نقد کتاب «عدالت: کار درست برای انجام دادن چیست؟»
علی طجوزی نشست بررسی و نقد کتاب تازه منتشر شده مایکل سندل با نام «عدالت: کار درست برای انجام دادن چیست؟» دیروز در انجمن جامعهشناسی ایران برگزار شد.
محمدرضا فرهادیپور، مترجم کتاب ابتدا به معرفی کتاب پرداخت و گفت: دراین کتاب سندل نظریههای عدالت را برمبنای فایدهگرایی (حداقل کردن آسیب اجتماعی، بیشترین شادی برای بیشترین تعداد از افراد)، لیبرتارینیسم (حداکثر کردن آزادی فردی) و اجتماعگرایی (کشت فضیلت اجتماعی) توضیح میدهد: در این کتاب ایدههای ارسطو، جرمی بنتام، امانوئل کانت، جان استورات میل، رابرت نوزیک و جان رالز درخصوص عدالت مطرح و با مثالهایی ملموس مورد بحث و در نفی یا دفاع از آنها استدلال میشود.
کتاب با شرح داستان توفانی شروع میشود که فلوریدا را درنوردید و باعث شد قیمت کالاها تغییر کند: «در پمپ بنزینی در اورلاندو، قالبهای یخ دو دلاری را 10دلار میفروختند. با کمبود برق برای یخچالها و کولرها در اواسط آگوست بسیاری از مردم انتخاب چندانی نداشتند و مجبور بودند قیمت [بالای] آن را بپردازند.
درختان واژگون تقاضا برای ارهبرقی و تعمیرات سقف را تشدید کرد. پیمانکاران برای برداشتن دو درخت از روی سقف خانهها ۲۳۰۰۰دلار میخواستند. فروشگاههایی که معمولا ژنراتورهای کوچک خانگی را ۲۵۰دلار میفروختند حالا ۲۰۰۰دلار طلب میکردند.
یک زن 77 ساله سالخورده، توفان را با شوهر سالخوردهتر و دختر معلولش شبی ۱۶۰دلار در اتاق هتلی گذراندند که در حالت عادی شبی ۴۰دلار بود.» حالا سوال این است: مطالبه کدام قیمت درست است؟ قیمت عادلانه یا قیمت ناعادلانه؟ قیمت ناعادلانه واژهای است تحقیرآمیز که به موقعیتی اشاره دارد که در آن، فروشنده برای کالاها و خدمات قیمتهایی بالاتر از قیمتهای قابل قبول و عادلانه را طلب میکند. این افزایش سریع قیمتها بعد از وقوع یک شوک تقاضا یا عرضه اتفاق میافتد. مثلا بعد از وقوع زلزله یا توفان صاحبان کالا و عرضهکنندگان خدمات قیمتهایی بالاتر از قیمت واقعی کالا را طلب میکنند. در ادامه استاد جامعهشناسی دانشکده علوم اجتماعی تهران از انتشار چنین کتابهایی بهدلیل باز شدن فضای بحث درخصوص موضوعات مهمی مانند عدالت در کشور استقبال کرد و گفت: مایکل سندل یک فیلسوف عامه است که نحوه تدریس کردن او باعث اشتهار او شده است.