طمع خردهفروشان ترک به بازار ایران
گروه صنعت
ورود بیرویه پوشاک قاچاق، سبب نابودی صنعت نساجی در کشور شده است. در این بین اما، آمار واقعی از حجم قاچاق پوشاک وجود ندارد و مسوولان هر بار، بر اساس برآوردهای نسبی خود عددی را اعلام میکنند.
اما یکی از کشورهایی که به مبدا اصلی قاچاق پوشاک به ایران تبدیل شده، ترکیه است. قاچاق پوشاک از ترکیه به ایران موضوع تازهیی نیست. ترکها بازار پوشاک ایران را تمام و کمال میخواهند و با وجود حجم بالای واردات رسمی پوشاک از ترکیه، شاهد قاچاق شدید این کالا نیز از این کشور همسایه به ایران هستیم. بر همین اساس، برقراری تعرفه ترجیحی که از آن به عنوان گام مهم ساماندهی قاچاق پوشاک به کشور یاد میشد، هیچ تاثیری در کاهش واردات کالای قاچاق نداشته است، زیرا قاچاق محصولات ترکیهیی برای واردکنندگان بهصرفهتر بوده و پایین آوردن چند درصدی تعرفهها، برای واردکنندگان رسمی ترغیبکننده نیست. بنابراین پوشاکی که به صورت قاچاق به کشور وارد میشود، سهم بیشتری از تولیدات داخلی دارد و برقراری تعرفه ترجیحی با ترکیه، تاثیر چندانی بر کاهش واردات قاچاقی پوشاک نداشته است. این در شرایطی است که مسوولان کشورمان، تعرفه ترجیحی را همواره ابزار مناسبی برای کنترل و کاهش قاچاق دانستهاند. بر اساس آمار، در حال حاضر، تولیدکنندگان پوشاک ایرانی در بهترین حالت، 30درصد از نیاز مصرفی مردم به این کالای مصرفی را تامین میکنند و مابقی آن از کشورهای دیگر و
عمدتا از طریق قاچاق در اختیار مصرفکنندگان قرار میگیرد.
با توجه به گسترده بودن حجم تولیدات زیر پلهیی پوشاک، آمار دقیقی از تولید این محصول در کشور وجود ندارد و در ارائه آمار، تنها بر برآوردهای مربوط به پوشاک تولیدی تولیدکنندگان بزرگ کشور استناد شده است. به دلیل علاقه مردم به کالاهای خارجی، تولیدات زیرپلهیی ما که بخش غالبی از تولیدات را نیز تشکیل میدهند، محصولات خود را با مارکهای غیرواقعی و خارجی به فروش میرسانند. آن طور که آمار رسمی حکایت دارد، تعداد واحدهای صنعتی تولید پوشاک که از وزارت صنعت مجوز گرفتهاند، کمتر از 100 واحد هستند و مابقی واحدهای تولیدی پوشاک، صنفی و خرد به شمار میروند.
آمار حضور پرشور برندهای ترک در ایران
از سوی دیگر، شرکتهای خردهفروشی ترکیه در میان نخستین شرکتهایی قرار دارند که سرمایهگذاریهای خارجی سوددهی در بازار ایران انجام خواهند داد و انتظار میرود طی ۳ سال آینده، تعداد فروشگاههای ترکیهیی در ایران به هزار واحد برسد. به گزارش پایگاه خبری «تودی زمان»، با لغو تحریمهای غرب علیه ایران، شرکتهای خردهفروشی ترکیه در میان نخستین شرکتهایی قرار دارند که سرمایهگذاریهای خارجی سوددهی در بازار ایران انجام خواهند داد. شرکت «دی اس دامات» ترکیه که در زمینه پوشاک فعالیت دارد، اعلام کرد که تنها 3 روز بعد از لغو تحریمهای ایران، یک فروشگاه جدید در تهران افتتاح کرده است.
زمان افتتاح شعبه شرکت دامات در تهران و بیانیههای شرکتهای مشابه فعال در بخش منسوجات نشاندهنده تمایل صنعت پوشاک این کشور به استفاده از فرصتهای احتمالی در بازار ایران بعد از لغو تحریمهاست. شرکت مودو، یک شرکت خرده فروشی دیگر نیز اعلام کرده که در حال بررسی آغاز فعالیتها در ایران در سال جاری است. اتحادیه برندهای متحد ترکیه، که بیش از 500 برند معتبر ترک عضو آن هستند و اکثر آنها خرده فروش هستند، قصد دارد در طی 3 سال آینده 865 فروشگاه در ایران دایر کند. این اتحادیه هفته گذشته به رسانهها اعلام کرد: 29 مورد از برندهای ما قبلا دارای 135 فروشگاه در ایران بودهاند. با لغو تحریمها، 20 برند دیگر اکنون در مجموع قادر به افتتاح 500 فروشگاه در این کشور هستند. با گشایش فروشگاههای جدید که از طریق شرکتهای ترک حاضر در بازار ایران انجام خواهد شد، کل تعداد فروشگاهها بعد از 3 سال به هزار مورد خواهد رسید.
بیلگین آیگول، رییس شورای تجاری ایران و ترکیه در شورای روابط اقتصادی خارجی ترکیه گفت، در طول سالهای تحریم، شرکتهای ترک با محدودیتهایی در زمینه تعرفهها، مشکلات در گرفتن وام و تضعیف قدرت خرید ایرانیها مواجه بودند. به دلیل مشکلات ناشی از تحریمها، ارزش صادرات کالاهای ترک به ایران از 9.9 میلیارد دلار در سال 2012 به 4.1 میلیارد دلار در سال 2013، 3.8 میلیارد دلار در سال 2014 و 3.68 میلیارد دلار در سال 2015 کاهش یافت. آیگول افزود: بعد از تحریمها، ایران به یک بازار جذاب برای ترکها تبدیل شده، اما چالشهایی هم در این بازار وجود دارد. سهچهارم اقتصاد ایران دولتی است. همچنین ایران هنوز عضو سازمان تجارت جهانی نشده و این موجب میشود شرکتها مثلا در برابر رقابت غیرعادلانه آسیب پذیر باشند.
صنعت نساجی در حال نابودی است
اما امیر قدیمینژاد، رییس اتحادیه بنکداران و طاقه فروشان پارچه در این باره گفت: ورود بیرویه پوشاک از کشورهای همسایه یکی از علل بسیار مهم در از بین بردن صنعت نساجی کشورمان است. وی ادامه داد: ارزش افزودهیی که از سیر تکمیلی پارچه در کشورمان گرفته میشود، سبب ایجاد هزینههای کمرشکن تولید شده است و به همین دلیل تولید پارچه در کشور برای تولیدکنندگان به صرفه نیست و آنها ترجیح میدهند نقدینگی خود را به سمت واردات پوشاک از کشورهای دیگر به کار گیرند.
قدیمینژاد با اشاره به اینکه استفاده از پارچههای تولید داخلی در کشور به صرفه نیست، گفت: هزینههای تولید پارچه در کشور بسیار زیاد است و به همین دلیل، تولیدکنندگان نقدینگی موجود خودشان را برای واردات پوشاک که سبب ارزانتر تمام شدن قیمت کالا میشود، به کار میبرند. رییس اتحادیه طاقه فروشان پارچه درباره کیفیت پارچههای تولید داخل، اظهار داشت: برای افزایش کیفیت پارچههای تولید داخل باید فناوری را به روز کنیم و به سرمایه نیاز است تا تجهیزات تازه وارد کشور کنیم.
این فعال صنفی ادامه داد: برای تامین سرمایه، تولیدکنندگان مجبورند به بانکها مراجعه کنند که این اقدام باعث میشود آنها بهرههای بسیار زیادی به بانکها پرداخت کنند؛ به همین دلیل ترجیح میدهند به جای افزایش کیفیت کالاهای خود بهراحتی پوشاک را از کشورهای دیگر وارد کنند. قدیمینژاد افزود: مردم هم به دنبال ارزانی کالا و همچنین کیفیت بالای کالا هستند؛ به همین دلیل از کالاهای وارداتی استقبال میکنند. وی خاطرنشان کرد: قیمت تمام شده تولید در کشور ما بسیار بالاست و تولیدکنندگان داخلی تمایلی به افزایش تولیدات خود ندارند.
اختلاف دردسر ساز ترکیه و روسیه
از سوی دیگر، با برهم خوردن روابط سیاسی و تجاری دو کشور روسیه و ترکیه، گمانه زنیهایی وجود دارد که واردات و همچنین قاچاق پوشاک به ایران افزایش یابد و به نظر میرسد اختلاف این دو کشور، دردسرهایی را برای کشور ما به همراه خواهد داشت. با توجه به اینکه اجناس وارد شده از ترکیه با قیمت بسیار نازل به کشور ما میآید، فروش آنها برای قاچاقچیان سودآور است و این در حالی است که به دلیل اینکه تولیدکننده ما با 30 درصد ظرفیت کار میکند، قطعا قیمت تمام شده پوشاک ایرانی بالاتر از پوشاک ترک است.
همچنین با توجه به برهم خوردن رابطه ترکیه با روسیه، ترکیه اکنون با انباشت جنس مواجه شده است و این جنسها با قیمتهای خیلی پایین به کشور ما قاچاق میشود که این موضوع خیلی بدتر از رکود است. به عقیده کارشناسان، تولیدکنندگان ایرانی از ترکها جاماندهاند و آنها بازار شب ایران را تسخیر خواهند کرد؛ چرا که واحدهای تولید پوشاک در رکود به سر میبرند و برخلاف سالهای گذشته که معمولا در نیمه دوم سال و با نزدیک شدن به روزهای پایانی نه کارگر پیدا میشد و نه کسی وقتی برای کار اضافی داشت، اما امسال رکود به قدری سنگین است که اکثر کارگاهها را تعطیل کرده یا به حالت نیمه تعطیل کار میکنند.
قانونی برای جلوگیری از ورود «استوک»ها
به باور بسیاری از فعالان حوزه پوشاک، در این شرایط میزان قاچاق به کشور ما قطعا بیشتر میشود، چراکه تولیدکننده توان تولید ندارد و به سراغ جنسهای استوک ترکیه میرود و آنها را با قیمتهای پایین به کشور وارد میکند. لذا پیشبینی این است که میزان قاچاق در سال جاری نسبت به سالهای قبل افزایش پیدا کرده و عمده دلیل آن این است که در سالهای گذشته تولیدیها با تمام ظرفیت کار میکردند اما امسال توان تولید ندارند که اگر جلوی این موضوع گرفته نشود افت تولید بیشتر خواهد شد. تنها راهی که میتوان با آن جلوی قاچاق را گرفت اجرای قانون GS1 (تمام واردات و فروش پوشاک در فروشگاهها با کد رسمی و کنترل و نظارت دقیق انجام شود) است که قرار بود اجرا شود.
البته قرار بود این کار از اول آبانماه با جدیت انجام شود، اما با گذشت دو ماه از زمان وعده داده شده میبینیم که این موضوع هنوز اجرایی نشده است، چرا که اگر جلوی فروش پوشاک قاچاق در فروشگاهها را میگرفتند، جنسهای دو تا سه دلاری ترکیه به ایران نمیآمد. در هر حال، اگر جلوی واردات غیررسمی پوشاک گرفته نشود، مطمئن باشید که تولید داخلی ما رونق پیدا نمیکند.