کاهش 30 درصدی قیمت بیمه اتکایی در جهان

به‌دنبال شرایط پس از تحریم و تقاضا برای همکاری‌های بیمه‌یی بین‌المللی و انتقال ریسک‌های داخلی به خارج از کشور، اطلاع از تازه‌ترین تحولات بین‌المللی بازار بیمه برای فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران اهمیت بیشتری پیدا کرده و شرکت‌های بیمه غربی به‌دنبال بازگشت به بازار چند میلیارد دلاری ایران هستند و به همین منظور تلاش می‌کنند با ایران به توافق برسند.

به گزارش «تعادل»، بررسی وضعیت عملکرد مالی بیمه‌ها و تمدید بیمه اتکایی در سال 2016 و ماه ژانویه سال جدید میلادی نشان می‌دهد که بازار همچنان شاهد کاهش قیمت اتکایی در برابر افزایش سرمایه شرکت‌های بیمه اتکایی خواهد بود اما از سرعت رکود قیمت‌ها، نسبت به 3 سال گذشته تاحدی کاسته شده ولی پرواضح است که سال 2017 دوره چالش‌برانگیز دیگری را نوید می‌دهد.

شاخص گای کارپنتر (Guy Carpenter Index) که قیمت‌های بیمه اموال حوادث طبیعی را گزارش می‌کند، 3.7درصد کاهش را در ماه ژانویه 2017 نشان می‌دهد و قیمت اوراق بهادار بیمه‌یی نیز بر این فشار افزوده است. این اتفاق پس از تحولات عمده طی دوره‌های

3 ماهه متوالی و با کاهش 31درصدی، به وقوع پیوسته است. براساس این گزارش، طی سال 2016، سرمایه اختصاصی بیمه اتکایی تا 5درصد و پس از ثباتی ماندگار در سال 2015، افزایش یافت. باتوجه به کاهش قابل‌توجه ارزش ارزهای جهان در مقابل دلار امریکا، تجزیه و تحلیل شرکت‌های بیمه اتکایی بسیار پیچیده است. سرمایه بیمه اتکایی همچنان به روند صعودی خود ادامه داده و با 5.3 افزایش به 595میلیارد دلار در پایان سال 2016 رسید. این درحالی است که سرمایه بیمه اتکایی سنتی 4.7درصد در طول دوره افزایش یافته و سرمایه جایگزین 9.6 افزایش داشته که کمترین رشد گزارش شده آن در 5 سال اخیر بوده است.

این نتیجه نشان می‌دهد که ظرفیت سنتی با تمام ابزار دراختیار خود تلاش می‌کند که بر رشد سهم سرمایه جایگزین از بازار غلبه نماید این درحالی است که تقاضای جهانی برای بیمه افزایش یافته ولی این رشد محدود به مناطق و فعالیت‌های خاص است. آمار تمدید اتکایی در ژانویه 2017 نشان می‌دهد، برخی شرکت‌های بیمه امریکایی و اروپایی تلاش کردند که رویکرد محافظه‌کارانه بیشتری نسبت به ظرفیت حوادث فاجعه‌آمیز اموال از لحاظ شرایط و ضوابط ادامه فعالیت‌شان داشته باشند که باتوجه به الزامات نظارتی جدید به نفع‌شان باشد.

 قیمت‌گذاری پایین‌تر در تمدید بیمه‌های اتکایی ممکن است به‌عنوان یک نرمال جدید AON مدنظر باشد به‌ویژه در ریسک‌های فاجعه‌آمیز که در آن کاهش قیمت بسیار آشکار است. با وجود این، سرمایه بیمه اتکایی جهان با مبلغ 321 میلیارد دلار، به رکورد بالای خود ادامه می‌دهد. دیوید فلاندرو رییس بخش تحلیل جی‌ال‌تی‌ری، در این زمینه اظهار می‌دارد این مساله روشن است که افق کاهش قیمت‌ها برای برخی سطوح، محدود گشته است.همچنین پیتر هیرن رییس اجرایی شرکت گای کارپنتر، در این باره اظهار می‌دارد: باوجود آنکه تمدید‌های اخیر نشان می‌دهد که از سرعت افت قیمت بیمه اتکایی کاسته شده، اما این تعدیل، جالب به نظر نمی‌رسد و پیشرفت واقعی در گرو تکامل مستمر ارائه پوشش و ارائه راهکار براساس نیازهای مشتریان ایجاد می‌شود. همچنین، وفور سرمایه موجود و بهبود ابزارهای تحلیل، عناصر ضروری برای حمایت از پیشرفت‌های عمده است.

شرکت‌های بیمه باید توجه داشته باشند که یک طرز فکر نوآورانه، کلید موفقیت در بازار فعلی است، زیرا پیچیدگی برخی از این نوآوری‌ها شامل توسعه راهکارهایی برای ریسک‌های سابقه‌دار، سخت و مشمول کم بیمه‌گی مانند سیل و نیز ریسک‌های نوظهوری است که از منابع پیچیده‌یی مانند تغییرات آب‌وهوایی، فضای مجازی و فناوری‌های نوین سرچشمه می‌گیرند. موفقیت در این شرایط بازار نیز به الگوهای توزیع ارزان‌قیمت‌تر وابسته است و تمرکز بر کارایی و آمادگی برای بهره‌برداری از فرصت‌های مقتضی، مثل فناوری بیمه، بسیار حایز اهمیت است. با وجود این، برخی کارشناسان بین‌المللی معتقدند سال جاری میلادی، سال سختی برای فعالان اتکایی خواهد بود به‌طوری که جان کاواناگ رییس بخش اجرایی جهانی شرکت ویلیس ری، در این زمینه اظهار می‌دارد که با گذشت فصل تمدیدها از اول ژانویه که فضای کل سال 2017 تعیین کرد، بیمه‌گران اتکایی باید در انتظار سالی پرتلاش باشند که در آن شانس، نقش عمده‌تری در تعیین نتایج نهایی، بازی می‌کند.  در عین حال، خریداران می‌توانند این پیش‌بینی را داشته باشند که دوره زمانی که بیمه‌گران اتکایی البته با اکراه درخواست آنان را تامین می‌نمایند، تمدید خواهد شد. ویلیس معتقد است که به‌دلیل بی‌ثباتی قیمت‌های بازار براساس منطقه و مشتری و نیز عدم توافق میان بیمه‌گران اتکایی ارائه پیش‌بینی‌های جهان‌شمول بسیار دشوار است. اما در مجموع، کاهش قیمت عمومی، بسیار گسترده‌تر از انتظار بوده و به علت خستگی مفرط بیمه‌گران اتکایی از این اوضاع، ظرفیت متناسب نیز بسیار محدود خواهد بود. در هر صورت، باید منتظر بود تا بازار اتکایی، ثبات خود را پیدا کند اما قطعا در سال جاری این اتفاق حاصل نخواهد شد.

 بازار داخلی بیمه اتکایی و افزایش همکاری بین‌المللی

باتوجه به تحولات سیاسی و اقتصادی سال‌های اخیر، وضعیت بازار بیمه بالاخص بیمه اتکایی در ایران بسیار متفاوت از سال‌های گذشته بوده و صنعت بیمه در بخش اتکایی در حال تجربه کردن دوران خاصی است.

از عمده تغییراتی که در سال‌های گذشته در صنعت بیمه رخ داده و تاثیر مستقیم بر فعالیت‌های اتکایی داشته، می‌توان به بالا رفتن سرمایه شرکت‌های بیمه مستقیم اشاره کرد. طی این فرآیند سرمایه شرکت‌های بیمه مستقیم به صورت روزافزون در حال افزایش و متعاقبا نیاز به اخذ پوشش‌های اتکایی رو به کاهش است. از طرفی به‌دلیل وجود تحریم‌های اقتصادی و به‌ویژه در بخش بیمه، شرکت‌های بیمه مستقیم همواره در حال اخذ مجوز قبولی اتکایی هستند.

در حال حاضر از ۲۵ شرکت فعال در صنعت بیمه

 ۱۳ شرکت مجاز به قبولی اتکایی هستند که بیمه مرکزی ایران نیز با بالاترین ظرفیت قبولی اتکایی چهاردهمین عضو این مجموعه به حساب می‌آید.

این مهم باعث تشدید رقابت بین شرکت‌ها برای کسب پرتفوی بیشتر می‌شود. در این میان شرکت‌های بیمه مستقیم با مجوز قبولی اتکایی جذب فرآیند معامله به مثل یا Reciprocity نیز می‌شوند که خود فضای رقابت را برای شرکت‌های بیمه اتکایی مانند بیمه اتکایی امین تنگ‌تر نیز می‌کند. گذشته از این با آزاد‌سازی تعرفه‌های حق بیمه که انتقادات زیادی نیز به آن وارد است، شرکت‌های بیمه در جهت کسب حق بیمه در رقابت برای صدور بیمه‌نامه‌های مختلف اقدام به پایین آوردن نرخ بیمه‌نامه‌های صدوری خود می‌کنند که درنهایت باعث می‌شود قراردادهای اتکایی نیز حق بیمه کمتری در قبال تعهدات قبول شده نصیب شرکت‌های بیمه اتکایی کند.

گاهی این رقابت‌ها در زمینه کاهش نرخ حق بیمه به‌صورت غیرفنی صورت می‌پذیرد. از این گذشته در بعضی بیمه‌نامه‌های پیشنهادی به شرکت‌های بیمه اتکایی شاهد حذف یا تغییراتی در شرایط و مفاد قرارداد بیمه نیز هستیم که بعضا مغایر با اصول بیمه‌گری و ناشی از بیمه‌گذار سالاری مفرطی است که در حال حاضر در بازار بیمه داخلی پدیدار شده است لذا با این تغییرات در پرداخت خسارت‌های احتمالی نیز شرکت‌های بیمه و بیمه اتکایی با مشکلاتی مواجه خواهند شد.

موضوع دیگری که در رابطه با نقش شرکت‌های بیمه اتکایی در بازار داخلی می‌توان به آن پرداخت میزان ظرفیت قبولی اتکایی و میزان ظرفیت نگهداری ریسک شرکت‌های بیمه است. این شاخص که منبعث از میزان سرمایه و اندوخته‌های قانونی به استثنای ذخیره خسارت معوق است برای شرکت‌های بیمه با سرمایه بالا ظرفیت بالاتری به ارمغان خواهد آورد.

 افزایش همکاری بین‌المللی بیمه اتکایی

باتوجه به شرایط ویژه اقتصادی حال حاضر، ارتباط بین بازار بیمه ایران و بازارهای بین‌المللی در حداقل ممکن قرار دارد. بدیهی است پس از مرتفع شدن مشکلات اخیر یکی از الزامات شرکت‌های بیمه اتکایی حضور در بازارهای بین‌المللی است. از این رو باید تمهیداتی جهت حضور موفق و کارآمد اندیشیده شود تا به اقتضای موقعیت‌های پیش رو توان حضور در این بازارها به اندازه کافی موجود باشد. از جمله این تمهیدات می‌توان به التزام عملی شرکت‌های بیمه جهت افزایش سرمایه تا سقف 400 میلیارد تومان اشاره کرد که به سبب آن میزان سرمایه و توان مالی شرکت‌های بیمه اتکایی با استانداردهای حضور در رقابت‌های منطقه‌یی فراهم خواهد شد.

 از دیگر پیش‌نیازهای حضور فعال در عرصه بین‌المللی داشتن رتبه مناسب از یکی از آژانس‌های رتبه‌بندی بین‌المللی است. بدیهی است باتوجه به دلایل سیاسی و غیره تاکنون شرکت‌های بیمه ایرانی اعم از مستقیم و اتکایی موفق به اخذ رتبه نشده‌اند. اگر یک شرکت بیمه قصد فعالیت در بازارهای اتکایی بین‌المللی را داشته باشد به‌دلیل عدم داشتن رتبه، امکان رقابت و اخذ بیمه‌نامه‌های صادره توسط شرکت‌های معتبر مستقیم که حاوی شرایط و نرخ متناسب هستند را نخواهد داشت. لذا این حضور بعضا نتایج قابل اطمینانی را به ارمغان نخواهد آورد. باتوجه به اهمیت کسب یک رتبه مناسب بهتر است این شرکت از هم‌اکنون با ارتقای سطح توان مالی و دانش فنی و همچنین ایجاد ارتباط مستمر با آژانس‌های رتبه‌بندی بین‌المللی مقدمات دریافت رتبه‌یی مناسب و متعاقبا یافتن جایگاهی درخور در بازار فعلی را فراهم آورد.

معمولا شرکت‌های بیمه اتکایی بسیار قوی‌تر از شرکت‌های بیمه مستقیم هستند به‌همین دلیل شرکت‌های بیمه مستقیم سعی در ارتباط و تعامل با شرکت‌های بیمه اتکایی دارند. صنعت بیمه در قبل و بعد از انقلاب نیز به‌دلیل عدم وجود ظرفیت اتکایی کافی در کشور به‌دنبال ارتباط با بیمه‌گران اتکایی خارجی بوده است، تنها دو شرکت بیمه ایران و بیمه مرکزی اجازه قبولی از خارج از کشور را داشته‌اند.

باتوجه به افزایش سرمایه روزافزون شرکت‌های بیمه مستقیم و اتکایی که منتج به افزایش ظرفیت آنها می‌شود، لزوم کم شدن میزان اتکایی اجباری احساس می‌شود. صندوق ظرفیت مشترک نیز می‌تواند از مدیریت بیمه مرکزی خارج و در اختیار شرکت‌های بیمه اتکایی قرار گیرد.

با افزایش سرمایه و به تبع آن افزایش ظرفیت قبولی و نگهداری، شرکت‌های بیمه اتکایی نیازمند به دریافت پورتفولیوی متناسب با ظرفیت و سرمایه خود هستند که در غیر این صورت ماهیت عملکرد این شرکت‌ها از یک واحد بیمه‌گر در اقتصاد تبدیل به یک بنگاه سرمایه‌گذاری خواهد شد که این بنگاه‌محوری مسلما پیوسته استراتژی‌های فنی مدیریتی شرکت‌های بیمه اتکایی را تحت‌تاثیر قرار داده و از وظیفه اصلی آنها که همانا بیمه‌گری است دور خواهد کرد. لذا به نظر می‌رسد که رویکرد کلان نظارت بیمه مرکزی و دیگر واحدهای تصمیم‌ساز باید به سوی پر کردن ظرفیت قبولی بیمه‌های اتکایی باشد.

شرکت‌های بیمه اتکایی در واقع بازوهای شرکت‌های بیمه مستقیم هستند و حضور بیمه‌های مستقیم به‌عنوان سهامدار در شرکت بیمه اتکایی امین می‌تواند موجب رشد و شکوفایی هرچه بیشتر شرکت شود. با توجه به عدم دخالت بیمه‌های اتکایی در بازار بیمه مستقیم مدیران شرکت‌های مستقیم نیز می‌توانند در هیات‌مدیره شرکت‌های بیمه اتکایی حضور یافته و بالطبع در رشد و شکوفایی آنها بسیار ثمربخش واقع شوند.