همه آنچه در مراسم تحلیف روسای جمهور ایران گذشت
مراسم تحلیف دوازدهمین رییس‌جمهور منتخب با شکوه و صلابت هرچه تمام‌تر برگزار می‌شود تا از شرق و غرب عرصه بین‌الملل شاهد تجلی مردم سالاری دینی در ایران اسلامی باشند.
تحلیف حکم ریاست‌جمهوری پس از مراسم تنفیذ حکم رییس‌جمهور با حضور رییس دیوان عالی کشور و اعضای شورای نگهبان قانون اساسی انجام می‌گیرد. در این مراسم رییس‌جمهور منتخب سوگند یاد کرده و پس از امضا آن را تقدیم رییس مجلس می‌کند.
رییس‌جمهور منتخب بر طبق اصل ۱۲۱ قانون اساسی سوگند یاد می‌کند که همه استعداد و صلاحیت خویش را در راه ایفای مسوولیت‌هایی که برعهده گرفته، به کار گیرد و در پایان سوگندنامه را امضا می‌کند. تاکنون ۱۱ دوره مراسم تحلیف روسای جمهور منتخب برگزار شده است.
رییس‌جمهور بعد از مراسم تحلیف، طبق آیین‌نامه دو هفته زمان دارد تا نسبت به معرفی کابینه و برنامه وزرا به مجلس شورای اسلامی اقدام کند که پس از اعلام وصول در مجلس، به مدت یک هفته وزرا و برنامه‌هایشان در دست ارزیابی قرار خواهند گرفت.
طبق اقدامات و برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته مراسم تحلیف حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس‌جمهور کشورمان در روز شنبه بعدازظهر(14 مرداد ماه) با حضور تعداد قابل توجهی از مهمانان خارجی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی برگزار می‌شود.
بنا به گفته سخنگوی وزارت خارجه، از مدتی پیش ستاد برگزاری مراسم تحلیف در راستای دعوت از مهمانان خارجی برای شرکت در مراسم تحلیف دوازدهمین رییس‌جمهور ایران با حضور تعدادی از نمایندگان مجلس و برخی از مقامات دفتر ریاست‌جمهوری در وزارت خارجه تشکیل شده است. بر اساس هماهنگی‌های صورت گرفته نمایندگانی از سایر کشورها در سطح بالا در مراسم تحلیف حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی شرکت می‌کنند.
همه آماده برای برگزاری تحلیف دوازدهم
سخنگوی وزارت امور خارجه نیز اعلام کرد روز دوشنبه محمد جواد ظریف به همراه معاونینش بازدیدی از محل اجلاس و تشریفات به‌عمل آورده‌اند و تمامی سفارتخانه‌های ایران برای انجام هماهنگی‌های دیپلماتیک و کنسولی برای شرکت مهمانان خارجی در این مراسم باظرفیت کامل فعال شده‌اند.
همچنین حسین ذوالفقاری معاون امنیتی انتظامی وزیر کشور نیز در جمع خبرنگاران درباره اقدامات امنیتی برای روز تحلیف رییس‌جمهور، اظهار کرد: تمام پیش‌بینی‌های امنیتی، انتظامی و ترافیکی انجام شده و در کمیسیون حفاظت در وزارت کشور هم تقسیم کار انجام شده
است.
وی با اشاره به اینکه جلسات متعددی برای تامین امنیت مراسم روز تحلیف برگزار شده است، گفت: مسوولیت کلی برقراری امنیت بر عهده قرارگاه ثارالله است و وظایف سپاه، نیروی انتظامی، وزارت اطلاعات و پدافند هوایی هم مشخص شده است.
این مقام مسوول در وزارت کشور همچنین اعلام کرد: سطح حفاظت منطقه مجلس را در ایام تحلیف از حساس به حیاتی ارتقا داده‌ایم.
تحلیف رییسان جمهوری دوره‌های گذشته
رییسان جمهوری دوره‌های گذشته بنا بر اصل قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران پس از تنفیذ، در مجلس شورای اسلامی حضور می‌یابند و در حضور روسای قوه مقننه و قوه قضاییه و نمایندگان مجلس شورای اسلامی سوگند می‌خورند که حافظ قانون اساسی باشند. در زیر مراسم تحلیف رییسان جمهوری از دوره دهم به قبل می‌آید:
دور دهم ریاست‌جمهوری
در سال ۱۳۸۸ محمود احمدی‌نژاد مجددا به رییس‌جمهوری برگزیده شد و حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی حکم دهمین دوره ریاست جمهورى اسلامی ایران را برای محمود احمدی‌نژاد تنفیذ
فرمودند.
احمدی‌نژاد روز چهارشنبه 14 مرداد 1388 در مجلس شورای اسلامی مراسم تحلیف خود را که با حضور روسای قوه مقننه و قضاییه، رییس دفتر رهبر معظم انقلاب اسلامی، اعضای هیات دولت، شورای نگهبان، مجلس خبرگان رهبری، مجمع تشخیص مصلحت نظام، نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی، مقامات کشوری و لشکری و نمایندگان خارجی مقیم تهران برگزار شد به جا آورد و تاکید کرد: «خود را به همه مطالبات و آرمان‌های به حق ملت در برابر خدا، نمایندگان ملت متعهد می‌داند و تردید ندارد که نمایندگان نیز خود را در برابر آنها متعهد می‌دانند.»
دور نهم ریاست‌جمهوری
دوره انتخابات ریاست‌جمهوری روز 27 خرداد 1384 برگزار شد و این انتخابات نخستین رقابت این‌چنینی بود که به دور دوم کشید.
با برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در دو مرحله 27 خرداد و 3 تیر 1384، محمود احمدی‌نژاد توانست با کسب حداکثر آرا به عنوان رییس‌جمهور ایران انتخاب گردد. روز 12 مرداد 1384 به عنوان روز مراسم تنفیذ برگزار
شد.
مراسم تحلیف احمدی‌نژاد نیز روز 15 مرداد ماه در مجلس شورای اسلامی برگزار شد و در آن روزآیت‌الله محمود هاشمی‌شاهرودی کنار احمدی‌نژاد ایستاد تا او در پیشگاه ملت سوگند یاد کند.
احمدی‌نژاد در این مراسم به عنوان رییس‌جمهور منتخب گفت: «بهترین ژست دیپلماتیک، پایبندی به قوانین است. در کشور ما دموکراسی واقعی وجود دارد و قوا مستقل از یکدیگر هستند و اگر بپذیریم که قوه مجریه در کار مقننه دخالت کند، مفهومش دیکتاتوری است. لذا من حامی اجرای قانون هستم و از تمام ظرفیت قانون برای استیفای حق مردم استفاده خواهم کرد.
او که در آن نشست کابینه خود را «کابینه 70 میلیونی» خوانده بود، گفت: «اعتدال، مشی دولت است و هر نوع افراط و تفریط جایی در این دولت ندارد و به همه فرصت‌ها، توان‌ها و شایستگی‌ها اتکا خواهد شد و پیشرفت و منافع ملی و عزت همگانی در این دولت مد نظر خواهد بود. »
دور هشتم ریاست‌جمهوری
18 خرداد 1380 روز برگزاری هشتمین دوره ریاست‌جمهوری بود که پس از مشارکت 68 درصدی مردم، این‌بار نیز خاتمی با 77 درصد آرا پس از بنی‌صدر، رجایی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی به عنوان پنجمین رییس‌جمهور ایران انتخاب شد.
حکم تنفیذ حجت‌الاسلام سید محمد خاتمی نیز در تاریخ 11 مرداد توسط مقام معظم رهبری صادر شد. صبح روز 17 مرداد 1380 مراسم تحلیف دور دوم ریاست‌جمهوری سید محمد خاتمی رییس‌جمهوری ایران در مجلس شورای اسلامی برگزار شد.
مراسم تحلیف سید محمد خاتمی در هشتمین دوره ریاست‌جمهوری یک تغییر داشت، پس از سه دوره حضور آیت‌الله محمد یزدی این‌بار با تغییر رییس قوه قضاییه، آیت‌الله سید محمود هاشمی‌شاهرودی در کنار خاتمی برای ادای سوگند تحلیف ایستاد.
در این نشست علاوه بر رییس‌جمهوری و 255 نماینده مجلس، آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، آیت‌الله هاشمی‌شاهرودی رییس قوه قضاییه، آیت‌الله محمدی گلپایگانی رییس دفتر مقام معظم رهبری، حسن روحانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، اعضای مجلس خبرگان و شورای نگهبان، هیات دولت و سایر مقامات کشوری حضور داشتند در این جلسه رییس‌جمهور پس از ادای سوگند در میان مسوولان و با حضور خبرنگاران داخلی و خارجی به ایراد سخنرانی پرداخت.
دور هفتم ریاست‌جمهوری
انتخابات هفتمین دوره ریاست‌جمهوری در دوم خرداد 1376 در حالی برگزار شد که 80 درصد واجدین شرایط در انتخابات شرکت کردند و در نهایت این سید محمد خاتمی بود که با کسب 70 درصد آرا توانست از رقبای خود محمد محمدی ری‌شهری، رضا زواره‌ای، علی‌اکبر ناطق نوری(رییس وقت مجلس شورای اسلامی) پیشی گرفته و رییس‌جمهور شود.
حکم تنفیذ سید محمد خاتمی، روز یکشنبه 12 مرداد سال 1376 از سوی مقام معظم رهبری صادر شد و پس از آن نیز، مراسم تحلیف در روز 13 مرداد در مجلس شورای اسلامی با حضور نمایندگان و مقامات کشوری و لشکری برگزار گردید. در این جلسه رییس‌جمهور منتخب، طبق اصل 121 قانون اساسی در حضور آیت‌الله محمد یزدی رییس قوه قضاییه و اعضای شورای نگهبان سوگند یاد کرد که همه استعداد و صلاحیت خویش را در راه ایفای مسوولیت‌هایی که برعهده گرفته است به‌کار گیرد.
وی پس از ادای سوگند در جمع حضار به ایراد سخنرانی پرداختند و اظهار داشت: «برای حسن انجام تعهدات که فوق طاقت فرد و حتی توان به تنهایی است از درگاه حضرت احدیت هدایت و حمایت و از مردم شریف مدد می‌جویم. مقام معظم رهبری با نظارت و اشرافی که بر سه قوه و نقش والایی که در نظام و جامعه دارند، ما را به یقین در انجام این تعهدات راهنمایی و یاری خواهند فرمود. »
دور ششم ریاست‌جمهوری
آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی پس از اتمام دوره چهار ساله ریاست‌جمهوری خود، در تاریخ 21 خرداد سال 1372 در انتخابات ششمین دوره ریاست‌جمهوری مجددا با اکثریت آرا از میان چهار نامزد، به عنوان رییس‌جمهور منتخب انتخاب شد و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب در روز 12 مرداد آن سال حکم ریاست‌جمهوری وی را تنفیذ فرمودند. یک روز بعد در 13 مرداد 72 13 نیز در مجلس که به ریاست علی اکبر ناطق نوری بود، هاشمی در کنار آیت‌الله محمد یزدی رییس قوه قضاییه، بار دیگر به عنوان چهارمین رییس‌جمهور ایران در ششمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری سوگند یاد کرد. رییس‌جمهور منتخب پس از ادای سوگند، طی سخنانی گفت: «می‌دانم که این قسم، قسم دشواری است و بدون کمک و یاری خداوند بطور جدی از عهده این قسم بر نمی‌آییم. اجرای این قسم برای یک نفر به تنهایی مقدور نیست. در سیاست‌ها و قوانین و نظارت‌ها و گزینش‌ها، این مساله به تنهایی امکان‌پذیر نیست و شدیدا نیازمند راهبران انقلاب هستیم»
دور پنجم ریاست‌جمهوری
پنجمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری پس از ارتحال جانگداز معمار کبیر انقلاب در 6 مرداد ماه 1368 برگزار شد و این در حالی بود که چهارمین رییس‌جمهوری عملا تا 17 مهر آن سال باید در سمت ریاست‌جمهوری ایفای وظیفه می‌کرد، اما به علت ارتحال رهبر فقید انقلاب، حضرت امام خمینی(ره) در تاریخ 14 خرداد 1368، انتخابات پنجمین دوره ریاست‌جمهوری جمعه ششم مردادماه برگزار شد و این دوره یک ماه و نیم زودتر از موعد مقرر آغاز شد.
در فاصله ارتحال رهبر کبیر انقلاب امام خمینی(ره) و انتخابات پنجمین دوره ریاست‌جمهوری، امورات مربوط به رییس‌جمهوری را حضرت آیت‌الله خامنه‌ای انجام می‌دادند
54 درصد واجدین شرایط در این دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کردند و 90 درصد آنها به آیت‌الله علی‌اکبر هاشمی‌رفسنجانی‌‌‌بهرمانی، رییس مجلس آن زمان رای دادند. مراسم تنفیذ حکم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در حالی برگزار شد که سید احمد خمینی حکم تنفیذ وی را قرائت و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جدید انقلاب اسلامی نیز آن راتنفیذ فرمودند.
26 مرداد ماه، مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری در مجلس شورای اسلامی در شرایطی برگزار شد که با تغییر قانون اساسی در سال 1368، دیگر شورای عالی قضایی وجود نداشت تا رییس آن در کنار رییس‌جمهور منتخب برای ادای سوگند بایستد و با انتصاب آیت‌الله محمد یزدی نخستین رییس قوه قضاییه ایران وی در کنار آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی برای ادای سوگند ایستاد و رییس‌جمهور منتخب در مقابل نمایندگان و مسوولان سوگند یاد کرد که پاسدار اسلام و ارزش‌های انقلاب باشد.
رییس‌جمهور منتخب در این مراسم اظهار داشت: «این مسائل(پاسداری از ارزش‌ها) در سراسر زندگی ما بوده و انگیزه ما هم همین
است.
جامعه روحانیت نیز در این وظیفه یاری می‌کند. دغدغه ما امروز این است که در دنیای پر از فساد امروز، جمهوری اسلامی چه اقداماتی برای حفاظت از اسلام دارد.»
دور چهارم ریاست‌جمهوری
در چهارمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری که در مردادماه سال 1364 برگزار شد، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای برای دومین بار به عنوان رییس‌جمهور انتخاب شدند.
روز 14 شهریور در خجسته سالروز عید سعید غدیرخم، امام خمینی(ره) حکم ریاست‌جمهوری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای را تنفیذ کرده و فرمودند: «بحمد ا... تعالی با تاییدات خداوند متعال جل و عطا و دعای خیر حضرت ولی ا... الاعظم روحی المقدمه الفدا چهار سال ریاست‌جمهوری با خیر و سلامت و قدرت و عظمت سپری شد.
اینک به پیروی از آرای محترم ملت
عظیم‌الشان و آشنایی به مقام تعهد و خدمتگزاری دانشمند محترم، جناب حجت‌الاسلام آقای سیدعلی خامنه‌ای، آرای ملت را پس از پایان دوره کنونی تنفیذ و ایشان را به سمت ریاست‌جمهوری ایران منصوب می‌نمایم و از خداوند متعال توفیق ایشان را در خدمت به اسلام و ملت و کشور اسلامی خواستارم.»
روز 18 مهرماه 1364 مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری برگزار شد و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای هنگام مراسم تحلیف در حضور نمایندگان مجلس فرمودند: «قانون اساسی ابزارهای لازم برای عمل به این سوگند را مشخص کرده است. در صورتی که رییس‌جمهور این ابزارها را در اختیار داشته باشد خواهد توانست به این سوگند عمل کند و‌گر نه این سوگند، حکم فقهی‌اش برای فقها روشن
است.» ایشان همچنین اظهار داشتند: « ملت‌های مسلمان جهان می‌خواهند امیدها و آرزوها و نقشه ترسیم شده در ذهنشان از حکومت اسلام را در نظام جمهوری اسلامی ایران مجسم ببینند، همه ملت‌هایی که فریاد حق‌طلبانه ملت ایران به آنها امید بخشیده و امکان مقابله با قدرت‌های جهانی و ایستادن روی پای خود و اداره یک جامعه وجه صحیح را بر آنها روشن و مسلم کرده از مسوولان کشور توقع و انتظاراتی
دارند.»
دور سوم ریاست‌جمهوری
انتخابات ریاست‌جمهوری دوره سوم در دهم مهر 1360 با حضور قریب به 17 میلیون نفر برگزار شد وحضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای به عنوان نخستین رییس‌جمهوری روحانی، با کسب 95 درصد آرا برگزیده شدند.
ایشان که چند ماه قبل از ورود به انتخابات از یک ترور ناکام توسط منافقان مجروح شده بود با حضور در حسینیه جماران حکم تنفیذ خو را از دست مبارک معمار انقلاب و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی در روز 17 مهر 1360 دریافت کردند و مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری نیز در تاریخ 21 مهرماه در مجلس شورای اسلامی برگزار گردید و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در برابر نمایندگان مجلس، رییس دیوان‌عالی کشور، اعضای شورای نگهبان، نخست وزیر و وزیران کابینه، جانبازان انقلاب و جمعی از خانواده‌های شهدا مراسم را بجای آورند.
ایشان قبل از ادای سوگند طی سخنانی فرمودند: «امروز این مراسم برای برادر مخلص شما از این جهت هیجان‌انگیز است که در حقیقت بر زبان آوردن و تصریح کردن به چیزی است که بطور طبیعی با کاندیدا شدن برای ریاست‌جمهوری و با قبول این مسوولیت بر دوش او وجود داشته و سنگینی می‌کرده است. »
ایشان همچنین با بیان اینکه مردم به شخص رای نمی‌دهند بلکه به یک جریان رای می‌دهند، اظهار داشتند: «رای به روحانیت، رای به استقلال، رای به اسلام. رای به هویت اسلامى این انقلاب است.»
مراسم تحلیف و سوگند حضرت آیت‌الله خامنه‌ای حال و هوای دیگری داشت، چرا که بر عکس دو دوره قبل دیگر بهشتی که در ترور هفتم تیر شهید شده بود حضور نداشت و این‌بار عبدالکریم موسوی اردبیلی، قرآن را برای سوگند رییس‌جمهور منتخب نگه داشت.
پس از آن حضرت آیت‌الله خامنه‌ای نخستین رییس‌جمهوری ایران بود که توانست با
سر‌بلندی دوره کامل ریاست‌جمهوری را پشت سر بگذراند، تا آنکه در 25 مرداد 1364 انتخابات ریاست‌جمهوری دوره چهارم برگزار شد و این‌بار نیز 54 درصد از واجدین شرایط برابر با چهارده میلیون نفر در انتخابات شرکت کردند که این‌بار نیز حضرت آیت‌الله خامنه‌ای 85 درصد این آرا را کسب کرد و بنابر رویه، بار دیگر ایشان به جماران رفتند.
دور دوم ریاست‌جمهوری
بنی‌صدر نیز خیلی زود از مسند ریاست‌جمهوری برکنار شد و با عزم توام مجلس و مردم مقدمات برای تشکیل انتخابات مجدد مهیا شد، این‌بار در انتخاباتی که دوم مرداد 1360 برگزار شد، پس از یک مشارکت 14 میلیون نفری، محمد‌علی رجایی توانست با کسب 90 درصد آرا، رقبای اصلی خود سیداکبر پرورش، عباس شیبانی و حبیب‌ا... عسگراولادی مسلمان را پشت‌سر گذارد.
روز یازدهم مردادماه، همزمان با عیدسعید فطر، امام خمینی(ره) در حسینیه جماران حکم ریاست‌جمهوری رجایی را تنفیذ کرد و مراسم تحلیف یا سوگند رجایی روز بعد در12 مرداد1360 برگزار شد و رییس‌جمهور منتخب در این مراسم تنها به ادای سوگند اکتفا
کرد. دولت محمد‌علی رجایی تنها 28 روز عمر کرد و پس از انفجار دفتر نخست‌وزیری و شهادت او و یارانش در 8 شهریورهمان سال به پایان رسید و بار دیگر وزارت کشور این‌بار به سرپرستی آیت‌الله مهدوی‌کنی، مسوول برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری شد.
دور اول ریاست‌جمهوری
نخستین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران در تاریخ 5 بهمن 1358 و تنها یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی برگزار شد و ابوالحسن بنی‌صدر توانست از مجموع 20 میلیون رای 68 درصد آراء را کسب کرده و در این انتخابات پیروز شود.
براساس قانون اساسی تازه تصویب شده، ابتدا امام خمینی(ره) به عنوان رهبر انقلاب، حکم وی را امضا کرد، امری که بعدها «تنفیذ حکم رییس‌جمهوری» لقب گرفت.
مراسم تنفیذ حکم بنی‌صدر در تاریخ 15 بهمن 1358 و در شرایطی برگزار شد که حضرت امام خمینی(ره) در آن روزها در بیمارستان قلب تهران بستری بودند و برای اینکه روال اداره امور نظام نوپای اسلامی از حرکت نایستد، در همان بیمارستان مراسم تنفیذ بنی‌صدر را انجام دادند.
مراسم تحلیف سید ابوالحسن بنی‌صدر نیز 31 تیرماه 1359 برگزار شد که در این مراسم رییس‌جمهور منتخب تنها به ادای سوگند اکتفا کرد.
اما بنی‌صدر بعد از روی کار آمدن، رویه‌یی دیگر را در پیش گرفت، خیانت‌های او در جبهه‌های جنگ و همکاری و پیوند او با منافقین علیه نیروهای انقلاب باعث شد تا مجلس شورای اسلامی، با رای 177 نفر از نمایندگان در مقابل یک رای مخالف سرانجام، او را فاقد کفایت سیاسی اعلام کند.
بدین‌ترتیب بنی‌صدر که ۵ بهمن ۱۳۵۸ به عنوان نخستین رییس‌جمهور ایران انتخاب شده بود، ۲۰ خرداد ۱۳۶۰ با حکم امام خمینی(ره) از فرماندهی کل قوا برکنار شد و در اول تیر ۱۳۶۰نیز به دنبال تصویب طرح عدم کفایت سیاسی در مجلس شورای اسلامی و به حکم امام خمینی(ره) از ریاست‌جمهوری عزل شد و هفتم مرداد ۱۳۶۰ از ایران گریخت.
متن سوگندنامه رییس‌جمهور
متن سوگندنامه رییس‌جمهور ایران به شرح ذیل است:
بسم‌الله الرحمن الرحیم
من به عنوان رییس‌جمهور در پیشگاه قرآن کریم و در برابر ملت ایران به خداوند قادر متعال سوگند یاد می‌کنم که پاسدار مذهب رسمی و نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی کشور باشم و همه استعدادها و صلاحیت خویش را در راه ایفای مسوولیت‌هایی که برعهده گرفته‌ام به کار گیرم و خود را وقف خدمت به مردم و اعتلای کشور، ترویج دین و اخلاق، پیشتیبانی از حق و عدالت، گسترش عدالت سازم و از هرگونه خودکامگی بپرهیزم و از آزادی و حرمت اشخاص و حقوقی که قانون اساسی برای ملت شناخته است، حمایت کنم.»
