12صندوق استخوان در اردکان یزد
«با کاوش 6 اتاق برج خاموشی مشخص شد هر اتاق، استودانی «استخوان‌دان» است که زرتشتیان در دو یا سه لایه، استخوان‌ها را به‌طور نامنظم قرار داده و به وسیله خاک نرم می‌پوشانیدند.»
به گزارش ایسنا، مهدی رهبر با اعلام این خبر گفت: نخستین فصل کاوش‌های باستان‌شناسی دخمه «ترک‌آباد» در اردیبهشت امسال با هدف بررسی اصالت قرار دادن اجساد در مقابل لاشخورها، با همکاری باستان‌شناسان، استخوان‌شناس، نقشه‌بردار، عکاس، طراح و مرمت‌گر انجام شد. این باستان‌شناس در نشست تشریح نتایج کاوش و گمانه‌زنی برج خاموشی ترک‌آباد در اردکان یزد در توضیح «دخمه ترک‌آباد» گفت: پلان دخمه ترک‌آباد به صورت دایره‌یی به قطر ۳۴ متر است که دیوارهای آن با چینه ساخته شده‌اند. همچنین ورودی دخمه در سمت شرق قرار دارد که در آخرین مرحله ترک محوطه به وسیله خشت مسدود شده است. رهبر با بیان این نکته که در فصل نخست فقط 6اتاق از مجموع ۳۰ اتاق کاوش شد، گفت: مطالعات ما نشان داد که هریک از این اتاق‌ها، استودانی است که در دو یا سه لایه استخوان‌ها را به‌طور نامنظم قرار داده و به وسیله خاک نرم می‌پوشاندند. او با بیان اینکه از این ۶ اتاق بیش از ۱۲صندوق بزرگ استخوان‌های مختلف بدن از جمله جمجمه و ساق دست و پا و غیره جمع‌آوری شد، ادامه داد: مطالعات اولیه نشان می‌دهد در این استودان‌ها استخوان‌های نوزاد تا افراد مسن وجود دارند و مقدار زیادی هم پارچه سفید و رنگی به دست آمده که به عنوان کفن استفاده می‌شده است. او وجود استخوان‌های زیاد در استودان‌های مورد اشاره را نشانه تجمع زیاد زرتشتیان در دوره ایلخانی در ترک‌آباد دانست و افزود: تاکنون شناخت ما از استودان‌ها شامل محفظه‌هایی مانند خمره‌های کوچک یا بادیه‌های بزرگ سفالی و سنگی بود و این نخستین‌بار است که استودان‌ها را به صورت اتاق‌های بزرگ مشاهده می‌کنیم. رهبر افزود: به دنبال شناخت محل قرار دادن اجساد در مقابل لاشخورها بودیم و خوشبختانه با کاوش محدودی که در فضای مرکزی انجام دادیم، سطحی با اندود گچ یافتیم که ظاهرا همه محوطه مرکزی را می‌پوشانده است. او اضافه کرد: اجساد را روی اندود گچ در مقابل لاشخورها قرار می‌دادند تا این‌طور از آلوده شدن خاک جلوگیری کنند و بعد از زایل شدن گوشت اجساد، استخوان‌ها را به استودان‌ها منتقل می‌کردند. ساخت این‌گونه دخمه‌ها در ترک‌آباد که به توصیه پارسیان هند ساخته شده تاکنون سابقه‌یی پیش‌تر از دوره ایلخانی ندارد و نه تنها از دوره ساسانی بلکه از دوره‌های قدیمی‌تر نیز هیچ‌گونه نشانه‌یی از قرار دادن اجساد زرتشتیان در مقابل لاشخورها وجود ندارد.
