اروپا به عربستان سعودی اجازه بحران در منطقه را نمی‌دهد
روسیه به‌دنبال فرصتی برای گرفتن امتیاز و خروج از تحریم است
اجلاس اخیر گروه جی 20 فارغ از تصمیمات اقتصادی و همکاری‌های تجاری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. زیرا در حاشیه این اجلاس تصمیمات مهمی در مورد مسائل سیاسی و امنیتی منطقه گرفته خواهد شد. از سویی پوتین و ترامپ در این اجلاس با یکدیگر ملاقات کرده و پیرامون مسائل منطقه به مذاکره خواهند پرداخت.
بنابراین از آنجا که عربستان سعودی به دنبال دمیدن در آتش اختلافات و شعله‌ور کردن جنگ در خاورمیانه و از سویی ایجاد بحرانی جدید در منطقه است، بدون تردید مذاکره آتی پوتین و ترامپ حول مسائل منطقه علاوه بر روسیه می‌تواند بر منافع ایران نیز در منطقه تاثیرگذار باشد. در این راستا پایگاه خبری تحلیلی خرداد با سیدجلال ساداتیان سفیر سابق ایران درلندن و تحلیلگر مسائل بین‌الملل به گفت‌وگو پرداخته است که در ادامه آن را می‌خوانید.
اجلاس سالانه گروه جی20 چه تاثیری بر فضای جهانی و خاورمیانه دارد؟
کشورهایی که دارای اقتصاد پیشرفته هستند به دور یکدیگر جمع می‌شوند و در اجلاس گروه جی 20 تصمیمیات مهمی درباره مسائل اقتصادی، تجاری جهانی و امنیتی جهان می‌گیرند. بطور مثال تصمیم در مورد این مساله که باید به کشورهای فقیرتر کمک شود. در مواردی نیز به عنوان کمک، وام‌های کشورهای فقیر به آنها بخشیده می‌شود تا به تعبیر غرب از نابرابری‌ها کاسته شده و امنیت عمومی در جهان برقرار شود. در حقیقت از این جهت این اجلاس دارای اهمیت است.
اما مذاکرات سیاسی و امنیتی در حاشیه اجلاس گروه جی 20 در این دوره از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا یکی از مسائلی که در حال حاضر نسبت به آن نگرانی وجود دارد، مسائل امنیت خاورمیانه است که بعضا اسرئیل وعربستان به دنبال ایجاد بحران جدید در منطقه هستند. ترامپ نیز به نظر در این آتش افروزی می‌دمد. از سویی اروپا نگران است مبادا در منطقه مشکلی به وجود آید که منجر به از هم پاشیدگی وضعیت اقتصاد در جهان شود. زیرا اروپایی‌ها انرژی و نفت خود را از خاورمیانه تامین می‌کنند در صورت ایجاد بحران در اقتصاد جهانی قمیت نفت نیز افزایش خواهد یافت. به همین دلیل یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های اروپا آرامش در اقتصاد و امنیت جهانی است.
چرا ملک سلمان سفر خود را به اجلاس گروه جی 20 لغو کرد آیا دلیل لغو سفر ملک سلمان می‌تواند به خاطر اختلافات موجود میان ریاض و دوحه باشد؟
قطر و عربستان عضو رسمی گروه جی 20 نبوده و از شاخصه‌های اقتصاد مهم و پیشرفته اعضای اجلاس برخوردار نیستند. این دو کشور بیشتر به عنوان ناظر و مهمان در پاره‌یی اوقات در این اجلاس حضور پیدا می‌کنند. دوحه و ریاض به خوبی می‌دانند برخی از تصمیماتی که ممکن است که در اجلاس جی 20 اتخاذ شود، علیه منافع کشورهای منطقه است و همچنین ممکن است برخلاف منافع عربستان سعودی باشد. از سویی تشدید بحران یمن، تشکیل جبهه‌یی علیه ایران در منطقه و بطور کل ایران‌هراسی مسائلی است که امریکا وعربستان و سایر همپیمانان منطقه‌یی ریاض به دنبال آن هستند.
در حقیقت در دوران اوباما عربستان از تشکیل چنین جبهه‌یی علیه ایران ناامید شده بود اما در دوران ترامپ عربستان امید تازه‌یی برای انجام تحرکاتی علیه ایران پیدا کرد. علاوه بر آن ریاض به سمت اسراییل بیش از گذشته متمایل شده است. بطوری که اکنون تل‌آویو برنامه‌ریز و طراح مسائل منطقه است به همین دلیل لابی صهیونیست در تلاش است که امریکا را نیز درگیر آتش‌افروزی جدید در خاورمیانه و سایر بحران‌های منطقه‌یی کند اما به هر روی باید دید که عقلای امریکایی به دولت ترامپ اجازه می‌دهند که این کشور درگیر یک جنگ جدی در منطقه شود.
در حقیقت جنگی که حتی هزینه‌های آن نیز بر دوش امریکا خواهد بود. گرچه ترامپ بارها اعلام کرده که زیر بار هزینه‌های جنگ نخواهد رفت؛ در حالی که او به تازگی یک قرارداد 500میلیارد دلاری با عربستان امضا کرده است اما در مورد اینکه آیا قرارداد اخیر هزینه جنگ جدیدی در خاورمیانه خواهد بود ابهام وجود دارد. دلیل لغو سفر ملک سلمان به اجلاس گروه جی 20 در هامبورگ می‌تواند به خاطر نا امیدی او از دستیابی به یک نتایج مطلوب باشد. در نتیجه موارد مذکور در لغو سفر عربستان به اجلاس گروه جی 20 موثر بوده باشد.
باتوجه به پاسخ نهایی قطر به عربستان می‌توان گفت که جنگی میان دو کشور در راه است؟
ازآنجا که وقوع یک بحران جدید در منطقه از هم پاشیدگی اقتصاد جهانی و افزایش قیمت نفت به بشکه‌یی 200 دلار را به دنبال دارد اروپایی‌ها از ایجاد یک درگیری جدید در منطقه به‌شدت پرهیز می‌کنند. بنابراین اگر عربستان خود نیز بخواهد به دنبال بحران تازه در منطقه باشد غرب به او این اجازه را نخواهد داد.
دیدار پوتین و ترامپ چه تاثیری در تحولات منطقه می‌تواند داشته باشد؟
این احتمال وجود دارد که پوتین بتواند در اجلاس پیش رو، ترامپ کم تجربه را به سمت واقعیت‌های منطقه سوق دهد. صرفا پوتین نه از روی خیر خواهی بلکه به دلیل منافع خود درصدد متقاعد کردن رییس‌جمهور امریکا پیرامون مسائل منطقه خواهد بود. زیرا بحران‌های جدید و آتش جنگ‌افروزی می‌تواند زمینه فروش سلاح بیشتر را در منطقه فراهم کند یا حداقل امریکا و همپیمانان منقطه‌یی‌اش با تشدید ایران‌هراسی در کشورهای منطقه موفق به فروش تسلیحات بیشتری خواهند شد تا از بحران اقتصادی که در آن گرفتارند رهایی یابند بنابراین چنین وضعیتی ممکن است برای روسیه چندان مطلوب نباشد. زیرا روسیه نیز به دنبال فرصتی برای گرفتن امتیاز و خروج از تحریم است.
اگرچه ممکن است بحران جدید زمینه‌های نفوذ روسیه در منطقه فراهم شود اما مسکو می‌داند در صورت جنگ فرسایشی در منطقه، توسعه اقتصادی حداقلی امروز روسیه نیز زیر سوال می‌رود و با یک چالش روبرو خواهد شد. در حقیقت در صورت بروز بحران جدید اگر منافعی هم برای این کشور در برداشته باشد زیان‌هایش بیش از منافع آن خواهد بود. به همین دلیل روسیه می‌خواهد از ورود به شرایطی که زیان‌های بیشتری برای او در پی دارد، اجتناب کند. از سویی با موفقیت‌های روسیه در سوریه و آزاد‌سازی موصل نفوذ روس‌ها در منطقه افزایش پیدا کرده است به همین دلیل نمی‌خواهد شرایط کنونی خود را در منطقه از دست دهد. در نتیجه ممکن است روسیه از یک بحران محدود در منطقه استقبال کند و امریکا نیز نسبت به این بحران بی‌علاقه نباشد اما اسراییل درصدد ایجاد درگیری جدی در منطقه است تا تل‌آویو در موقعیت امن قرار گیرد. بنابراین ممکن است پوتین و ترامپ در اجلاس گروه جی20 پیرامون مسائل مذکور با یگدیگر به مذاکره بپردازند.
