چاه عمیق وابستگی به قیمت نفت

گروه گوناگون  قیمت نفت از سال 2014 تاکنون، حدود 50‌ درصد کاهش یافته است. با توجه به وابستگی کشورهای عضو اوپک به نفت، پیش‌بینی شده که این کشورها با کسری بودجه، تاخیر در انجام پروژه‌ها و طرح‌های توسعه‌یی، تورم یا کاهش ارزش پول مواجه شوند.

طبق گزارش‌های به دست آمده، با توجه به سهم حدود 30درصدی کشورهای عضو اوپک از تولید نفت خام جهان این کشورها به ویژه عربستان در تعیین قیمت رقابتی نقش بسزایی ایفا می‌کنند.

از اکتبر سال 2014، بسیاری از کشورها سیاست متفاوتی را در مقابل بازار نفت در پیش گرفتند. این کشورها حاضر نشدند در راستای حفظ بهای نفت، سطح تولید نفت خام خود را کاهش دهند. این اقدام در درجه اول خسارات بسیاری به اقتصاد آنها وارد کرده و با کسری مواجه خواهند شد. از طرفی هزینه‌های تولید و قیمت تمام شده نفت برای کشورها موجب شده تا با کاهش درآمد از صادرات نفت مواجه شوند.

در تازه‌ترین گزارش‌ها، مشخص شده هرچند که به تازگی بهبودی در قیمت جهانی نفت حاصل شده اما همچنان قیمت نفت فاصله بسیاری با نقطه سر‌به‌سری بیشتر کشورهای عضو اوپک دارد. طبق این گزارش، اکنون قیمت جهانی هر بشکه نفت خام، حدود 50.7دلار اعلام شده است. بخش عمده‌یی از بودجه نیجریه، ونزوئلا و عربستان از درآمدهای نفتی تامین می‌شود. طبق آمار اعلام شده قیمت جهانی نفت فاصله بسیاری با نیاز این کشورها دارد تا بتوانند با فروش یک‌ بشکه نفت‌خام، تعادلی کامل در بودجه خود برقرار کنند. (طوری که در تراز مالی خود با کسری مواجه نشوند) آن‌طور که در این گزارش به دست آمده، نیجریه برای برطرف کردن کسری بودجه خود، نیاز دارد تا قیمت هر بشکه نفت خام به 139 دلار برسد؛ این رقم بیشتر از دوبرابر قیمت جهانی نفت است. ونزوئلا نیز برای جبران کسری بودجه خود حدود 64.8 دلار با قیمت‌جهانی نفت فاصله دارد. این کشور برای به تعادل رسیدن تراز مالی خود نیاز دارد تا هر بشکه نفت را با قیمت 117.5 به فروش برساند.

عربستان از دیگر کشورهایی است که برای تامین هزینه‌های خود نیازمند قیمت‌های بالای نفت است. نیاز هر یک از کشورهای عضو اوپک به قیمت مناسب نفت جهت برقراری تعادل در بودجه، تفاوت بسیاری دارد و همین موضوع سبب اختلاف‌نظر در خصوص تجدیدنظر در سیاست‌های تولید و عرضه نفت در اوپک به‌حساب می‌آید.

عربستان‌سعودی در تصویب بودجه خود، قیمت هر بشکه نفت را 83.8 دلار اعلام کرده که این مبلغ حدود 30دلار از قیمت جهانی نفت بیشتر است. قیمت تصویب ‌شده نفت در بودجه کشورهای آنگولا، اکوادور و لیبی نیز به ترتیب حدود 30 تا 20 دلار از قیمت جهانی بیشتر اعلام شده است.

امارات نیز برای ایجاد توازن در بودجه خود، قیمت هر بشکه نفت را حدود 67دلار اعلام کرده که این قیمت در بودجه گابن، 66 دلار و در بودجه تصویب ‌شده در الجزیره 64.7 دلار اعلام شده است.

روند کاهشی قیمت نفت در طولانی مدت، منجر به کاهش سرعت رشد اقتصادی در کشورهایی می‌شود که وابستگی بسیاری به درآمدهای نفتی دارند و می‌تواند اجرای پروژه‌های زیرساختی این کشور را مختل کند.

در این میان برخی کشورها، با توجه به نوسان‌های موجود در قیمت نفت، بودجه خود را بر پایه درآمدهای نفتی تصویب نکرده‌اند و تلاش کرده‌اند که در تصویب بودجه خود به قیمت‌های جهانی نفت توجه داشته باشند. 95‌درصد بودجه سالانه عراق به درآمدهای نفتی وابسته است و این امر باعث شده اقتصاد این کشور در شرایط بحرانی قرار بگیرد. با این‌حال در این کشور، قیمت مورد نیاز هر بشکه نفت برای آنکه توازن در بودجه این کشور برقرار شود، حدود 54.3 دلار و در قطر 52.9 دلار اعلام شده است.

آن‌طور که در این گزارش آمده، در میان کشورهای متکی به درآمدهای نفتی، هزینه هر بشکه نفت در این کشورها کمتر از قیمت جهانی اعلام شده است. بر این اساس به نظر می‌رسد که در این دو کشور، برای کسری بودجه نیازی به افزایش درآمدهای نفتی وجود ندارد.