پایان عقب‌گرد اقتصاد ایران

زمستان 90 بود که بانک مرکزی در گزارشی رشد اقتصادی این فصل را منفی اعلام کرد و پس از آن دیگر اقتصاد ایران روی خوش ندید و فصل‌های متمادی رشد اقتصادی کشور زیرصفر بود که حکایت از کوچک‌تر شدن کیک اقتصاد ایران داشت.

یک سال پس از روی کار آمدن دولت یازدهم، آرام‌آرام زمزمه‌های مثبت شدن رشد اقتصادی در صحبت‌های مسوولان دولت تدبیر و امید نمود پیدا کرد. نخستین بار وزیراقتصاد درصحبت‌هایش به مثبت شدن رشد اقتصادی در بهار 93 پس از 9 فصل پیاپی اشاره‌کرد. پس از آن رییس‌جمهور و دیگر مسوولان نیز به مثبت شدن رشد اقتصادی اشاره کردند. حتی گزارش موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی نیز در مورد رشد اقتصادی سه ماهه اول سال 93 اعلام می‌کرد اقتصاد ایران رشد 2.5درصدی را تجربه کرده است. اما جای خالی گزارش رسمی بانک مرکزی به عنوان مرجع اصلی اعلام نرخ رشد اقتصادی در این بین احساس می‌شد و این عاملی بود برای اینکه صحت گفته‌ها و گزارش‌های غیررسمی ازسوی برخی از مردم و صاحب‌نظران مورد تردید واقع شود. تا اینکه بالاخره بانک مرکزی پنج‌شنبه گذشته گزارش خود مربوط به رشد اقتصادی فصل بهار 93 را اعلام کرد. بر اساس این گزارش رشد اقتصادی فروردین، اردیبهشت و خرداد 93 رقم 4.6درصد اعلام شده که حتی از رقم اعلام شده ازسوی موسسه عالی آموزش‌ و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی فراتر رفته بود.

گزارش بانک مرکزی از تحولات

بخش واقعی اقتصاد

اداره حساب‌های اقتصادی بانک مرکزی در این گزارش آورده براساس محاسبات اولیه و مقدماتی، تولید ناخالص داخلی کشور به قیمت پایـه و بـه قیمت‌هـای ثابـت سـال 1383 از 459 هزار و 252میلیاردریال در سـه ماهـه نخسـت سـال 1392 بـه 480هزار و 491میلیـارد ریـال در سـه ماهـه اول سـال 1393 افزایش یافته که گویای 4.6 درصد رشد اقتصادی درمدت مذکور است. با توجه بـه رشـد اقتصـادی منفی 4.1درصدی در سه ماهه اول سال 1392محاسبات فصلی نشان می‌دهد که اقتصاد ایران در سه ماهه نخست سال 1393 نسبت به دوره مشابه سال قبل با افزایش نرخ رشد اقتصادی مواجه بوده است.

دلایل افزایش رشد اقتصادی

چه بوده است؟

اما پرسش مهمی که پیش می‌آید، این است که رشد اقتصادی فصل بهار ناشی از رشد کدام‌یک از بخش‌های اقتصادی بوده و کدام بخش اقتصادی نقش بیشتری در افزایش تولید ناخالص داخلی داشته است. آمارها حکایت از آن دارد بخش خدمات با مشارکت 2/2 درصدی و بخش صنعت با 2 درصد بیشترین مشارکت را در نرخ رشد اقتصادی فصل بهار داشته‌اند.گزارش بانک مرکزی اشاره دارد، برآورد ارزش افزوده فعالیت‌های مختلف اقتصادی درسه ماهه نخست سال 1393نشان‌دهنده آن اسـت که علت عمده افزایش نرخ رشد تولید ناخالص داخلی را باید در افزایش رشد ارزش‌افزوده فعالیت‌های«نفـت»، «صنعت»، «بازرگانی، رستوران وهتلداری» و «خدمات موسسات پولی و مالی» جست‌وجو کرد. چنانکه طی سه ماهه اول سال 1393سهم ارزش افزوده هریک از فعالیـت‌های مـذکور در نـرخ رشـد 4.6 درصـدی تولیـد ناخـالص داخلی به ترتیب 7/0، 1.5، 1 و 0.6 واحد درصد برآورد شده است.

عملکرد بخش‌های مختلف اقتصاد ایران

براساس آمار منتشر شده دراین گزارش طی سه ماهه اول سال 1393ارزش افزوده گروه‌کشاورزی به قیمت‌های ثابت سال 1383 به میـزان 33هزار و 312میلیارد ریال برآورد شد که نسبت به دوره مشابه سال قبل 3/3درصد افـزایش یافتـه اسـت. برآوردهـای وزارت جهاد کشاورزی حاکی از آن است که تولید محصولات زراعی وباغی در سال 1393 نسـبت بـه دوره مشـابه سـال قبل به ترتیب 1.4 و 5.9 درصد و تولید محصولات اصلی دامی 9.1 درصد افزایش یافته است.

بانک مرکزی با اشاره به رشد بخش نفت در سه ماهه اول سال 93 اعلام کرده که براساس محاسبات اولیه، ارزش افزوده گروه نفت طی سه ماهه نخست سال 1393 به قیمت‌های ثابت سـال1383 به میزان 52 هزار و 477میلیارد ریال برآورد شد که گویـای 6.1 درصـد رشـد نسـبت بـه دوره مشـابه سـال قبـل است. نتایج حاصل از برآوردهای اولیه در این زمینه نشان‌دهنده آن است که افزایش نـرخ رشـد ارزش افـزوده این ٣ گروه به‌طور عمده ناشی از افزایش نرخ رشد تولید و صادرات نفت خام، تولید میعانات گازی و نیـز افـزایش نرخ رشد تولید گاز طبیعی بوده است. در این گزارش آمده است: گروه صنایع و معادن در سه ماهه نخست سال 1393 از نرخ رشدی معادل 8.1 درصد برخـوردار بـوده کـه در مقایسه با دوره مشابه سال قبل 15.1 واحد درصد افزایش یافته در نتیجه سهمی معادل 2درصد از نرخ رشد 4.6درصدی اقتصاد را در دوره مورد بررسی به خود اختصاص داده است. درگـروه صـنایع ومعـادن ارزش افزوده بخش‌های صنعت، معدن، آب و برق و گاز و ساختمان به ترتیب نرخ رشـد 10، 10.5 11.7 و 2.1درصدی را به خود اختصاص داده‌اند.

دربخش ساختمان، ارزش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی درسـاختمان منـاطق شـهری بـه قیمـت‌های جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل 13.5درصد افزایش یافته است. با اعمال شاخص‌های قیمت متنـاظر و تعـدیل رقم مذکور، نرخ رشد ارزش افزوده ساختمان‌های خصوصی به قیمـت‌های ثابـت سـال 1383حـدود 5.7 درصـد برآورد شده است. در نهایت با احتساب رقم فوق و نیز رشـد ارزش افـزوده ساختمان‌های دولتـی، نـرخ رشـد بخش ساختمان به قیمت‌های ثابت سال 1383 در حد 2.1درصد برآورد می‌شود. گروه خدمات با سهمی معادل 2/2 واحد درصد، بیشترین سهم ازنرخ رشد 4.6درصدی تولید ناخـالص داخلی را طی سه ماهه نخست سال 1393 به خود اختصاص داده است. نرخ رشـد ایـن گـروه در سـه ماهـه اول سـال1393 به 3.7درصد رسید که نسبت به دوره مشابه سال قبل 4.8واحد درصد افزایش یافته است. نرخ رشد شاخص ضمنی گروه‌های کشاورزی،نفـت،صـنایع ومعـادن و خـدمات بـه ترتیـب معادل33، 8.8، 8.6، 22.1 درصد بوده است. به‌عـلاوه، شـاخص ضـمنی تولیـد ناخـالص داخلـی و تولیـد ناخالص داخلی بدون نفت نیز به ترتیب دارای رشد 19.1 و 21.3 درصدی بوده‌اند.

در ادامه این گزارش اشاره شده است درسه ماهه اول سال 1393نرخ رشد تولید ناخالص داخلی بـه قیمـت بـازار 4درصد برآورد می‌شود. براساس محاسبات انجام شده، نرخ رشد هزینه‌های مصرفی خصوصی 6.1 درصـد، هزینه‌های مصرفی دولتی 8.3 درصد و تشکیل سرمایه ثابت ناخالص 5.7 درصد برآورد شده اسـت. افـزایش قابـل توجه نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص درسه ماهه اول سال 1393 نسـبت بـه دوره مشـابه سـال قبـل عمـدتا ناشی از افزایش نرخ رشد تشکیل سرمایه در ماشین‌آلات است. افزایش قابل توجه واردات کالاهای سرمایه‌یی در سه ماهه اول سال 1393نسبت به دوره مشابه سال قبل مهم‌ترین عامل در افزایش نرخ رشد مذکور است. همچنین در این دوره صادرات و واردات کالاها و خـدمات بـه ترتیـب از نـرخ رشـدی معـادل 2.5 و 4.3درصد برخوردار بوده‌اند.

مشاهده صفحات روزنامه