بازار بدهی را نباید رقیب بازار سهام بدانیم

چند صباحی است انتشار اوراق بدهی صدای اعتراض بورسی‌ها را بلند کرده است. آنها معتقدند اندک توان باقی‌مانده برای بازار سرمایه با انتشار اوراق بدهی دولت جذب می‌شود و از دست بازار خارج خواهد شد.

به گزارش «تعادل» به نقل از عصر بازار، اما باید به این نکته توجه داشت که تنگنای مالی یکی از بزرگ‌ترین معضلات اقتصادی کشور اعم از بخش خصوصی و دولتی است و بسیاری، از جمله درون بدنه دولت نیز بر این نکته تاکید دارند که ایجاد بازار بدهی تنها راه برون‌رفت غیرتورمی از رکود اقتصادی است. شاید بتوان اصلی‌ترین انگیزه دولتمردان برای توسعه بازار بدهی را تلاش برای پرداخت بدهی‌های دولت به بخش‌های مختلف اقتصاد از جمله بانک‌ها و پیمانکاران دانست که در کنار سیاست کنترل تورم، دولت را ناگزیر به توسعه بازار بدهی به جای استقراض از بانک مرکزی کرده است. بنابراین به نظر می‌رسد لازم است در فضای سیاست‌گذاری کشور، درک مناسبی از سایر کارکردهای بازار بدهی ایجاد شود. از سوی دیگر وجود این بازار ابزاری برای اجرای سیاست‌های بانک مرکزی است تا با ورود به بازار از طریق اوراق نرخ بهره اقتصاد را تنظیم کند. به‌ عبارت‌ دیگر، بازار بدهی ابزار کارآمدی برای پیاده‌سازی سیاست پولی است و منجر به تسهیل سیاست پولی خواهد شد اما باید به این نکته نیز توجه داشت که بازار بدهی تنها اسناد خزانه کوتاه‌مدت تنزیلی نیست بلکه در بازار بدهی باید به اوراق بلندمدت نیز توجه شود و این دو ابزار در کنار یکدیگر می‌توانند نقش کارآمدی ایفا کنند. اما نکته مهمی که در این بین وجود دارد و شاید بتواند بخشی از نگرانی فعالان بازار سرمایه را کاهش دهد، این است که دولت با اصلاح بازار پولی و کاهش سود سپرده‌ها باید فضای رقابتی مناسبی میان بازارهای پولی، بدهی و سرمایه ایجاد کند تا کارکرد ساختاری بازار سرمایه تحت‌تاثیر قرار نگیرد و منابع آن جذب بخش‌های دیگر نشود و این احساس که بازار بدهی رقیب بازار سرمایه است، در بین فعالان بازار بورس به وجود نیاید.

در همین راستا غلامرضا مصباحی‌مقدم رییس کمیته فقهی سازمان بورس در گفت‌وگو با هفته‌نامه «بازار امروز» با تاکید بر اینکه نباید بازار بدهی را رقیب بازار سهام بدانیم، گفت: باید بازار بدهی را جزیی از بازار سهام و سرمایه تلقی کرد چرا که ماهیت اوراق بدهی با سهام تفاوت داشته و اوراق بدهی، مکمل بازار سهام به‌شمار می‌روند و رقیب نیست.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهار کرد: گسترش بازار بدهی یکی از شیوه‌های مرسوم کشورهای پیشرفته برای مدیریت بازار سرمایه محسوب می‌شود و انتشار و فروش اوراق نباید به رقیبی برای بازار سرمایه تبدیل شود.

این کارشناس مسائل اقتصادی در پاسخ به این سوال که برخی فعالان بازار سرمایه معتقدند، اندک توان باقیمانده برای بازار سرمایه با انتشار اوراق بدهی دولت جذب می‌شود و از دست بازار می‌رود و این موضوع باعث اعتراض آنان شده است، چیست؟ گفت: گویا دولت قیمت‌گذاری اوراق بدهی را به گونه‌یی در نظر گرفته است که نقدینگی زیادی به سمت این بازار جذب می‌کند یعنی به جای اینکه نقدینگی به سمت بازار سرمایه برود به سوی این اوراق خواهد رفت چرا که قیمت آن بهتراست.

وی با بیان اینکه رقابت دولت با بخش خصوصی بسیار خطرناک است، ادامه داد: باید توجه داشت، ابزاری که قرار بود به خلق نقدینگی منجر شود در عمل به جذب اندک نقدینگی موجود در بازار انجامیده و از طرفی نرخ بازدهی اوراق بدهی نسبت به سیستم بانکی بیشتر است و ابزار جدید با بازدهی جدید تلقی می‌شود و این موضوع به‌طور یقین جلو رشد و گسترش فعالیت بخش خصوصی را می‌گیرد.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد: دولت باید در قیمت‌گذاری اوراق بدهی به این نکته توجه داشته باشد، قیمت‌ها را به گونه‌یی تعیین نکند که بازار سهام را به‌شدت تحت تاثیر منفی قرار دهد.

مصباحی‌مقدم همچنین تاکید کرد: حجم انتشار این اوراق باید به نحوی باشد که به بازار سرمایه آسیب نزند و منابعی که قرار است صرف خرید سهام شود، به این بخش هدایت نشود. البته باید توجه داشت، این به معنای نامناسب بودن بازار بدهی نیست بلکه شرایط بازار سرمایه و بازار پولی باید به تعادل برسد.

رییس کمیته فقهی سازمان بورس با بیان اینکه بازار سرمایه در مقابل ریسک بیشتر، سود بیشتری را نیز به همراه دارد، گفت: شفافیت و تامین مالی بلندمدت از ویژگی‌های مثبت بورس و بازار سرمایه است. وی گفت: مشروعیت فقهی در بازار سرمایه مهم‌ترین اصل این بازار است و به جرات می‌توان گفت، عملیات در بازار سرمایه از سایر بازارها مشروع‌تر است و هرگونه شبهه شرعی از این بازار خارج بوده و شامل آن نمی‌شود.