طرح پرداخت تسهیلات از حساب یارانه روی میز بانک‌ها
با وجودی که دو ماه از ابلاغیه بانک مرکزی مبنی بر پرداخت تسهیلات با ضمانت یارانه می‌گذرد اما بسیاری از بانک‌ها اقدام جدی برای اجرایی کردن آن نکرده‌اند.
به گزارش ایبنا، بانک مرکزی از اوایل سال جاری برای افزایش میزان تسهیلات‌دهی در بخش خرد طرح یاراکارت یا همان پرداخت تسهیلات بر اساس حساب یارانه را مطرح و اجرایی کرد اما با گذشت چندین ماه از اجرای این طرح و با وجودی که بانک مرکزی خبر از ابلاغ یاراکارت و پرداخت تسهیلات بر اساس حساب یارانه می‌دهد، بررسی‌های میدانی حاکی است که برخی شعب بانک‌ها به مشتریان خود اعلام می‌کنند که تاکنون هیچ‌گونه ابلاغیه‌یی مبنی بر صدور یاراکارت دریافت نکرده‌اند.
کارت‌های اعتباری از سال 94
بحث پرداخت تسهیلات در قالب کارت‌های اعتباری از اواسط سال ۱۳۹۴ از سوی بانک مرکزی به صورت دو طرح کارت اعتباری خرید لوازم خانگی ایرانی و کارت اعتباری خرید کالای عام مطرح و اجرایی شد.
اما از آنجایی که علاوه بر حمایت از تولید ملی و رونق تجارت، کمک به اقشار کم درآمد جامعه نیز یکی از مهم‌ترین دلایل اجرای چنین طرح‌هایی از سوی بانک مرکزی و سیستم بانکی کشور است، یاراکارت اعتباری به عنوان جدیدترین طرح بانک مرکزی برای حمایت از اقشار محروم و کم درآمد جامعه به سیستم بانکی کشور در دستور کار قرار گرفت.
آ‌ن‌طور که بانک مرکزی در ۲۷ اردیبهشت ماه سال جاری اعلام کرده است، برای پوشش گسترده کارت‌های اعتباری در کشور و تسهیل بهره‌مندی تمام اقشار جامعه از تسهیلات بانکی به پشتوانه یارانه ۴۵هزار و ۵۰۰ تومانی واریزی به حساب سرپرستان خانوارها، طرح «یاراکارت اعتباری» از سوی این بانک به شبکه بانکی ابلاغ شده است.
یاراکارت در جهت افزایش قدرت خانوارها
همچنین بانک مرکزی اعلام کرد: با توجه به لزوم افزایش پوشش کارت‌های اعتباری در سطح کشور و تسهیل دسترسی اقشار و آحاد مختلف جامعه به ویژه طبقات کمتر برخوردار به خدمات اعتباری نظام بانکی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در نظر دارد امکان صدور کارت‌های اعتباری به پشتوانه یارانه واریزی به حساب خانوارها را مقرر کند. کارت‌های اعتباری یاد شده که موسوم به «یاراکارت اعتباری» است در نهایت می‌تواند منتج به افزایش قدرت خرید خانوارها و ارتقای رضایتمندی جامعه از نظام بانکی و کمک به تولید و اشتغال داخلی شود.
یاراکارت امکان نقدشوندگی ندارد
براساس اعلام بانک مرکزی، سرپرستان خانوار تمام اقشار جامعه می‌توانند از هر موسسه‌یی که هر ماه یارانه خود را از آن دریافت می‌کنند، برای دریافت یاراکارت اعتباری اقدام کنند و طبق اعلام بانک مرکزی یاراکارت تنها به سرپرستان خانوار تعلق می‌گیرد و به هر خانواده تنها یک یاراکارت تا سقف ۵ میلیون تومان با بازپرداخت حداقل ۳۶ ماه با نرخ سود ۱۸درصدی مصوب شورای پول و اعتبار اعطا می‌شود.
در این نوع تسهیلات، وام‌گیرنده وثیقه‌یی جز حساب یارانه خود ندارد و بانک مرکزی برای دستیابی آسان اقشار مختلف جامعه به ویژه طبقات کمتر برخوردار این طرح را تعریف کرده است. یاراکارت تنها مختص خرید کالاست و امکان نقدشوندگی نخواهد داشت و تاریخ اعتبار کارت نیز از سوی موسسه اعتباری تعیین می‌شود. هر چند مدت اعتبار می‌تواند بنا به درخواست دارنده و موافقت موسسه اعتباری تمدید شود.
بالاخره برای اجرایی شدن یاراکارت 30خردادماه سال جاری با هدف مدیریت نقدینگی و تسهیل خرید کالا و خدمات برای کشاورزان آیین رونمایی از یاراکارت اعتباری بانک کشاورزی با حضور فرشاد حیدری معاون نظارتی بانک مرکزی، محمدرضا شهید‌زاده مدیرعامل، مدیران بانک کشاورزی و تعدادی از تولیدکنندگان برتر بخش کشاورزی برگزار شد.
فرشاد حیدری معاون نظارتی بانک مرکزی در این مراسم اظهار امیدواری کرد: بانک کشاورزی در ادامه فعالیت‌های خود همچنان که در زمینه تامین امنیت غذایی و پیشرفت و توسعه اقتصادی کشور موفق بوده در ادامه کار علاوه بر خدمات گسترده‌یی که تاکنون ارائه کرده است بستر استفاده از ابزار جدید کارت اعتباری را نیز فراهم کند.
وی افزود: در پی تصویب قانون بانکداری بدون ربا، تهیه ابزار‌های متناسب با نیازهای اعتباری در دستور کار قرار گرفت. مدیریت صحیح مصارف و افزایش بهره‌وری برای کارکنان و مشتریان از جمله مزایای کارت‌های اعتباری است که علاوه بر خرید کالا، امکان خرید خدمات را نیز میسر می‌کند.
رفع مشکل تامین وثیقه و ضامن با یاراکارت اعتباری
حیدری اظهار داشت: یاراکارت اعتباری مشکلات تامین وثیقه و ضامن را نیز مرتفع می‌کند و تسهیلات به استناد یارانه اشخاص پرداخت می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه رضایت مشتریان یکی از اصول مهم در موفقیت بانک‌هاست و بانک‌ها در راه رسیدن به این هدف پیشرفت مناسبی کرده‌اند، تصریح کرد: کارت‌های اعتباری قابلیت جایگزینی با تسهیلات خرد سنتی را دارند و بسیاری از مشکلات به ویژه برای تامین سرمایه در گردش واحدهای خرد کشاورزی را مرتفع خواهند کرد.
حیدری افزود: در این روش پرداخت تسهیلات به سریع‌ترین و ساده‌ترین شکل میسر است و بانک‌ها به ویژه بانک کشاورزی باید ضمن توجه ویژه به تسهیلات خرد، نگاه هدفمندی نسبت به استفاده گسترده از کارت‌های اعتباری در پرداخت تسهیلات خرد داشته باشد.
جزئیات و شرایط فاز نخست اجرا
با توجه به رونمایی یاراکارت در بانک کشاورزی اعلام شد که در فاز نخست اجرا، کشاورزانی که نزد بانک کشاورزی دارای حساب اعتباری هستند و یارانه خود را از طریق بانک کشاورزی دریافت می‌کنند، می‌توانند برای خرید کالاها و خدمات تا سقف ۵۰میلیون ریال از این کارت استفاده کنند، تسهیلات دریافتی در قالب عقد مرابحه و پشتوانه این کارت، حساب‌های یارانه‌یی اشخاص است.
همچنین درصورت بازپرداخت تسهیلات تا قبل از پایان دوره تنفس، سودی به آن تعلق نخواهد گرفت و پس از آن تسهیلات با نرخ ۱۸درصد و بازپرداخت ۳۶ماهه محاسبه خواهد شد.
هر چند با برگزاری آیین رونمایی و اعلام اجرایی شدن این طرح و ابلاغ بخشنامه آن بسیاری از تسهیلات گیرندگان خرد برای دریافت تسهیلات امیدوار شدند و یاراکارت را راهی برای دریافت تسهیلات خرد می‌دانستند اما پیگیری‌های خبرنگار ایبنا از برخی شعب سیستم بانکی حاکی است، در حالی که حدود دوماه از اعلام این طرح می‌گذرد اما بخش اعتبارات برخی بانک‌ها به مشتریان خود اعلام می‌کنند که تاکنون هیچ ابلاغیه‌یی در این زمینه دریافت نکرده‌اند. با وجود فعالیت بانک‌ها و موسسات متعدد در بازار پول کشور تنها بانک کشاورزی برای همه افرادی که یارانه خود را از این بانک دریافت می‌کنند، در صورت تقاضا و دارا بودن شرایط یاراکارت تخصیص می‌دهد.
یکی از کارمندان بانک کشاورزی در این خصوص به ایبنا گفت: این بانک، یاراکارت را با یک ضامن معتبر به سرپرستان خانوار تا سقف ۵میلیون تومان با بازپرداخت ۳۶ماه و سود ۱۸درصد پرداخت می‌کند.
ارسال ابلاغیه پرداخت یاراکارت به
سیستم بانکی
این در حالی است که حمیدرضا غنی‌آبادی، مدیر اداره مطالعات و مقررات بانکی بانک مرکزی در این باره به ایبنا گفت: به دلیل اینکه ابلاغیه‌های بانک مرکزی به صورت همزمان به کل سیستم بانکی ابلاغ می‌شود، دریافت از سوی یک بانک گواهی بر این است که همه سیستم بانکی این ابلاغیه را دریافت کرده‌اند.
وی ادامه داد: بانک‌ها نیز موظف هستند طی ۵ روز کاری بخشنامه ابلاغی از سوی این بانک را بدون دخل و تصرف به زیرمجموعه‌های خود ابلاغ کنند اما برخی بانک‌ها به متقاضیان دریافت یاراکارت اعتباری اعلام می‌کنند که تاکنون ابلاغیه این طرح از سوی بانک مرکزی به آنها ابلاغ نشده است.
مدیر اداره مطالعات و مقررات بانکی بانک مرکزی این اقدام بانک‌ها را کم‌کاری آنها عنوان کرد و افزود: برخی بانک‌ها به دلیل شیوه‌های اجرایی داخلی، منابع و غیره تاکنون موفق به اجرای این طرح نشده‌اند اما اینکه این بخشنامه از سوی بانک مرکزی ابلاغ نشده، صحیح نیست. غنی‌آبادی در ادامه با تاکید بر اینکه اگر بانک این ابلاغیه را برای شعب و بخش‌های زیرمجموعه خود ارسال نکرده باشد تخلف انجام داده است، گفت: همه بانک‌ها و موسسات سیستم بانکی غیر از بانک‌های قرض‌الحسنه مهر ایران و رسالت امکان صدور یاراکارت اعتباری را دارند البته این دو بانک نیز به دلیل اینکه نمی‌توانند از عقد مرابحه استفاده کنند از این امکان برخوردار نیستند.
مدیر اداره مطالعات و مقررات بانکی بانک مرکزی با اعلام اینکه اجرای این طرح اجباری نیست و تنها ظرفیت‌سازی برای سیستم بانکی کشور است، افزود: وثیقه قرار دادن یارانه نوعی ضمانت است و فرض بر این بود که برای دریافت تسهیلات ضامن حذف شود اما اعطای تسهیلات توسط بانک‌ها و تخصیص منابع و شرایط اعطای آن به موجب آیین‌نامه فصل سوم قانون عملیات بانکداری بدون ربا بر عهده هر بانک است.
اگر لازم باشد، اقدام می‌کنیم
همچنین محمدرضا حسین‌زاده، مدیرعامل بانک ملی ایران چندی پیش در پاسخ به اینکه چرا بانک ملی ایران به عنوان بزرگ‌ترین بانک دولتی اقدامی در این باره نداشته است، گفت: ما این تسهیلات را از قبل داشتیم البته نه به‌صورت یاراکارت ولی به‌شکل دیگر از سال گذشته در بانک ملی ایران پیاده شده است اما اگر لازم باشد برای اعطای تسهیلات یاراکارت نیز اقدام خواهیم کرد.
البته ناگفته نماند که با وجود گذشت دو ماه از زمان اجرایی شدن یاراکارت اما هنوز آمار رسمی از تعداد پرداخت آن منتشر نشده و برخی مسوولان بانکی دلیل این امر را اجرای این طرح در مرحله پایلوت می‌دانند و می‌گویند به دلیل اینکه اجرای این طرح در مرحله پایلوت است، امکان انتشار آمار و تعداد یاراکارت‌های صادر شده وجود ندارد.
با توجه به اینکه بسیاری از تسهیلات گیرندگان، تسهیلات خرد را چاره‌یی برای رفع مشکلات اقتصادی و ضروری خود می‌دانند، تسریع در ارائه این تسهیلات از اهمیت ویژه‌یی برخوردار بوده و بانک مرکزی می‌تواند با ارتقای سطح نظارت بر اجرای این بخشنامه بسیاری از مشکلات اقشار محروم جامعه و قشر آسیب‌پذیر را کاهش دهد.
