ضرورت تشکیل اتحادیه برای استارتآپها
گروه تشکلها|
رشد فضای استارتآپی ایران در دو سال گذشته به راحتی و بدون دردسر برای فعالان اقتصادی نبوده است. اعتراض کسب و کارهای سنتی به فعالیت شرکتهای نوپا و تجمع آنها مقابل مجلس، ارائه مجوز به فعالیت این شرکتها از سوی یک نهاد و پلمب آنها از سوی نهاد دیگر، فیلتر شدن و حذف اپلیکیشن از فروشگاهها، فروش آپ و... تنها بخشی از مشکلاتی است که در چند سال گذشته شرکتهای نوپا با آن دست و پنجه نرم کردهاند. اما یکی از اصلیترین مشکلاتی که این فعالان را با دردسرهای مختلف همراه کرده، مراحل پیچیده دریافت مجوز و قوانین محدودکننده در زمینه مالیات و بیمه است. حال عدهیی از فعالان استارتآپی بر نحوه ساماندهی فروشگاههای اینترنتی تاکید دارند بطوری که طی یک سال گذشته نشستهای مختلفی از سوی اصناف، مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت برگزار شد. البته باید به این موضوع اشاره کرد که تاکنون دولت یازدهم برای حل مشکلات بیکاری اهمیت قابل توجهی به نحوه فعالیت شرکتهای نوپا داده است. در حقیقت در دولت یازدهم سیاستگذاریها و برنامههای مشخصی در نظر گرفته شده است. برای مثال سال گذشته وزیر دادگستری خبر از تشکیل کمیسیون کسب و کارهای فضای مجازی در دولت داد تا بعد از طرح موضوعات کسب و کارهای اینترنتی در این کمیسیون، دولت پیگیر رفع آنها باشد. در کنار اینگونه فعالیتها، سه نشست تخصصی نیز از سوی وزارت ارتباطات و با حضور اعضای هیات دولت و نمایندگان آنها در زمستان 95 برگزار شد، جلسههایی که به بررسی مشکلات و چالشهای شرکتهای نوپا اختصاص یافت و در یکی از همین جلسهها وزارت ارتباطات، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سرپرست معاونت امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت این وعده را دادند که در راستای حل مشکلات قانونی فعالان شرکتهای نوپا تمام تلاش خود را برای تشکیل اتحادیه مخصوص به کسب و کارهای اینترنتی به کار خواهند بست.
در همین رابطه دبیرکل سابق کانون نهادهای سرمایهگذاری به «تعادل» گفت: شرکتهای دانشبنیان امروزه با دو معضل اصلی مواجهند که با درک و شناسایی این عوامل میتوان در ادامه راه به آنها کمک کرد. بهروز خدارحمی با اشاره به شناسایی مشکلات کسب و کارهای نوپا اظهارکرد: مشکل اول این است که صاحبان ایده و دانش براین تفکر هستند که سرمایهگذاران با اتکا به توانمندیهای آنها لازم است هرگونه ریسکی را بپذیرد و از طرح آنان حمایت کند. از طرف دیگر نیز سرمایهگذاران و پشتیبانان طرحها که محاسباتی از ریسک و بازار دارند تجاریسازی ایده و مخاطرات را نیز درنظر میگیرند، به همین دلیل اغلب زبان تعامل صاحبان ایده و سرمایهگذاران دریک شکاف جدی قرار میگیرد.
وی افزود: مشکل دیگر استارتآپها در تجاریسازی شرکتهای دانشبنیان در بحث سطح فعالیت آنهاست به عبارت بهتر این شرکتها مادامی که در سطح کوچک فعالیت کنند مشکلی نخواهند داشت اما با وسیعتر شدن فعالیتهایشان با محدودیتهای جدیتر و همچنین بازارهای رقیب مواجه میشوند.
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به رابطه ایدهپرداز و سرمایهگذار گفت: از آنجایی که روابط میان ایدهپرداز و سرمایهگذار به خوبی تعریف نشده است معمولا بسیاری از مشکلات در ادامه مسیر پیش پای استارتآپها رخ میدهد. برای مثال در نقطه شروع یک کار بین طراح و سرمایهگذار نسبت مالی نصف به نصف در سودآوری تعیین میشود که تا اینجا مشکلی به وجود نمیآید. اما با گسترش کار و افزایش سرمایه از سوی سرمایهگذار ایدهپرداز به پذیرفتن سود یکدهمی قانع نمیشود و همین امر امکان فراگیر شدن خدمات پیشرو را میگیرد. خدارحمی خاطرنشان کرد: از آنجا که کسب وکارهای نوپا به دلیل امکان توسعه فعالیت بدون درگیر کردن نیروی انسانی قادر به سرویسدهی به مردم شده است همین امر بر میزان مطلوبیت این شرکتها از سوی مردم افزوده اما این امر کافی نیست و به نظر میرسد حاکمیت باید برنامهریزی منسجمی برای حمایت از این مشاغل طرحریزی کند و بطور جدی اعلام کند که آیا حاضر است یکی از استارتآپها جایگزین انواع قدیمیها شود و آیا دولت اجازه بالندگی به استارتآپها را میدهد؟ اینها مسائلی است که کمتر به آن اندیشیده شده است.
او عنوان کرد: درچندماه گذشته درحوزه حمل ونقل به شرکتهای نوپا فشار و محدودیتهای خاصی وارد شده است و ممکن است در آینده نیز شاهد چنین مقاومتهایی باشیم بنابراین سوال اینجاست که تکلیف چیست؟ اگر قرار است که پیرو تکنولوژیهای روز دنیا باشیم به نتایج بلندمدت استارتآپها بر اشتغال، سودآوری، مشاغل دولتی و سنتی فکر کردهایم؟ دبیرکل سابق کانون نهادهای سرمایهگذاری افزود: واژه کارآفرین به اشتباه درجامعه ما تعریف شده است. باور عموم این است که کارآفرین کسی است که کارجدیدی بیافریند. درصورتی که این طور نیست و کارآفرین قرار نیست کار جدید بیاورد بلکه قرار است ارزشآفرینی داشته باشد که در این راه ممکن است 90درصد پرسنل یک سازمان اخراج شوند اما درمقابل سودآوری و بهرهوری آن 2 برابر افزایش یابد. بنابراین کارآفرینی همواره با خلق کار همراه نیست گاهی ممکن است کارآفرینی در حذف نیروهای زائد باشد. خدارحمی گفت: معنی درست واژه کارآفرین این است که با در دست داشتن منابع یکسان قادر به خلق ایدههای جدیدی باشیم که تولید و بهرهوری را افزایش دهد که ممکن است دراین راه نیاز باشد تعدادی از نیروها تعدیل شوند با علم درست به این تعریف بسیاری از مسائل کارآفرینی در کشور به راحتی قابل حل است. مدرس دانشگاه تربیت مدرس اظهارکرد: درشرایطی که بسیاری از نامزدهای انتخاباتی درکشور اشتغالزایی انبوه را وعده میدادند کسب وکارهای نوپا به عنوان یکی از ظرفیتهای بالقوه برای رسیدن به این اشتغالزایی تعریف میشود. از طرف دیگر باید در نظر داشت که مشکل بیکاری در جامعه ما آنقدر بزرگ است که لازم است تمام بخشها برای حل آن بسیج شوند و تنها با اکتفا به بخش بنیادی، کسب وکارهای نوپا یا گردشگری نمیتوان مشکل را حل کرد. وی معتقد است: آثار بیکاری آن چنان برهم انباشته شده است که با نسخهپیچی واحد نمیتوان به سرانجام رسید؛ چراکه یک بخش قدرت مقابله با بیکاری را ندارد و بهتراست با اختصاص دادن بخشهایی به هر صنعت آنها را درمهار بیکاری موظف کنیم که یکی از حوزههای مستعد حوزه فناوری و استارتآپهاست که قابلیت بالایی درمهار بیکاری دارد. بهروز خدارحمی با اشاره به آغاز سرمایهگذاری در استارتآپها عنوان کرد: از آنجایی که ورود و خروج به استارت آپها بسیار کم هزینه و آسان است اما ثبات و ماندگاری در این مشاغل کمی دشوار به نظر میرسد لازم است در مشاغل نوپدید به اشتغال پایدارتر بیندیشیم.
بهروزرسانی کردن قوانین درحوزه فناوری
از سوی دیگر عضو هیات رییسه کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: استارتآپها جزو حوزههایی است که سرمایهگذاری روی آن میزان تولید و اشتغال را به نحو چشمگیری افزایش خواهد داد و منجر به تولید ثروت ملی برای کشور خواهد شد. بطوری که اکثر کشورهای جهان با تکیه بر فضای مجازی و فناوری اطلاعات توانستهاند به رشد قابل توجه اقتصادی برسند بنابراین ضروری است که ما نیز با بهرهگیری از تجربیات موفق آنها دراین مسیر زودبازده اقتصادی گامبرداریم. حسن حسینی شاهرودی درادامه افزود: باتوجه به غنی بودن ایران از لحاظ نیروی انسانی متخصص و جوان به نظر میرسد زیرساختهای مشاغل نوپا تا حدی فراهم است و بهتر است دولت با فراهم کردن زیرساختهای ضروری دیگر و حمایتهای مالی و قانونی به توسعه و شتاببخشی به شرکتهای دانشبنیان کمک کند.
دبیر اول کمیسیون اقتصادی مجلس اظهارکرد: شورای عالی فضاهای مجازی نقش مهمی در بررسی قوانین موجود کار و تصویب قوانین جدید دارد و لازم است پیشنهاداتی که منجر به توسعه شرکتهای نوپا میشود را از جانب دولت به مجلس ارائه کرده تا مجلس نیز طرحهای مناسب را به تصویب رسانده و اجرایی کند.
او با تاکید بر بهروزرسانی قوانین گفت: از آنجایی که استارتآپها مبتنی بر قوانین روز دنیا و تغییرات لحظهیی هستند لذا شورای عالی فضاهای مجازی لازم است با تلاش مضاعف کار کند و هر جایی که نیاز به وضع قانون جدیدی احساس شد نسبت به بهروزرسانی کردن قوانین خصوصا در حوزه فناوری اقدام کند.
نماینده مردم شاهرود و میامی در مجلس شورای اسلامی گفت: وزارت ارتباطات و دولت با ایجاد زیرساختهای لازم فضا ر ا برای فعالیت بهتر استارتآپها مهیا کنند و این امر تاحدی در برنامه ششم توسعه پیشبینی شد و دولت فضای اینترنتی را افزایش داد اما این امر کافی نیست و بهتر است زیرساختهای دیگر درحوزه فناوری آماده شده و اینها تکلیفی است که از سوی دولت به مجلس داده شده است.
عضو خانه ملت با اشاره به تامین زیرساخت در حوزه استارتآپها اظهار کرد: در حوزه قوانین و مقررات مربوط به کار به نظر میرسد خلأ چندانی نداریم اما لازم است در دیگر حوزهها به خصوص تهیه کردن زیرساختهای دیگر حوزههای کسب و کار تلاش لازم را انجام دهیم. دولت چنانچه اراده کند قادر خواهد بود بیشترین میزان درآمد و اشتغال را درحوزه فناوری ایجاد کند. قطعا با استعدادی که از جوانان سراغ داریم و حتی با وجود حداقلها تا به امروز دراین حوزه توانستهایم رشد خوبی را شاهد باشیم که طبیعتا اگر حمایتها قویتر و زیرساختها تکمیل شوند فناوری ایران قادر خواهد بود به رشد شتابانی برسد.