برگزاری مجمع مجازی برای شرکت‌های بورسی تهران

معاون نظارت بر ناشران و اعضای شرکت بورس تهران جزییات مدل پیشنهادی مجمع مجازی برای شرکت‌های بورسی ایران را تشریح کرد. به گزارش «تعادل» سیدروح‌الله حسینی‌مقدم ضمن بررسی پیشینه مجمع مجازی به سنا گفت: استفاده از ابزارهای جدید ارتباطات نزدیک به دو دهه است که در برگزاری هر چه بهتر مجامع استفاده می‌شود. با وجود این، برگزاری مجمع سالانه شرکت‌ها به صورت کاملا مجازی بسیار جدید بوده و قدمت آن به بیش از یک دهه نمی‌رسد. وی افزود: پس از بروز بحران مالی در سال 2008 و با توجه روزافزون به موضوع اصول راهبری شرکتی در بازارهای مالی و توجه به نقش سهامداران در این امر به تدریج موضوع مجامع مجازی پررنگ شد زیرا یکی از مهم‌ترین راهکارها برای اجرای نقش نظارتی سهامداران در شرکت‌هاست. معاون نظارت بر ناشران و اعضای شرکت بورس تهران اظهار کرد: بر همین اساس از سال 2012 برخی از بورس‌ها ازجمله بورس استانبول و بورس هند، استفاده از مجمع مجازی را برای تمامی شرکت‌های بورسی یا تعدادی از آنها اجباری کرده‌اند.

معاون نظارت بر ناشران و اعضای شرکت بورس تهران اظهار کرد: براساس تجربیات کشورها، دو مدل کلی از مجمع مجازی را می‌توان برشمرد که در این دو مدل، فیزیکی و مجازی بودن دو سر یک طیف را تشکیل می‌دهند. حسینی‌مقدم تاکید کرد: بین این دو سر می‌تواند تعداد وسیعی از مدل‌ها قرار گیرد که در آن شرکت‌ها از ابزارهای الکترونیکی ارتباطی برای سازماندهی مجامع سهامداران استفاده کنند. وی با بیان اینکه قانون نقش تعیین‌کننده‌یی در این طیف بازی می‌کند و در راستای مجازی بودن خواهد بود، افزود: نخستین و پایین‌ترین دامنه طیف، مجمع فیزیکی است؛ مانند آنچه درحال حاضر متداول است.

به گفته حسینی‌مقدم در این مدل از فناوری جدید اطلاعاتی نیز بهره گرفته می‌شود و در این سطح از پشتیبانی فناوری اطلاعات به نظر می‌رسد به وضع مقررات اندکی نیاز داشته باشیم و دامنه بالاتر طیف، دنیای مجازی را بیشتر مورد توجه قرار می‌دهد که همان مجمع کاملا مجازی است.

معاون نظارت بر ناشران و اعضای شرکت بورس تهران با تقسیم‌بندی دو مدل مجمع به «نیمه مجازی» و «کاملا مجازی» گفت: در مدل نخست، مجامع سهامداران به‌شدت بر ابزارهای الکترونیکی ارتباطات در طول برگزاری مجمع متکی است. وی افزود: در مدل«استفاده از فناوری اطلاعات در مجامع سنتی یا همان مجمع نیمه مجازی» یک سایت مجمع مجازی باید راه‌اندازی شود که شامل تابلوی مبتنی بر وب، کانال‌های ارسال اطلاعات مبتنی‌بر وب و بخش نتیجه‌گیری مجازی باشد. حسینی‌مقدم با اشاره به اینکه تابلو اینترنتی تنها ابزاری خواهد بود که از طریق آنها همه سهامداران می‌توانند به طور برابر و فعال با هیات‌مدیره تماس داشته باشند، گفت: در این روش، قدرت سهامداران نهادی در مجامع می‌تواند محدود شده و فرصتی برای فرآیندهای تبادل نظر فراهم می‌شود. وی ادامه داد: مجمع واقعی به ریاست یکی از اعضای هیات‌مدیره اما با حمایت از طرف بخش مدیر رعایت حقوق سهامداران برگزار می‌شود. همچنین مدیر رعایت حقوق سهامداران باید از طرف مجمع انتخاب شود تا از هر گونه تعارض منافع با هیات‌مدیره جلوگیری شود. حسینی‌مقدم گفت: مدیر رعایت حقوق سهامداران می‌تواند بر تسهیل امور سهامداران تاکید کند درحالی که هیات‌مدیره می‌تواند به وظایف نظارتی و مشاوره‌یی خود بپردازد؛ در این مدل تنها سهامداران مجازی در صفحه نمایش قابل رویت بوده و مجاز به اظهارنظر یا پرسش و پاسخ هستند.

معاون نظارت بر ناشران و اعضای شرکت بورس تهران سپس به نسل دوم مجمع مجازی اشاره کرد و گفت: در این مدل مجمع سهامداران در دنیای کاملا مجازی برگزار می‌شود. حسینی‌مقدم افزود: مجمع کاملا مجازی(نسل دوم) توسط شرکت‌ها از سال 2005 به این سو به عنوان محلی برای کسب وکار مطرح شد و مورد توجه جدی قانون‌گذاران قرار گرفت و درحال حاضر پیشرفت‌های زیادی در دنیای مجازی ازجمله در تسویه خرید و فروش محصولات توسط شرکت‌های تجاری در بازار تا تقاضا برای انحلال شرکت‌ها صورت گرفته است. وی مزیت اصلی مجمع کاملا مجازی(نسل دوم) را احساس مشارکت بیشتر برای سهامداران دانست و گفت: این تجربه حضور در فضای مجازی می‌تواند به احساس تجمع اجتماعی کمک کند که خود انگیزه‌یی برای مشارکت بیشتر سهامداران است. حسینی‌مقدم افزود: سهامداران می‌توانند از طریق وب‌سایت مجمع مجازی تمام اطلاعات لازم برای انجام فعالیت‌ها را دریافت کنند. همچنین در وب‌سایت مجمع مجازی می‌توان سامانه‌یی برای ائتلاف سهامداران به ویژه سهامداران خرد ایجاد کرد.  حسینی‌مقدم در ادامه به مدل پیشنهادی مجمع مجازی برای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه یکی از پیش‌نیازهای اساسی برای برگزاری مجامع مجازی حمایت قانونی از آن است به نظر می‌رسد، قانون تجارت الکرونیک(1382) را می‌توان پشتوانه قانونی برای برگزاری این نوع مجمع دانست. وی افزود: این قانون برای«مبادله آسان و ایمن اطلاعات در واسط‌های الکترونیکی و با استفاده از سیستم‌های ارتباطی جدید» در سال 1382 مورد تصویب مجلس شورای اسلامی قرار گرفت و اجرایی شد.

حسینی‌مقدم سپس با مقایسه مدل‌های مرسوم مجامع عمومی مجازی در دنیا گفت: مدل مجمع نیمه مجازی همراه با سامانه ائتلاف برای شرکت‌های بورسی ایران پیشنهاد می‌شود که در این مدل مجمع به صورت فیزیکی اما در فضایی به مراتب محدودتر تشکیل و در کنار آن وب‌سایت کاملا ایمن نیز طراحی می‌شود. وی تصریح کرد: در این مدل همچنین سهامداران با استفاده از نام کاربری و گذرواژه می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند. این وب‌سایت می‌تواند به‌صورت سامانه‌یی باشد که سهامداران نه‌تنها بتوانند دستور جلسات، گزارش‌های سالانه و سایر اسناد را بخوانند بلکه می‌توانند در مباحث و پرسش و پاسخ و رای‌گیری شرکت کنند.

معاون نظارت بر ناشران و اعضای شرکت بورس تهران خاطرنشان کرد: از مهم‌ترین ویژگی‌های وب‌سایت مذکور می‌تواند تابلوی هیات‌مدیره(فورم یا بولتن بورد) باشد که سهامداران در آن می‌توانند با همدیگر و با اعضای هیات‌مدیره ارتباط برقرار کنند. این امر مشکل توزیع نامتقارن اطلاعات را حل خواهد کرد و سهامدار می‌تواند رای خود را در دوره زمانی مشخص شده در صندوق رای‌گیری مجازی ارائه کند.

به گفته حسینی‌مقدم، دوره زمانی رای‌گیری نیز می‌تواند به مدت چند ساعت تا چند روز در نوسان باشد. پس از اتمام دوره رای‌گیری نتایج منتشر خواهد شد و جلسات خاتمه می‌یابد. از طرفی در طول مجمع مجازی، مسوولیت اعضای هیات‌مدیره همانند مجامع کاملا فیزیکی خواهد بود.

وی اظهار کرد: غیر از واجدین شرایط حضور در مجمع مانند اعضای هیات‌مدیره و مدیران شرکت، وب سایت مجمع می‌تواند در دسترس کاربران دیگر (هر کدام با حق دسترسی مشخص) نیز باشد. یکی از آنان روزنامه‌نگاران و تحلیلگران مالی‌اند که به طور محدود مجاز خواهند بود، اقدامات مجمع را پیگیری و مدارک آن را مشاهده کنند. جنبه مهم دیگر مدل مجمع نیمه مجازی، حفظ نظم و امنیت و کنترل رسمی رویه‌های اجرایی است.  به گفته حسینی‌مقدم، مدیریت سامانه مجمع مجازی را نیز با توجه به تجربه سایر کشورها می‌توان به شرکت «مدیریت خدمات مجامع عمومی» سپرد. معاون نظارت بر ناشران و اعضای شرکت بورس تهران ادامه داد: نهادهایی مثل شرکت سپرده‌گذاری، بورس‌ها یا حتی برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها می‌توانند سهامدار و بانی این شرکت باشند. وی افزود: شرکت «مدیریت خدمات مجامع عمومی» مجوز فعالیت خود را از سازمان بورس و اوراق بهادار دریافت و تحت نظارت آن فعالیت خواهد کرد. همچنین اجرای مدل مجمع مجازی را به صورت آزمایشی می‌توان در مرحله اول برای مجامع عمومی شرکت‌های بورسی دارای سهام شناور پایین بورس شروع کرد.