تغییر در مسیر اشتغال‌زایی
تعادل|
نهمین دوره اجلاسیه دوره ششم نمایندگان اتاق اصناف ایران روز گذشته برگزار شد. «برنامه اتاق اصناف در سال ۹۶ درخصوص کسب و کارهای نوین همچنین تولید و اشتغال پایدار» دو محور مهم این گردهمایی بود. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی که روز گذشته مهمان اصنافی‌ها بود از تغییر سیاست‌ها در ایجاد اشتغال سخن گفت. مطابق آمارها سهم اصناف در تولید ناخالص ملی ۲۵درصد اما سهم بنگاه‌های خرد و کوچک از اشتغال ۸۵درصد است که ۸۰درصد این بنگاه‌ها زیرمجموعه اصناف هستند.
به گفته علی ربیعی، سیاست‌گذاری در ایجاد مشاغل درحال تغییر به سمت کارگاه‌های کوچک است. وی رویکرد این وزارتخانه را «ایجاد اشتغال فراگیر و اتصال بنگاه‌های کوچک و خرد به بازار جهانی» عنوان کرد و با اشاره به راه‌اندازی «سامانه تحلیل بازار کار» در وزارت کار گفت: با استفاده از این سامانه وضعیت اشتغال در کشور به صورت شفاف مشخص خواهد شد. البته او یک توصیه به اصناف و یک خبر خوش برای کافرمایان هم داشت. توصیه او به اصنافی‌ها این بود که خودشان را با تکنولوژی روز همراه کنند و «حذف سهم حق بیمه کارفرما در بنگاه‌های با تعداد کارگر کمتر از ۵ نفر» خبری خوبی برای صاحبان کسب وکار بود. همچنین دراین گردهمایی تفاهمنامه‌یی بین وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی و اتاق اصناف ایران به امضا رسید که براساس آن حداقل 100هزار شغل تا پایان نیمه اول سال جاری و 200هزار شغل تا پایان سال در بخش اصناف ایجاد خواهد شد.
از سوی دیگر، رییس اتاق اصناف که میزبان اصلی این نشست در هتل فردوسی بود از حضور گردن‌کلفت‌ها در اقتصاد و رانت مربوط به اپلیکشن آژانس‌های خودرو پرده برداشت و عنوان کرد که یک مجموعه وابسته به نهادها و ارگان‌ها وارد کار در فضای مجازی شده‌اند که منابع مالی تعریف شده‌یی دارند. او گفت: نمی‌خواهم بگویم حمایت دولتی دارند ولی آنها از رانت‌های موجود استفاده می‌کنند و با وجود تاکیدات رییس‌جمهور و معاون او، کار در زیرمجموعه به نفع مردم انجام نمی‌شود.
سیاست ایجاد اشتغال
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی روز گذشته در نهمین دوره اجلاسیه دوره ششم نمایندگان اتاق اصناف ایران با اشاره به اینکه اشتغال پایدار می‌تواند در اصناف شکل گیرد، گفت: مهم‌ترین وجه امکان آن مشارکت مردم در ایجاد تولید ملی است. علی ربیعی درباره برنامه‌های اشتغال‌زایی دولت در سال 1396 نیز گفت: 157هزار شغل باید در بخش کشاورزی، 497هزار شغل در بخش خدمات و 247هزار شغل در بخش صنعت باید اتفاق بیفتد. وی ادامه داد: سیاست ما آن است که فعالیت‌های خرد اقتصادی نیز باقی بماند و به یکدیگر متصل شود و حتی در بازارهای جهانی حضور یابد اما باید در نظر داشت که آینده صنوف درحال تغییر است بنابراین باید درباره آن پیش‌بینی داد و در این باره فکر کرد. ربیعی تاکید کرد: از نظریه‌یی که صنایع بزرگ رشد بیشتری برای کشور می‌آورند، عبور کرده‌ایم. وی گفت: امروز نظریه‌های مهم در فضای کسب وکار این است که چگونه بنگاه‌ها می‌تواند ماندگارتر شود و چگونه این بنگاه‌ها می‌توانند به بنگاه‌های بزرگ‌تر تبدیل همچنین به بنگاه‌های بزرگ‌تر متصل شوند.
ربیعی با بیان اینکه سیاست ما در وزارت کار این است که برای بنگاه‌ها، اتصالات افقی و عمودی ایجاد کنیم تا این بنگاه‌های کوچک به بنگاه‌های بزرگ‌تر متصل شوند، تصریح کرد که هم‌اکنون در حوزه‌های مختلف پوشاک، کفش و مبل این کار شروع شده و حتی اگر لازم باشد باید اتصالات میان‌بنگاهی برای این منظور ایجاد کنیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره تردید مسعود نیلی، مشاور اقتصادی روحانی درباره 700هزار شغل ایجاد شده و اینکه چرا به این میزان اقتصاد بزرگ نشده است، توضیح داد: بعد از بررسی‌ها مشخص شد که در دوران رکود ظرفیت‌هایی داریم که به آن توجه نکردیم اما نظام کار، خود ظرفیت‌‌های خالی را پیدا کرده و در نظام خدمات و فعالیت‌های کارگاهی خود را جانمایی کرده است. از سوی دیگر معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز گفت که امسال باید ٩٧٠هزار شغل در کشور ایجاد شود که ظرفیت ما بین ٤٥٠تا ٥٠٠ هزار شغل است اما با مداخله درست از طریق اشتغال فراگیر این مهم قابل حصول است. عیسی منصوری افزود: ایجاد اشتغال با طرح‌هایی نظیر کاج (کارانه اشتغال جوانان)، کارورزی و مشوق بیمه کارفرمایی توسعه می‌یابد.
دست درازی به بنگاه‌های اقتصادی
در ادامه این گردهمایی، متولی اصناف کشور نیز با انتقاد از رکود حاکم در کشور گفت: اصناف طی 3سال گذشته در مباحث دولت بیشترین زجر را کشیده و نسبت به بیان موضوعات لب باز نکرده است. علی فاضلی با انتقاد از اینکه در این سال‌ها عده‌یی به بنگاه‌های اقتصادی دست‌درازی کردند، بیان کرد: این درحالی است که مدام با شعارهایی مبنی بر کوچک‌سازی دولت مواجه بودیم اما در عمل به دنبال گسترش آن هستیم. وی همچنین با اشاره به اینکه در این مدت عده‌یی در رأس فضای مجازی با اینکه سرورهای آنها در خارج از کشور قرار داشت به فعالیت پرداخته و کسب وکار خاص خود را راه انداختند، گفت: من نمی‌خواهم از نهاد یا ارگانی نام ببرم اما به عنوان مثال در حوزه تاکسی‌های اینترنتی کدام نهادها نقش داشته‌اند؟ من قبول دارم که ما در بحث فضای مجازی کم‌کاری کرده‌ایم اما این دال بر این نیست که همه نگاه‌ها به سمت تضعیف ما رفته و از آن بخش حمایت کنند.
فاضلی با بیان اینکه ظرف یک سال و نیم گذشته یک میلیارد و ۳۵۰میلیون تومان صرف بازرسی اصناف شده بدون آنکه کوچک‌ترین حمایتی از این بخش عمل آمده باشد، این پرسش را مطرح کرد که آیا شما از اصناف انتظار معجزه دارید؟ وی این را هم گفت که باید دست این اصناف را بوسید که بدون کوچک‌ترین حمایت توانسته‌اند اینگونه فعالیت کنند. اکنون کارآفرینی هزینه‌های سنگینی همراه دارد که هیچ حمایتی از این بخش صورت نمی‌گیرد.
رییس اتاق اصناف، کل بودجه اتاق اصناف را ۱۷میلیارد تومان عنوان کرد که از این رقم ۷۳درصد از آن خرج هزینه‌های پرسنلی می‌شود و در این زمینه مشکلات متعدد وجود دارد. فاضلی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به قانون مالیات بر ارزش‌افزوده گفت: این قانون ابتدا به شکل آزمایشی تدوین شده بود و هیچگاه رسم بر این نیست که قانون آزمایشی تمدید شود اما اکنون مدت 2سال که چنین قانونی تمدید می‌شود درحالی که ایرادات اساسی به آن وارد است.
اتاق بازرگانی، اصناف و تعاون در قالب یک مجموعه نظرات خود در این خصوص را به مجلس اعلام کرده و ایرادات مربوطه را متذکر شده‌اند. به گفته فاضلی در هیچ کجای دنیا به کالاهای سرمایه‌یی مالیات تعلق نمی‌گیرد یا در مورد نظام ورزش چنین مالیات‌هایی وجود ندارد ولی در ایران ما شرایط متفاوت است. رییس اتاق اصناف همچنین با اشاره به امضای تفاهمنامه با وزارت کار، تعاون و اشتغال گفت: طبق برآوردهای صورت گرفته امسال ۹۵۰هزار فرصت شغلی جدید ایجاد خواهد شد اما چنانچه ما بتوانیم در سال جاری بین ۵۵۰ تا ۶۰۰ هزار شغل پایدار ایجاد کنیم، گام بسیار خوبی برداشته شده است.
اشتغال‌زایی در اصناف بدون تسهیلات
در همین حال معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت از توسعه کسب وکارهای اینترنتی سخن گفت. یدالله صادقی افزود: توسعه کسب وکارهای اینترنتی خاص دولت بوده اما با این وجود تاکید بر آن است که فعالیت فروشگاه‌های بزرگ و بخش مربوط به فضای مجازی تحت کنترل اصناف باشد. اصناف به طور چراغ خاموش سالانه ۱۵۰تا ۲۰۰هزار شغل ایجاد می‌کنند و تسهیلاتی هم در اختیار ندارند.
به گفته صادقی، شورای عالی کار نیز توجه به واحدهای کوچک را مورد بررسی قرار داده و در قالب جلسات آن بر این نکته تاکید شد که واحدهای صنعتی بزرگ دیگر اشتغال چندانی ایجاد نمی‌کنند و با توجه به نقش اصناف در ایجاد اشتغال جا دارد که در قوانین کمک‌های بیشتری به این بخش صورت گیرد. او با اشاره به اینکه به غیر از چند کشور پیشرفته و درحال توسعه در اکثر کشورهای دنیا سهم فروشگاه‌های بزرگ و اینترنتی ۲۰درصد بازار هم نمی‌شود، توضیح داد: در ایران نیز حتی برای رسیدن به این ۲۰درصد هم ظرفیت وجود ندارد ضمن آنکه در قیاس با مساحتی که به خرده‌فروشی‌ها اختصاص دارد، حجم فروشگاه‌های بزرگ به مراتب کمتر است به گونه‌یی که این رقم را در شهرهای کوچک یک تا دو درصد، در شهرهای متوسط و مراکز استان‌ها ۵ درصد و در کلان‌شهرها ۷تا ۸درصد می‌توان در نظر گرفت.
از سوی دیگر، حجت‌الاسلام‌والمسلمین کاظم صدیقی، اصناف و بازرگانان را طلیعه‌داران اقتصاد عنوان کرد و با اشاره به عوارض ربا بر اقتصاد کشور گفت: رفع این مشکل، ابتکار و خلاقیت اصناف را می‌طلبد و باید اموالتان را پاک و ربا را از قاموس اقتصاد ایران حذف کنید. وی همچنین با تاکید بر اینکه همه در خطریم تاکید کرد که باید بازی‌های جناحی کنار گذاشته شود. این نشست یک مهمان دیگر از بهارستان داشت. رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی که در جمع اصنافی‌ها حضور یافته بود از عدم اجرای آیین‌نامه‌های مربوط به مبارزه با قاچاق انتقاد کرد. محمدرضا پورابراهیمی گفت: مبارزه با قاچاق باید منجر به رونق تولید شده باشد اما طی سال‌های گذشته نه تنها شاهد رونق نبوده‌ایم بلکه در بخش تولیدی ما اصناف مختلف از گردونه فعالیت خارج شده‌اند. وی افزود: قاچاق کالا در سال‌های گذشته به گونه‌یی بوده که بسیاری از صنف‌ها از دایره فعالیت خارج شده‌اند. ما در این باره صحبت‌های متعددی را مطرح کرده و گلایه‌های خود را اعلام کرده‌ایم؛ چراکه از سال ۱۳۹۲ قانون مبارزه با قاچاق کالا ابلاغ شده و حال با وجود آنکه 3سال از ابلاغ این قانون می‌گذرد هنوز دولت برخی از آیین‌نامه‌های این حوزه را اجرایی نکرده است. وی ادامه داد: اکنون دولت می‌گوید که طی سال‌های گذشته حجم واردات قاچاق از ۲۵میلیارد دلار به ۱۲میلیارد رسیده، اگر چنین آماری درست باشد ما دست مسوولان را هم می‌بوسیم که بخواهند حجم قاچاق کالا را کاهش داده و حتی آن را به دو میلیارد و حتی صفر برسانند اما واقعیت میدانی چیز دیگری را بیان می‌کند.
در این نشست همچنین با صدور حکمی از سوی حجت‌الاسلام و المسلمین صدیقی، علی فاضلی، رییس اتاق اصناف ایران به سمت ریاست بنیاد بین‌المللی غدیر اتاق اصناف ایران منصوب شد.
