برندهای معروف پوشاک جهان در راه ایران
گروه بنگاه‌ها
«شرکت‌های پوشاک ترک، ایتالیایی و کانادایی وارد ایران شدند.» این عنوان خبری است که روز گذشته از سوی معاون کارآفرینی و اشتغال‌زایی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفت‌وگویی رسانه‌‌یی، مطرح شده است. برنامه‌یی که در امتداد طرح‌های اشتغالزای دولت تدبیر و امید تلاش می‌کند تا صنعت پوشاک ایران را ضمن تامین نیازهای داخلی وارد دوره‌یی از توسعه کیفی و کمی، صادرات و اشتغال‌زایی کند.
یکی از طرح‌های اشتغال که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دولت تدبیر و امید پیگیری می‌کند، طرح تکاپو است. در این طرح، وزارتخانه درصدد است بنگاه‌های موجود در کشور که با ظرفیت پایینی تولید می‌کنند را ارتقا بخشد و بتواند واحدهای کوچک را برای هم‌افزایی به واحدهای بزرگ متصل کند.
طرح تکاپو در رسته‌های مختلفی که می‌تواند اشتغالزا باشد، طراحی شده است و به‌طور عام تاکید بر بنگاه‌های خرد و متوسط دارد. با توجه به گردش مالی سالانه 40هزار میلیاردتومانی پوشاک در داخل کشور و 400میلیارددلاری در سطح جهانی، یکی از حوزه‌های مهم طرح تکاپو در حوزه طراحی، تولید و صادرات پوشاک است که می‌تواند نقش برجسته‌یی را در شمایل نهایی اشتغال زایی و کشورمان ایفا کند.
دولت یازدهم براساس این ظرفیت‌های منحصربه فرد است که تلاش می‌کند زنجیره طراحی، تولید و صادرات پوشاک در کشور را براساس استانداردهای روز دنیا ایجاد کند.
با این مقدمات و در جریان این گزارش با دنبال کردن اظهارنظرهای فعالان این حوزه سعی کردیم نوری به ابعاد و زوایای مختلف فرصت‌ها و تهدیدهایی که پیش روی تولید پوشاک ایرانی قرار دارد، بتابانیم.
همکاری ایران با برندهای ترک، ایتالیایی
و کانادایی
مهم‌ترین کشورهای تولیدکننده و صادرکننده پوشاک جهان در سال 2015 کشورهای چین با سهم 5/34 درصد، بنگلادش با سهم6/6 درصد، ویتنام با سهم 4/5 درصد و کشور ترکیه با سهم 6/2 درصد بوده‌اند. بنابراین طبیعی است که ایران برای جهش در تولید و صادرات پوشاک باید مناسبات ارتباطی خود با این قدرت‌های جهانی در صنعت پوشاک را افزایش دهد.
در شرایطی که طی روزهای اخیر اظهارنظرهای متعددی درباره برنامه جامع دولت برای توسعه زنجیره پوشاک در کشورمان مطرح شده بود، عیسی منصوری با خبرهای تازه‌یی در این خصوص به میان خبرنگاران آمد. معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: شرکت‌هایی از ایتالیا و کانادا برای عقد قرارداد در حوزه تولید پوشاک به ایران آمده‌اند.
منصوری افزود: یکی از زیرمجموعه‌های ارزشمند طرح تکاپو حوزه پوشاک است که قابلیت اشتغال‌زایی بالایی دارد. البته تعداد شرکت‌های بین‌المللی که به ایران می‌آیند متعدد است و علاوه بر چند شرکت ترک در حوزه پوشاک، شرکت‌های ایتالیایی و کانادایی وارد ایران شدند.
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار بیان داشت: زیرساخت‌های داخلی برای تهیه پوشاک و همکاری با برندهای معروف ترک و دیگر کشورهای اروپایی و کانادایی در ایران فراهم شده است. هم‌اکنون آماده عقد قرارداد شرکت‌های تامین‌کننده داخلی با برندهای معروف جهانی هستیم تا بتوان وارد حوزه تولید پوشاک شد.
او توضیح داد: حجم قرار داد برای تولید پوشاک با برندهای معروف به‌تدریج افزایش می‌یابد. برندهای معروف جهانی با بسیاری از کشورها چنین تعاملی را برای تولید پوشاک دارند.
او در پاسخ به این پرسش که آیا تولید پوشاک در ایران در کارگاه‌های بزرگ صورت می‌گیرد، پاسخ داد: برخی از واحدهایی تولیدی در استان‌های تهران، خراسان‌رضوی، اصفهان و یزد است.
منصوری، حجم قرارداد با برندهای مهم ترک را 80میلیون دلار ذکر کرد و گفت: یکی از برندهای بزرگ ترک حدود 190هزار نیروی کار دارد.
سایه روشن‌های صنعت پوشاک در جهان
صنعت پوشاک از جمله صنایع اشتغالزا در همه کشورهای جهان محسوب می‌شود. گردش مالی صنعت پوشاک در جهان سالانه به‌طور میانگین حدود 400 میلیارد دلار است. به عبارت روشن‌تر، صنعت نساجی 6/3درصد و صنعت پوشاک 3/2درصد از کل تجارت جهانی را به خود اختصاص داده‌اند.
همچنین در 10 سال اخیر (از سال 2004 تا سال 2014)، تجارت پوشاک در سطح بین‌المللی بیش از 167درصد رشد داشته و از 249 میلیارد دلار در سال 2004 به بیش از 400 میلیارد دلار در سال 2014 رسیده است. این میزان رشد در حالی است که در طول سال‌های 2005 تا 2010 رکود و کاهش رشد اقتصادی در عمده کشورهای دنیا، باعث کاهش رشد اغلب صنایع شده بود، اما رشد صعودی صنعت پوشاک باوجود مشکلات اقتصادی در سطح جهان، همواره وجود داشته است. علیرضا مردفرد مدیر توسعه رسته پوشاک تهران در طرح تکاپو پیش‌تر به ایرنا، گفته بود: صنعت پوشاک به‌دلیل نیاز به نیروی انسانی در مراحل مختلف تولید و پس از تولید، یکی از صنایعی است که برای توسعه اشتغال به‌شدت مورد توجه سیاست‌گذاران به‌ویژه در کشورهایی که با معضل بیکاری مواجه هستند، قرار می‌گیرد.
واحدهای تولید پوشاک همدان نیمه‌فعالند
اما پرسشی که با این اطلاعات و اعداد و ارقام به ذهن خطور می‌کند آن است که وضعیت تولیدکنندگان پوشاک ایرانی در استان‌های مختلف چگونه است و دولت بر اساس چه فرآیندی سرمایه‌گذاری در توسعه بنگاه‌های پوشاک را در دستور کار قرار می‌دهد؟
رییس اتحادیه پوشاک همدان یکی از افرادی است که معتقد است تولیدکنندگان پوشاک در استان‌ها در وضعیت نرمالی قرار ندارد و دولت برای پویایی این بنگاه‌ها باید برنامه‌ریزی دامنه‌دار و متمرکزی را دنبال کند. سیدرضا حسینی از نیمه فعال بودن واحدهای تولید پوشاک همدان خبر می‌دهد و از دولت می‌خواهد که برای احیای این واحدها اقدامات عملیاتی جدی انجام دهد.
سیدرضا حسینی در گفت‌وگو با ایسنا، می‌گوید: با وجود اینکه ظرفیت خوبی برای تولید پوشاک همدان وجود دارد اما متاسفانه وجود مشکلات مالی مانع از تولید مناسب این محصولات شده است. ارائه تسهیلات گران قیمت مانع از ورود افراد به این حوزه شده و همین امر تولیدات همدان را کاهش داده است.
رییس اتحادیه پوشاک همدان ادامه داد: برای رونق این بخش باید مسوولان ذی‌ربط به رایزنی با بانک‌ها برای ارائه تسهیلات کم بهره بپردازند همچنین نهادهای دولتی استان به جای خرید تولیدات استان‌های دیگر با تولیدی‌های استان همدان قرارداد ببندند. سیدرضاحسینی عدم وجود سرمایه درگردش را مهم‌ترین مشکل واحدهای تولیدی پوشاک عنوان کرد و گفت: هم‌اکنون تقریبا 150 واحد تولیدی نیمه فعال در همدان وجود دارد که در هر واحد دو یا سه نفر در حال فعالیت هستند. رییس اتحادیه پوشاک همدان خاطرنشان کرد: متاسفانه فروش اقساطی تولیدات این واحدهای تولیدی نیز از دیگر عوامل اندک بودن سرمایه در گردش آنها شده است.
بهتر است روی بازارهای صادراتی جدید تمرکز کنیم
از سوی دیگر، بهرام شهریاری یکی از تولیدکنندگان موفق پوشاک ایرانی است که توانسته به کشورهای روسیه، آذربایجان و عراق صادرات داشته باشد. این تولیدکننده با تاسیس یک فروشگاه ائتلافی از برندهای سله بن، بادی اسپینر و تارتن به نام سله ریس در کشور روسیه با برندهای پوشاک سایر کشورها از جمله کشور ترکیه رقابت می‌کند. موضوع جالب توجه اینجاست که این تولیدکننده ایرانی می‌تواند با صادرات پوشاک ایرانی به دیگر کشورها با برندهای مطرح ترکیه رقابت کند اما در کشور خودمان شرایط رقابت وجود ندارد تا جایی که برندهای پوشاک ترک در اکثر مگامال‌های ایرانی گوی سبقت را از تولیدکنندگان ایرانی ربوده‌اند.
شهریاری در گفت‌وگو با تسنیم ادامه می‌دهد: تولیدکنندگان ایرانی به هیچ‌وجه با واردات اجناس خارجی مخالف نیستند اما اگر شرایط برابر شود و چنین وارداتی از طریق اخذ عوارض گمرکی و مالیات‌ها صورت گیرد قطعاً شرایط رقابت برای ما نیز در داخل کشور مهیا می‌شود. شهریاری با بیان اینکه سه برند سله‌بن، بادی‌اسپینر و تارتن با مجموع 40 فروشگاه در سطح کشور در 10سال اخیر از فروش خوبی برخوردار شده است، ادامه می‌دهد: در تلاش هستیم تا شعبات جدیدی را هم در داخل کشور و هم در کشورهای همسایه از جمله روسیه تاسیس کنیم. وی در رابطه با بازیابی بازارهای صادراتی قدیمی می‌گوید: به شخصه از نخستین صادرکنندگان پوشاک ایرانی به کشورهایی مثل فنلاند و آلمان بوده‌ام اما متاسفانه با گسترش تحریم‌ها ناچار به رها کردن این بازارها شدیم. به نظر من در شرایط کنونی بهتر است تا تمرکز خود را روی بازارهای صادراتی جدید و به ویژه کشورهایی مانند روسیه متمرکز کنیم.
با عبور این اظهارنظرهای کارشناسی شده، نکته‌یی که در این زمینه باید مورد توجه قرار بگیرد، اهمیت زنجیره‌سازی در حوزه صنعت پوشاک است که از نساجی و تولید و پارچه تا طراحی، تولید، بازاریابی و نهایتا صادرات را دربرمی‌گیرد. تمام کشورهایی که توانسته‌اند امروز در صنعت پوشاک جهانی حرفی برای گفتن داشته باشند با استفاده از این زنجیره است که می‌توانند سهم قابل توجهی در بازارهای جهانی را به دست آورند. قرائن و شواهد نیز حاکی از آن است که دولت تدبیر و امید از طریق توسعه مناسبات ارتباطی با برندهای اصلی پوشاک تلاش می‌کند تا این زنجیره ارزشمند را در کشورمان شکل دهد.
