ترکیه باید به حقابه کشورهای پایین دست توجه کند
قائم مقام سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور با اشاره به تاثیر ۸۰ درصدی منشأهای خارجی در گرد‌وغبار ایران گفت: این موضوع که سدسازی‌های ترکیه اقدام تخریبی نیست و در توفان‌های گرد‌وغبار منطقه تاثیر ندارد، تنها ادعای نماینده ترکیه است.
ناصر مقدسی ادامه داد: نماینده عراق، سوریه و ایران باید درباره این موضوع در جلسه‌یی صحبت کنند. ترکیه در مقام نفی این موضوع برآمده است. ما تاکید بسیاری بر موضوع مدیریت منابع آب داریم و تاکید داریم که رژیم آبی در پایین‌دست و بالادست رعایت شود. رییس‌جمهور نیز بر این موضوع تاکید کرد که نباید هیچ کشوری تنها به منافع ملی خود فکر کند؛ زیرا این مساله هم به ضرر منطقه و هم به ضرر همان کشور خواهد بود.
قائم‌مقام سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری با تاکید بر ضرورت رعایت حق‌آبه پایین دست از جانب ترکیه گفت: سیکل جریان آب باید در برنامه‌ریزی‌ها دیده شود.
مقدسی در پاسخ به ادعای نماینده ترکیه در کنفرانس بین‌المللی گرد و غبار، مبنی بر اینکه مساله سدسازی ترکیه موضوعی است بین دولت عراق و ترکیه و نیازی به نگرانی دولت ایران نیست، گفت: یکی از منشأهای گرد‌وغبار ایران، هورالعظیم عراق است. سایر هورها که به علت قطع شدن آب از خشکی رنج می‌برند، تبدیل به کانون گرد‌وغبار شده است و منشا گرد‌وغبار برای ایران هستند. این بسترها ابتدا روی عراق و بعد روی ایران اثر می‌گذارد. فضلی چرمن، رییس هیات اعزامی ترکیه به ایران، در نخستین روز همایش بین‌المللی مقابله با گرد‌وغبار و در جمع خبرنگاران، پیرامون پروژه گاپ و تاثیر منفی آن بر کشورهای منطقه، گفت: ما اعتقادی نداریم که پروژه سدسازی ترکیه باعث ایجاد توفان‌های گرد‌وغبار بشود. هیچ داده و تحقیق و اطلاعات علمی برای تایید این ادعا که سدسازی در توفان‌های گرد‌وغبار اثر منفی دارد، وجود ندارد.
معاون وزیر امور خارجه ترکیه در امور خاورمیانه ادامه داد: زمانی که برای اقدامی در ترکیه تصمیم‌گیری می‌کنیم، دقت لازم را داریم تا آسیبی به برادران همسایه خود نزنیم. بنابراین پیش از شروع احداث سد، تحقیقات جامعی در مورد تاثیرات زیست‌محیطی آن در ترکیه و کشورهای همسایه انجام داده‌ایم.
او افزود: به نظر من مطالب نادرستی در مورد تاثیر زیست‌محیطی سد ایلیسو به کشورهای پایین دست گفته شده است. در یکی، دو سال اول مخازن سد که باید پر شوند. صد البته در کشورهای پایین دست تاثیر می‌گذارد، اما بعد از پایان یک بازه زمانی دو تا پنج ساله و پر شدن مخازن می‌توانیم نقش مثبتی برای کشورهای پایین دست ایفا کنیم و زمانی که یک یا چند کشور در منطقه با خشکسالی مواجه شوند، میزان آب مورد نیاز را در اختیار آنها قرار می‌دهیم.
چرمن در پاسخ به این پرسش که آیا این رفتار ترکیه نوعی اعمال قدرت در منطقه محسوب می‌شود یا نه، گفت: آیا این یک مصاحبه است و شما خبرنگار و فعال محیط زیست هستید؟ این نوع پرسش کردن اصلا ژورنالیستی نیست.
او ادامه داد: در مورد سازوکارهای مختلف با عراق گفت‌وگو و رایزنی کرده‌ایم. اگر مشکلی با عراق داشته باشیم، ترکیه و عراق می‌توانند با یکدیگر مذاکره کنند و نیازی به دغدغه و نگرانی شما برای عراق نیست. اگر اثرات خشکسالی در عراق و سوریه در قالب گرد‌وغبار ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اجازه بدهید در سطح منطقه در این باره صحبت کنیم، اما خواهش می‌کنم انگشت اتهام را به سمت ترکیه نگیرید. ما هیچ‌وقت از آب به عنوان ابزار سیاسی استفاده نکرده‌ایم. او در پاسخ به این پرسش که آیا ترکیه در جریان سدسازی‌ها به رعایت حق‌آبه کشورهای پایین دست توجه می‌کند، گفت: ما حقابه را بطور کامل متوقف نمی‌کنیم بلکه با توجه به سدهای مختلف تصمیم می‌گیریم. یک واقعیت اساسی آن است که باید ابتدا مخزن سد پر شود و برای پر شدن مخزن احتیاج به زمان داریم. به‌طور فرضی اگر کل آب را قطع کنیم، سد ایلیسو دوساله پر می‌شود و اگر 50 درصد آب را رها کنیم، 4 ساله و اگر 25 درصد آب را رها کنیم، 8 ساله پر می‌شود. این فرضیات برای پر شدن مخزن سد متصور است.
