انحراف تهران از اصول بلندمرتبه‌سازی
موضوع انحراف مدیریت‌شهری تهران از سیاست‌های بلندمرتبه‌سازی طرح جامع چه در مکان‌یابی و چه در ضوابط، موضوع جدیدی نیست و بارها کارشناسان و مسوولان در این باره به شهرداری تذکر داده و اعتراضات خود را مطرح کرده‌اند. احمد نیکخواه، معاون دبیرخانه شورای عالی و دبیر کمیته فنی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران درباره بلندمرتبه‌سازی‌های پایتخت و نقشی که شهرداری تهران در این خصوص ایفا کرده نکاتی ارائه کرد.
نیکخواه در گفت‌وگو با پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی گفت: بر اساس اطلاعات موجود، حدود 980ساختمان بلندمرتبه در سطح شهر تهران ساخته شده است که بیش از 400مورد از آنها در سال‌های 84 تاکنون و عمدتا در مناطق شمالی و غربی پایتخت ایجاد شده‌اند.
وی تصریح کرد: بر اساس بند 2-5 -6 طرح جامع شهر تهران مصوب سال 86 تا زمان تصویب و ابلاغ ضوابط و مقررات ساخت و سازهای بلندمرتبه، صدور هرگونه مجوز ساخت و ساز توسط شهرداری تهران ممنوع بوده است.
نیکخواه گفت: با وجود آنکه مصوبه سال 1386 طرح جامع، شهرداری تهران را موظف کرده است تا ضوابط و مقررات ساخت و سازهای بلندمرتبه را در اسرع وقت تهیه و به تصویب شورای عالی برساند اما تا سال 1393 این موضوع مسکوت مانده، هیچ اقدامی در این خصوص انجام نشد و بدون هیچ ضابطه مدونی ساختمان‌های بلندمرتبه احداث شدند. نهایتا در اواخرسال 1393 در راستای سیاست‌های جدید دولت و با دقت نظر رییس و دبیر شورای عالی ضوابط و مقررات بلندمرتبه‌سازی از سوی کمیسیون ماده 5 تهران به شورای عالی ارجاع و بلافاصله در دستورکار بررسی قرار گرفت.
وی ادامه داد: متاسفانه ضوابط ارائه شده توسط شهرداری تهران به لحاظ مکان‌یابی کمترین انطباق را با احکام طرح جامع داشت. در این ضوابط علاوه بر آنکه پهنه‌های خاص بلند مرتبه‌سازی نسبت به طرح جامع تغییر اساسی کرده بود، در قالب پهنه عام بلندمرتبه‌سازی احداث ساختمان‌های بلند تقریبا در بخش قابل‌توجهی از شهر تهران صرفا بر اساس اندازه قطعه و عرض معبر مجاز شده بود. در حالی که کمترین تاثیری از تحلیل ساخت و سازهای بلندمرتبه وضع موجود، سقف جمعیت‌پذیری طرح جامع، تهدیدات طبیعی و اکولوژیک و... دیده نمی‌شد.
این کارشناس حوزه شهرسازی گفت: شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ضوابط بلندمرتبه‌سازی را در جلسات 25 اسفند 93 و 14 دی 94 بررسی کرد و با تاکید بر مصوبه 1386 طرح جامع، دستور توقف هرگونه بلندمرتبه‌سازی در تهران را صادر و مقرر کرد تا موضوع ضوابط و مقررات بلندمرتبه‌سازی با رویکرد همه‌جانبه و منسجم و خصوصا با انجام مطالعات مربوط به تاثیرات طبیعی آن بررسی و به شورای عالی ارسال شود.
وی تصریح کرد: تامل شورای عالی در این فقره عمدتا ناظر به دو محور است، اول تحلیل و آسیب‌شناسی اقدامات گذشته و رصد تاثیرات آن برای دستیابی به چشم‌انداز روشن برای آینده و ثانیا لزوم بررسی و تحلیلی همه‌جانبه پیشنهادات جدید خصوصا در ابعاد زیست‌محیطی.
نیکخواه با اشاره به اینکه با وجود پیگیری‌های مکرر دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، شهرداری تهران از ارسال اطلاعات و آمار دقیق از وضعیت موجود ساخت و سازهای بلندمرتبه پایتخت خودداری کرده است، افزود: در نهایت، پس از ورود سازمان بازرسی کل کشور به موضوع و تشکیل جلسات مختلف با حضور نماینده دستگاه‌های مربوطه، شهرداری در آذرماه ۱۳۹۵ مجموعه اطلاعاتی در ارتباط با ساختمان‌های بلندمرتبه (۱۲طبقه و بیشتر) موجود در شهر تهران را به دبیرخانه شورای عالی ارسال کرد که البته حایز نقایص و تناقضات قابل‌توجه بود.
وی اظهار کرد: بر اساس اطلاعات ارسالی در 12سال اخیر بالغ بر 400مورد ساختمان بلند مرتبه 12طبقه و بیشتر در تهران ساخته شده که البته همگی آنها بدون ضوابط بلندمرتبه‌سازی مصوب و بر اساس مصوبات موردی ساخته شده‌اند و متاسفانه چالش جدی را در حوزه ترافیک، تهویه طبیعی شهر، جمعیت‌پذیری، سطوح خدماتی، گسل‌ها و زلزله‌خیزی و... ایجاد کرده است.
نیکخواه با طرح این پرسش که چرا بخش کمی از این ساختمان‌ها در پهنه‌های مجاز طرح جامع جانمایی شده‌اند؟ گفت: در احداث این ساختمان‌ها کف استانداردهای شهرسازی که همانا دسترسی به معبر مناسب باشد، رعایت نشده است.
وی افزود: متاسفانه حدود 270 ساختمان بلندمرتبه تهران در معابر با عرض 12متر و کمتر و حدود 290 مورد از آنها در مجاورت معابر بین 12 تا 20متر ساخته شده است.
نیکخواه گفت: در سالیان گذشته بسیاری از ساخت و سازهای بلندمرتبه منطقه 22 شهرداری تهران، اساسا قبل از شروع به کار دولت یازدهم و ترکیب فعلی کمیسیون ماده 5 شهر تهران و بدون هرگونه ضابطه شکل گرفته است. ساخت و سازهای منطقه 22 در تناقض آشکارا با احکام صریح طرح جامع شهر تهران هستند و شهرداری تهران به عنوان دبیرخانه و رییس کمیسیون ماده 5 مسوولیت مستقیم در این خصوص دارد. وی افزود: طبق قانون تاسیس شورای عالی، دبیرخانه کمیسیون ماده 5 شهر تهران در شهرداری مستقر است و رییس این کمیسیون شهردار تهران است. طبعا دبیرخانه می‌توانست بسیاری از پرونده‌های ورودی را در همان مراحل اولیه بنا بر اختیارات قانونی و به دلیل مغایرت با احکام طرح جامع حذف کند. از این رو مسوولیت شهرداری تهران در خصوص مصوبه‌های کمیسیون ماده 5 قطعا با هیچ‌یک از اعضا قابل‌قیاس نیست. هرچند عملکرد دبیرخانه کمیسیون در سال‌های اخیر در خصوص صدور مجوز‌های بلندمرتبه به هیچ‌وجه قابل مقایسه با دوره قبل نیست.
نیکخواه تصریح کرد: موضوع انحراف مدیریت‌شهری تهران از سیاست‌های بلندمرتبه‌سازی طرح جامع چه در مکان‌یابی و چه در ضوابط ساخت و ساز کاملا روشن است. درباره این تخلفات بارها توسط دبیرخانه شورای عالی به شهرداری تذکر داده شده ضمن اینکه موضوع به سایر دستگاه‌ها نیز اعلام شده است. تکرار اظهارنظرهایی نظیر آنچه توسط مسوولان مرتبط در شهرداری تهران انجام شده است، بیشتر این نکته را به ذهن متبادر می‌کند که گویی جای پرسش‌کننده و سوال‌شونده عوض شده است.
