حذف رانت با توسعه بورس کالا
گروه بورس کالا ﺑﺮرﺳﯽ روﻧﺪ ﭘﯿﺪاﯾﺶ بورسهای کالایی در دنیا بیانگر آن است که ﻧﺎرﺳﺎﯾﯽﻫﺎی ﺑﺎزار ﺳﻨﺘﯽ همچون ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﮐﺎذب قیمت محصولات، ﻋﺪم ﺷﻔﺎﻓﯿﺖ در ﮐﺸﻒ ﻗﯿﻤﺖ و ﻓﻘﺪان ﺗﻀﻤﯿﻦﻫﺎی ﻻزم ﺑﺮای ﻣﻌﺎﻣﻠﻪﮔﺮان از مهمترین دﻻیل ایجاد بورسهای کالایی بودهاند بهطوری که در برخی کشورها بیش از 180سال از عمر بورسهای کالایی میگذرد.
در این رابطه آنکتاد (کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل) در سال2009 میلادی مطالعات میدانی روی پنج کشور (برزیل، چین، هند، آفریقایجنوبی و مالزی) نوظهور انجام داد تا نقش بورس کالا در اقتصادهای کشورهای روبهرشد مشخص شود. نتایج تحقیقات آنکتاد نشان داد که بورسهای کالایی میتوانند، شاخص خط فقر کشورها را کاهش دهند، چراکه با حذف واسطههای بیشمار در بخش کشاورزی، محصولات با قیمت واقعی بهدست مصرفکنندگان میرسد و همین امر باعث کاهش قیمت کالاها و افزایش قدرت خرید مردم میشود. از این رو در کشور ما نیز توجه مسوولان به توسعه بورس کالا بیش از سالهای قبل شده بهطوری که هیاتدولت در مرداد امسال در مصوبهیی به دستگاههای اجرایی یکسال مهلت داد تا نسبت به پذیرش و عرضه محصولاتشان فقط از طریق بورس کالا اقدام کنند. براساس این مصوبه هرگونه قیمتگذاری کالاهایی که امکان انجام معاملاتشان در بورس کالا و انرژی وجود دارد، ممنوع است و مرجع تشخیص قابلیت پذیرش کالاها در بورسها، هیات پذیرش بورس کالا و انرژی است.
در همین زمینه محمد حسننژاد، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، در گفتوگو با «تعادل» معتقد است که با عرضه محصولات در بورس کالا روند قیمتگذاری آنها شفاف میشود و از این طریق بهای کالاها با کاهش مواجه میشود و این موضوع یکی از دغدغههای اصلی مردم در این برهه از زمان بهشمار میرود. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: باتوجه به اینکه برنامه اصلی دولت در مباحث اقتصادی خروج غیرتورمی از رکود است، در این بین بورس کالا میتواند نقش بسیار مثبتی را ایفا کند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه عرضه محصولات در بورس کالا میتواند موجب قطع ید دلالان در چرخه توزیع و قیمتگذاری محصولات شود، اضافه کرد: در همین رابطه در مرداد امسال دولت مصوبهیی را مبنی بر قیمتگذاری کلیه کالاها به غیر از محصولات انحصاری در بورس کالا صورت پذیرد را به تصویب رساند.
حسننژاد ادامه داد: متاسفانه این مصوبه تاکنون به مرحله اجرا نرسیده که امیدواریم عملی شدن این مصوبه محقق شود.
این نماینده مجلس نهم تاکید کرد: بورس کالا از طریق ایجاد یک مکانیسم کارا و شفاف و حذف رانت به کشف واقعی قیمتها کمک میکند.عضو کمیسیون اقتصادی مجلس خاطرنشان کرد: مجلس از هر اقدامی که موجب آن شود تا مصوبه مرداد دولت مبنی بر قیمتگذاری کالاهای مختلف در بورس کالا به جز کالاهای انحصاری هر چه زودتر و سریعتر اجرایی شود، حمایت خواهد کرد.
بورس کالا در مسیر بینالمللی
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در ادامه به عضویت بورس کالای ایران در اتحادیه IEU (اتحادیه الکترونیکی بین بورسی) اشاره کرد و اظهار داشت: درصورت ارتباط الکترونیکی بین بورسهای 6کشور عضو IEU یعنی بلاروس، اوکراین، قزاقستان، قرقیزستان، ارمنستان و ایران همچنین عضویت قریبالوقوع روسیه در IEU، میتوان با ایجاد مقدمات لازم تبادل کالا با کشورهای مذکور بهخصوص روسیه را طراحی و آغاز کرد.
وی اظهار کرد: روسیه هم مانند ایران ازسوی امریکا و اتحادیه اروپا تحریم است و ارتباط بورس کالای ایران و روسیه میتواند در توسعه تجارت کالاهای مختلف بین دو کشور تاثیرگذار باشد.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس بااشاره به بیاثر شدن تحریمها از طریق مبادلات بورس کالا تصریح کرد: میتوانیم کالاهای موردنیازمان را از بورس کالای روسیه یا سایر کشورهای عضو تامین کنیم و در عوض محصولات موردنیاز پنج کشور را نیز از طریق بورس کالا به فروش برسانیم که امکان تهاتر نیز فراهم است.