2 مزیت ورود فرودگاه‌ها به رتبه‌بندی جهانی
گروه راه و شهرسازی زهره علامی
درحالی که تنها فرودگاه ایرانی حاضر در رتبه‌بندی جهانی(ASQ) فرودگاه هاشمی‌ن‍ژاد مشهد است و براساس برنامه قرار است فرودگاه مهرآباد هم اواخر سال میلادی جاری به صورت پایلوت وارد طرح نظارت بر کیفیت خدمات فرودگاهی شود، کارشناسان صنعت فرودگاهی، مزیت‌های متعددی برای حضور فرودگاه‌های ایران در رتبه‌بندی جهانی«ای. اس. کیو»(ASQ) برمی‌شمارند که سودآوری اقتصادی و اشتغال‌زایی مهم‌ترین این مزیت‌ها هستند و همین موضوع اهمیت توجه شرکت فرودگاه‌ها به اجرای طرح‌هایی مانند ASQ در فرودگاه‌ها را دوچندان می‌کند.
علیرضا شیرمحمدی‌فرد، کارشناس صنعت هوایی با اشاره به تبعات مثبت اجرای طرح ASQ در فرودگاه‌های ایران به «تعادل» گفت: در دنیا فرودگاه یک بنگاه اقتصادی محسوب می‌شود و نخستین موضوعی که باید برای یک بنگاه اقتصادی مطرح باشد، ارتقای سطح کیفیت کالاهایی است که توسط این بنگاه به مشتریان عرضه می‌شود.
شیرمحمدی افزود: سطح کیفیت کالاها ارتباط مستقیمی با سودآوری بنگاه اقتصادی دارد و اگر بخواهیم لزوم اجرای طرح ASQ و طرح‌های مشابه در فرودگاه‌ها را بررسی کنیم باید شرایط فرودگاه را با یک بنگاه اقتصادی مقایسه کنیم.
وی ادامه داد: مشتریان بنگاه اقتصادی در واقع مسافرانی هستند که از خدمات فرودگاهی استفاده می‌کنند بنابراین افزایش سطح کیفی خدمات‌رسانی، سودآوری فرودگاه برای توسعه بهبود می‌یابد.
به گفته شیرمحمدی، اگر مقایسه‌یی میان فرودگاه‌های دنیا برای دستیابی به نقش توسعه‌آفرینی فرودگاه‌ها در صنعت حمل و نقل هوایی داشته باشیم به عنوان مثال فرودگاه دوبی که یکی از بزرگ‌ترین فرودگاه‌های دنیاست از طریق خدمات‌رسانی به مسافران که سالانه حدود90میلیون نفر هستند 225میلیارد دلار درآمد دارد.
این کارشناس صنعت فرودگاهی اظهار کرد: بخشی از این درآمد مربوط به مالیات‌هایی است که از نشست و برخاست هواپیماهاست اما بخش عمده مربوط به خدماتی می‌شود که فرودگاه دوبی به مسافران عرضه می‌کند.
وی با اشاره به اینکه درآمد فرودگاه دوبی با درآمد صادرات غیرنفتی کشور برابر است، گفت: در سایر کشورها هم تلاش می‌شود که فرودگاه‌های بین‌المللی نقش اساسی در کسب درآمد ایفا کنند البته نقش اشتغال‌زایی در فرودگاه هم بسیار مهم تلقی می‌شود.
شیرمحمدی اضافه کرد: در حوزه گردشگری با ورود هر گردشگر برای 3 تا 3.5 نفر اشتغال ایجاد می‌شود که با بهبود خدمات‌رسانی به مسافر می‌توان شاهد افزایش سطح درآمد و اشتغال‌زایی در کشور باشیم زیرا فرودگاه‌ها دروازه‌های ورودی کشورها هستند.
ورود فرودگاه‌های دیگر به ASQ
حسین اسفندیاری، قائم‌مقام مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها گفت: در حمل و نقل هوایی فرآیندهایی وجود دارد که متناسب با استانداردهای جهانی تدوین شده و سازمان هواپیمایی کشوری به عنوان متولی اصلی نظارت و سیاست‌گذاری بر اجرای درست این فرآیندها نظارت دارد.
به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، وی افزود: علاوه بر آن در بخش فرودگاه‌ها سیستمی توسط انجمن بین‌المللی فرودگاه‌ها تعریف شده که در تمام جهان پذیرفته شده و به اجرا درآمده است که رنکینگ فرودگاه‌ها بر مبنای آن انجام می‌شود و آن رویکردی است که بر کیفیت خدمات فرودگاهی(ASQ) نظارت دارد. اسفندیاری اظهار کرد: براساس این رویکرد، تعدادی شاخص که رضایت مردم براساس آن شاخص‌ها تعریف شده است مورد سنجش قرار می‌گیرد و سنجش نظرات مسافران در فرودگاه‌ها براساس همین فرآیند شناخته شده، انجام می‌شود. به گفته اسفندیاری هم‌اکنون شرکت فرودگاه‌ها در ۲ فرودگاه پرترافیک مهرآباد و مشهد این طرح را اجرایی کرده و در گام بعدی تصمیم دارد سایر فرودگاه‌ها را هم وارد این طرح کند.
قائم‌مقام مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها ادامه داد: نتایج این شاخص‌ها برای موسسات بین‌المللی ارسال می‌شود و آنها میزان رضایت مشتریان را می‌سنجند.
وی خبر داد که فرودگاه مشهد به عنوان پایلوت این طرح در رنکینگ جهانی قرار گرفته و بعد از آن فرودگاه مهرآباد در رنکینگ قرار می‌گیرد و افزود: سیستم حمل و نقل هوایی و فرودگاهی باید از روشی استفاده کند که در جامعه بین‌المللی مورد قبول باشد.
اسفندیاری ادامه داد: شرکت فرودگاه‌ها آمادگی دارد که در گام بعد فرودگاه‌های بین‌المللی دیگری چون اصفهان و تبریز به صورت منظم مورد ارزیابی دوره‌یی قرار بگیرد و نتایج آن اعلام شود.
فاصله فرودگاه امام (ره) برای ورود به رنکینگ
کوروش فتاحی، سرپرست جدید شرکت شهر فرودگاهی حضرت امام خمینی(ره) نیز در این زمینه گفت: فرودگاه حضرت امام(ره) ۲سالی است که به شرکت شهر فرودگاهی حضرت امام(ره) تبدیل شده است و با هدف تمرکز شرکت بر فرودگاه، مجوز بهره‌برداری فرودگاهی برای شرکت از سازمان هواپیمایی گرفته شده تا توجه شرکت به سمت فرودگاه متمرکز شود.
وی با تاکید بر اینکه اولویت اول این شهر فرودگاهی بر فرودگاه است، ادامه داد: تلاش می‌کنیم بنیان‌های فرودگاه را تقویت کنیم و در همین رابطه هفته گذشته موفق شدیم به عضویت در ACI(اتحادیه بین‌المللی فرودگاه‌ها) درآییم تا بتوانیم در بخش quality سیستم مشارکت داشته باشیم اما هنوز برای ورود به(ASQ) فاصله داریم.
فتاحی درباره علت این فاصله اظهار کرد: درحالی که ترمینال یک فرودگاه حضرت امام(ره) برای نزدیک به ۴میلیون نفر مسافر ظرفیت دارد ولی در سال ۹۶ ببیش از ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر مسافر را جابه‌جا کرده است این درحالی است که 80 هزار متر مربع فضای ترمینالی گنجایش اضافه کردن امکانات جدیدی را ندارد. وی بیان کرد: از اینکه فرودگاه حضرت امام به عنوان پایلوت طرح مشتری‌مداری در کارگروه تشکیل شده معرفی شود، استقبال می‌کنیم.
رصد فرودگاه‌ها برای سنجش کیفیت خدمات
بهمن باقری، مدیر دفتر نظارت بر کیفیت خدمات فرودگاهی شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران هم گفت: (ASQ) فرآیندی است که پیرو عوامل وزیر راه و شهرسازی حدود ۲سالی است که در شرکت فرودگاه‌ها شروع شده است. مدیر دفتر نظارت بر کیفیت خدمات فرودگاهی‌شرکت فرودگاه‌ها ادامه داد: ASQ فرآیندی است کاملا جهانی و اساس آن این است که اگر فرآیندی را نتوان اندازه‌گیری کرد، نمی‌توان آن فرآیند را بهینه و مشکلات آن را رفع کرد.
وی ادامه داد: ASQ چارچوبی برای تمام فرآیندهای خدمات‌رسان به مسافران فرودگاهی مشخص کرده تا از این طریق نقاط ضعف و قوت سنجیده شود و داشبورد مدیریتی تهیه و مدیر به صورت مداوم این فرآیندها را رصد کند. باقری گفت: ASQ فرآیندی است که در راستای مشتری‌مداری و حقوق شهروندی در دنیا مطرح است و ۳۰۰ فرودگاه در جهان سالی۴ فصل در این طرح شرکت می‌کنند. به گفته این مقام مسوول از زمان اجرای این طرح ۲ فرودگاه مشهد و مهرآباد پایلوت شد و مطابق آن فرودگاه‌های بالای ۵ میلیون مسافر در سال را وارد این طرح کردیم.
مدیر دفتر نظارت بر کیفیت خدمات فرودگاهی شرکت فرودگاه‌ها با اشاره به ورود فرودگاه مشهد به رنکینگ جهانی از فصل آخر سال ۲۰۱۶ گفت: اکنون 3دوره رنکینگ انجام شده است. باقری بیان کرد: فرودگاه مشهد توانست در ۵ فرودگاه خاورمیانه که همتراز فرودگاه مشهد هستند در تعداد زیادی از مولفه‌ها مقام اول را کسب کند. وی اعلام کرد: برای فصل آخر سال ۲۰۱۷ فرودگاه مهرآباد را وارد فرآیند ASQ می‌کنیم. مدیر دفتر نظارت بر کیفیت خدمات فرودگاهی‌شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران همچنین گفت: علاوه بر این کلیه فرودگاه‌ها را ارزیابی و رصد می‌کنیم و می‌توانیم هر زمانی که اعلام کنید، وضعیت هر فرودگاهی را بدون شعارزدگی اعلام کنیم.
باقری ادامه داد: باید مشخص باشد که استانداردها چه مواردی هستند تا اندازه‌گیری‌ها دقیق باشد به عنوان مثال اگر اعلام می‌کنیم که در سالن‌های عمومی فرودگاه‌ها از نظر نور مشکل داریم این موضوع باید مشخص شود که تعریف از نور خوب و بد چیست و شاخص‌ها از نگاه مسافر مشخص شود.
