کارآفرینی سبز
کارآفرین اصطلاحا به افرادی اطلاق میشود که تمایل به راهاندازی کسبوکارهای اقتصادی جسورانه دارند و با آگاهی از ریسک آن، مسوولیت نتیجه کار را میپذیرند. همچنین محصولات سبز به کالاها، خدمات یا فرآیندهایی اشاره دارد که برای محیطزیست مفید هستند یا به کاهش اثرات زیستمحیطی مخرب دیگر محصولات موجود کمک میکنند. با قرار دادن این دو تعریف در کنار هم، میتوان دریافت کارآفرین سبز فردی است که کسبوکاری برای تولید محصولات مفید زیستمحیطی راهاندازی میکند. بیشتر کالاهای سبز، برای حل مشکلات ما به روشهای جدید ساخته میشوند. بهعنوان مثال میتوان از تولیدات سبز برای حل مسایلی مانند تولید انرژی بدون آلوده کردن محیطزیست، تولید کالاها با مصرف حداقل منابع طبیعی، گرم نگه داشتن خانهها بدون سوزاندن سوختهای فسیلی یا تولید خودروهایی با حداقل مصرف سوخت بهره برد. کارآفرینان سبز آن دسته از افرادی هستند که دانش، ابتکار و منابع مورد نیاز برای حل این مشکلات را دراختیار دارند یا بهدنبال به دست آوردن آن هستند. حتی نوآوریهایی که بتواند این راهحلهای سبز را در عمل وارد بازار کند نیز یک کارآفرینی سبز به حساب میآید. در مجموع میتوان گفت: راهاندازی کسبوکار سبز نسبت به سایر کارآفرینیها، دو مزیت اضافی دارد. اول اینکه حوزه فعالیتهای زیستمحیطی به سرعت رو به گسترش است و آینده روشنی برای فعالیت اقتصادی در آن وجود دارد. دوم اینکه فعالیت در این حوزه به فرد کمک میکند تا سهم خود از ساختن جهانی بهتر را ادا کند. برخی از کارآفرینان بهواسطه علاقه شخصی خود به محیطزیست، به کسبوکارهای سبز روی میآورند. این افراد نیاز به یک راهحل زیستمحیطی برای مشکلات را درک میکنند و برای حل این مشکلات قدم برمیدارند. اگرچه ممکن است آنها بهدنبال کسب موقعیتی مناسب در بازار باشند، اما در نهایت انگیزه انجام فعالیتی مفید برای طبیعت است که آنها را به این کار وا میدارد. اما برای برخی افراد کمک به محیطزیست یک هدف ثانویه به حساب میآید. بسیاری از دانشمندان و مخترعان ذاتا علاقهمند به خلق روشهای جدید برای رفع نیازها هستند. گاهی این افراد روی حل مشکلاتی کار میکنند که بازار به آن نیاز دارد که اتفاقا حل آن اثرات زیستمحیطی هم خواهد داشت. بهعنوان مثال طراحی یک کارخانه تولیدی با مصرف انرژی پایین و هدر رفت منابع کم، اگرچه یک تولید سبز به حساب میآید اما در عمل برای کاهش هزینه انجام میشود. گروهی از کارآفرینان از بین روشها یا ابداعات موجود، کاربردهای سبزی را مییابند. بهعنوان مثال، تکنولوژی خاصی در پمپ و انتقال نفت و گاز میتواند در زمینه انتقال و نگهداری بهینه آب نیز کاربرد داشته باشد. عرضه یک محصول موجود در بازار به مصرفکنندگان جدید، رهیافتی کم ریسک در کارآفرینی سبز به حساب میآید. موسسات پیشرو زیادی در زمینه کارآفرینی سبز وجود دارند که تجربیات ارزشمندی در این زمینه داشته و ایدههای موفقی را به عمل تبدیل کردهاند. یکی از ایدههای جدید در این زمینه، حملونقل سبز است. باتوجه به آلودگیهای ناشی از حملونقل فعلی، ارایه جایگزینی برای آن میتواند منافع زیستمحیطی قابل توجهی در برداشته باشد. این کار به روشهای مختلفی قابل انجام است. بهعنوان مثال، تولید موتورهای برقی، نوسازی و بهینه کردن دوچرخههای قدیمی برای مردم و ایجاد ایستگاه تاکسیهای سبز که از خودروهای هیبریدی استفاده میکنند، ایدههای خوبی برای راهاندازی کسبوکار سبز است. باتوجه به اینکه شاخص رسمی و کاملی از وضعیت کارآفرینی سبز وجود ندارد، برای ارزیابی وضعیت کسبوکارهای سبز باید به شاخصهای مرتبط دیگری توجه شود. از طرفی شاخصهای مربوط به کارآفرینی بهطور خاص اهمیت ویژهیی دارند. وجود فضای مناسبتری برای کارآفرینی قطعا به افزایش انگیزه افرادی که تمایل به ورود به حوزه کارآفرینی سبز را دارند، میافزاید. شاخص مهم دیگر، شاخص اقتصاد سبز است که علاوه بر وضعیت زیستمحیطی، بر متغیرهای مربوط به سرمایهگذاری و بازارهای سبز نیز تمرکز دارند. موسسه DUAL CITIZEN LLC وضعیت 60 کشور دنیا (که شامل ایران نمیشود) را از نظر اقتصاد سبز بررسی کرده است. یکی از ابعاد این بررسی، وضعیت سرمایهگذاری و بازارهای سبز است که کشورهای دانمارک، آلمان، فنلاند و سوئد پنج کشور برتر در این زمینه بودهاند. تسهیل کارآفرینی سبز و جذابیت سرمایهگذاری روی انرژیهای نو در این کشورها سطح بالا و مناسبی دارد. این پنج کشور از نظر شاخص جامع اقتصاد سبز نیز جزو برترینها به حساب میآیند که نشان میدهد بهبود فضای کارآفرینی سبز ارتباط مستقیمی با عملکرد بهتر از نظر زیستمحیطی دارد. وضعیت ایران از نظر کارآفرینی و متغیرهای موثر بر آن چندان مناسب نیست. تنها شاخصهایی که در این زمینه وضعیت نسبی مناسبی دارند تراکم بازار، ریسکپذیری و سرمایهگذاریهای خصوصی است. در مقابل ایران از نظر جهانی شدن، فساد و سرمایهگذاریهای جسورانه ضعف دارد. در مجموع ایران رتبه 86 را از نظر کارآفرینی در دنیا دارد. اما بهطور خاص از نظر کارآفرینی سبز متاسفانه فقر آمار و اطلاعات بررسی را مشکل میکند.