعلا هیچ برنامهیی برای فروش دور دوم اوراق قرضه دولتی در بازار بورس لندن ندارد. یک مقام چینی به فایننشال تایمز گفته است: «در حال حاضر برنامهیی برای فروش اوراق در خارج از کشور نداریم و اگر قرار باشد که این برنامه را اجرا کنیم، احتمالا محلی دیگری را (غیر از بازار بورس لندن) انتخاب خواهیم کرد.»
دستاندرکاران بازارهای مالی چین هم گفتهاند که طرح ارتباط معاملات بورس لندن و شانگهای اهمیت خود را تا حد زیادی از دست داده است. جورج آزبورن، وزیر خرانهداری پیشین بریتانیا یکی از حامیان سرسخت این طرح بود. آزبورن بازه زمانی 6سالهیی برای اجرای این طرح و نزدیکی هرچه بیشتر تعاملات مالی بازارهای بورس بریتانیا و چین در نظر گرفته بود.
ناظران چینی عدم قطعیتهای پس از رای بریتانیاییها به خروج کشورشان از اتحادیه اروپا (برگزیت) و دغدغههای داخلی چین را از جمله عوامل دوری تعاملات مالی دو کشور برشمردهاند. با این حال آنچه بیش از پیش چینیها را ترغیب کرده تا از بورس لندن فاصله بگیرند، رویکرد سختگیرانهتر دولت جدید ترزا می، نخستوزیر بریتانیا نسبت به دولت پیشین دیوید کامرون در برابر چین است. یک مقام چینی که نخواست، نامش فاش شود به فایننشال تایمز گفته است: «در برخی بخشهای مورد همکاری طرف چینی به دنبال رای به برگزیت صبر و انتظار را در پیش گرفته و اکنون پکن به این نتیجه رسیده است که دولت جدید بریتانیا مانند تیم سابق کامرون ـ جورج آزبورن اشتیاق به توسعه همکاریها با چین را ندارد.»
چینیها معتقدند که تصمیم ناگهانی ترزا می در ماه جولای برای بازبینی طرح احداث نیروگاه هستهیی «هینکلی پوینت» به رهبری فرانسه نشان داد که خانم نخستوزیر برای اجرای این طرح دغدغههای جدی امنیت ملی داشته است.
دولت ترزا می پس از مدتها تردید سرانجام 15سپتامبر با چندین پیششرط موافقت خود را با اجرای طرح 18میلیارد پوندی ساخت نیروگاه هستهیی هینکلی پوینت واقع در منطقه سامرست در سواحل جنوب غربی بریتانیا که از سوی فرانسویها و چینیها تامین مالی میشود، اعلام کرد.
گروه انرژی دولتی چین (CGN) 33درصد از سهام این طرح را در اختیار دارد. دولت ترزا می گرچه موافقت خود را با اجرایی شدن این طرح اعلام کرد اما تاکید کرد که در مورد سرمایهگذاری خارجی در طرحهای زیربنایی آینده، هیات دولت چارچوب حقوقی جدیدی را به اجرا خواهد گذاشت. یک مقام چینی در این باره گفته است: «طرح احداث نیروگاه هستهیی هینکلی پوینت خوب بود اما ما عمیقا نگران طرحهایی دیگری هستیم که قرار است از این پس در بریتانیا اجرا شود. واقعیت این است که هیچ افق روشنی در این زمینه وجود ندارد.»
منتقدان بارها از دولت دیوید کامرون به دلیل تلاش برای کسب رضایت طرف چینی در قراردادهای تجاری انتقاد کردند. با این حال مارک بولت، کارشناس اقتصادی مستقر در لندن معتقد است که تردید ترزا می درباره طرح احداث نیروگاه هستهیی هینکلی پوینت آسیب جدی به روابط تجاری چین و بریتانیا وارد کرده است، روابطی که در دولت قبل هم چندان صحیح پایهگذاری نشده بود. بولت میگوید: «با تغییر دولت در لندن، چین میتوانست به این نتیجه برسد که در حال معامله با فردی جدی است و بنابراین چارهیی ندارد که رفتار خود را درست کند اما در عوض تردیدهای زیاد دولت ترزا می باعث شد، چینیها به این نتیجه برسند که شرکای آنها قابل پیشبینی نیستند و بنابراین در پایان این قائله نتیجهگیری طرف مقابل به گونه متفاوتی است.»
اما یکی دیگر از دلایلی که پای طرف چینی را در توسعه همکاریهای تجاری با بریتانیا سست کرده، تلاش دولت ترزا می برای یافتن شرکای جدید پس از رای مردم بریتانیا به برگزیت است. یک مقام سابق دولت بریتانیا در این باره میگوید: «چینیها نگران شده بودند و من اصلا از این بابت متعجب نیستم. هیچ کسی در دولت بریتانیا وجود ندارد که این روزها به چین فکر کند.»
فایننشال تایمز مینویسد: «عصر طلایی» طرحی بود که جورج آزبورن سخت دنبال اجرا کردنش بود. طرحی که شامل کاهش مالیات بر شرکت، جذب بیشتر سرمایه چین، تقویت سرمایهگذاری در شمال بریتانیا به عنوان موتور اقتصادی شمال و حفظ اعتبار دارایی بریتانیا بود. در این شرایط قرار بود که ارتباط رسمی با بازارهای مالی لندن، علاوه بر رونق بخشیدن به داد و ستدها در بازار مالی چین، دسترسی چینیها به سهام بریتانیا و اروپا در داخل کشورشان را افزایش دهد. طرحی که با کنار رفتن تیم کامرون ـ آزبورن به نظر میرسد، عقیم خواهد ماند.
لرد پیتر مندلسون، وزیرسابق امور اقتصادی و بازرگانی بریتانیا در این باره میگوید: «روابط با چین مهم است اما به خودی خود حفظ نخواهد شد. این روابط امروز در پکن به دلیل تحولاتی نظیر برگزیت از اهمیت کمتری برخوردار است. به همین دلیل بریتانیا باید برای حفظ این روابط بیشتر از گذشته تلاش کند.»