نگرانی بازارهای املاک جهان؛ رشد بیش از حد و ترمیم آهسته
صندوق بینالمللی پول درگزارشی از وضعیت بازار مسکن در ۵۰ کشور جهان اعلام کرد در ۳۳ کشور بازار مسکن همچنان درحال ترمیم پس از بحران سال ۲۰۰۸ است و ۱۷کشور روند ترمیم را پشت سر گذاشته است.
به گزارش تسنیم، صندوق بینالمللی پول درگزارشی از وضعیت بازار مسکن در جهان نوشت: تحولات در بازارهای املاک منجر به نگرانیهای ضد و نقیضی هم در مورد رشد بیش از حد و هم در مورد ترمیم کند در این رابطه شده است.
این دوگانگی نشاندهنده این واقعیت است که بازارهای مسکن در نقاط مختلف جهان از 2 الگو پیروی میکند: در یک گروه از کشورها، بازارهای مسکن به سرعت پس از کاهش جزیی طی رکود بزرگ شاهد ترمیم بوده است درحالی که در گروه دیگر از کشورها، مرحله ترمیم از کاهشهای بسیار شدید هنوز به اتمام نرسیده است. متاثر از این دو رویکرد متضاد، شاخص قیمت جهانی مسکن که با لحاظ قرار دادن قیمت متوسط مسکن در 50 کشور تعیین میشود، پس از کاهش شدید طی بحران مالی، تغییر عمدهیی را در 2 سال گذشته شاهد نبوده است.
ترمیم قیمت مسکن به خصوص نسبت به سایر داراییها ضعیف بوده است. برای مثال با وجود اینکه شاخصهای جهانی بازارهای سهام بسیار پرنوسانتر از قیمتهای مسکن بوده اما این شاخصها اکنون به سطح قبل از بحران رسیده است.
اما شاخص کلی قیمت مسکن این واقعیت را پنهان میکند که اقتصادهای جهان به دو دسته تقسیم شدهاند. دسته اول شامل 33 اقتصاد است که در آنها بازار مسکن همچنان درحال ترمیم است: قیمتهای مسکن بهطور کلی در آغاز بحران بهشدت کاهش یافته و ترمیم متعاقب آن روندی کند داشته است. دومین دسته شامل 17اقتصاد است که در آنها بازار مسکن روند ترمیم را پشت سر گذاشته است: کاهش قیمت مسکن در سالهای 08-2007 در آنها کمتر بوده و بعد از بحران نیز قیمتها به سرعت ترمیم شدهاند. در گروه اول قیمتهای واقعی مسکن بهطور متوسط 20درصد کمتر از سال 2008 است اما در گروه دوم، قیمت مسکن حدود 25درصد بالاتر است. اعتبارات نیز در گروه اول بسیار کندتر از گروه دوم رشد داشتهاند.
در اقتصادهایی که قیمت مسکن در آنها ترمیم شده، هم ارزش افزوده ناخالص ساخت و ساز و هم سرمایهگذاری مسکونی واقعی نسبت به سال 2008، 15درصد بیشتر شده است. در اقتصادهایی که ترمیم بازار مسکن در آنها هنوز به اتمام نرسیده، این دو شاخص تنها در سال گذشته روند رو به افزایش جزیی را از خود نشان دادهاند.
جاگذاری کشورها در این دو گروه با توجه به چند عامل انجام شده است. گروه دوم بهطور متوسط پیش از بحران شاهد رشد قیمت کمتری نسبت به گروه دوم بودهاند و زمانی که بحران شروع شد، چشمانداز بهتری در مورد بازگشت رشد به بازار مسکن دارا بودند. اقتصادهایی که روند ترمیم در آنها به اتمام رسیده همچنین از زمان بحران به این سو، رشد بالاتری را شاهد بودهاند: در بازه زمانی 2008 تا 2013 متوسط رشد سالانه در این اقتصادها 7/2درصد بوده است درحالی که درکشورهای دسته اول این رقم 5/0درصد بوده است.
علت نگرانی چیست؟
در کشورهایی که بازار مسکن آنها همچنان درحال ترمیم است، چالش سیاستگذاری دستیابی به یک ترمیم قویتر و در عین حال مقابله با علت وجودی رشدهای ناپایداری است که منجر به وقوع بحران شده است. برای مثال در امریکا با مشخص شدن این واقعیت که وامهای کم بهره یکی از عوامل بروز بحران بوده از سرگیری اعطای وامهای کم بهره کند، شده است. بسیاری از کشورها به خصوص آنهایی که دوره ترمیم را پشت سر گذاشتهاند به صورت فعالانهیی از ابزارهای کلان احتیاطی برای مدیریت رشد قیمت مسکن بهره بردهاند. ابزارهای اصلی کلان احتیاطی برای رسیدن به این هدف، اعمال محدودیتهایی بر نسبت وام به ارزش و نسبت بدهی خدمات به درآمد و سرمایه مورد نیاز بخشی است. چنین محدودیتهایی مدتهای طولانی در برخی اقتصادها به خصوص در آسیا مورد استفاده قرار گرفتهاند. اخیرا بسیاری دیگر از اقتصادهای توسعه یافته و بازارهای درحال ظهور نیز از این الگو پیروی میکنند.
البته اعمال این ابزارها درکنار مزایایی که دارند دارای معایبی نیز هستند. بنابراین هر ابزاری برای به کارگیری باید به دقت طراحی شود تا بخشهای دارای ریسک وامهای رهنی را هدف قرار دهند و تاثیرات جانبی ناشی از به کارگیری ابزار مذکور را به حداقل برسانند.