ترامپ از رویکرد دوگانه در مقابل چین چه می‌خواهد؟
گروه جهان| طلا تسلیمی|
رییس‌جمهوری امریکا با آغاز قماری سیاسی امیدوار است که چین در نهایت به یکی از سفرای صلح در مناقشه هسته‌یی با کره‌شمالی تبدیل شود؛ اما از سوی دیگر، کاخ سفید در عمل به وعده‌های انتخاباتی دونالد ترامپ و در تلاشی برای جلب حمایت جمهوری‌خواهان مخالف چین قصد آغاز درگیری تجاری را دارد که می‌تواند بر روابط سیاسی دو طرف تاثیر منفی بگذارد. ترامپ روز جمعه در گفت‌وگو با شی‌جین‌پینگ سعی کرد که همتای چینی خود را به اقداماتی جدی‌تر برای مقابله با تهدید هسته‌یی کره‌شمالی ترغیب کند؛ اما این مذاکره در حالی صورت گرفت که کاخ سفید خود را برای اقدامی تجاری علیه چین آماده می‌سازد. اگرچه پکن به هر جهت کاهش مناقشات در جنوب شرق آسیا را خواستار است و احتمالا از هر اقدامی برای فرونشاندن آتش جنگ احتمالی استقبال می‌کند، اما بسیاری از تحلیلگران معتقدند که دولت جدید امریکا هنوز نتوانسته چین را به تحت فشار گذاشتن کره‌شمالی ترغیب کند. در همین حال، یک روزنامه دولتی چین نوشت که تحقیقات در مورد اتهام اقدامات تجاری چین روابط میان دو کشور را «مسموم» می‌کند.
اهرم فشار تجارت
ترامپ دیروز برای تعیین اینکه آیا چین بایستی به اتهام موارد نقض مالکیت معنوی در سطح بین‌المللی مورد تحقیق قرار بگیرد یا خیر، از تعطیلات به واشنگتن بازگشت. به‌گفته مقامات آگاه در کاخ سفید، انتظار می‌رود که ترامپ دستور تحقیقات در مورد اقدامات تجاری چین را صادر کند که به موجب آن، شرکت‌های امریکایی در حال فعالیت در چین مجبور خواهند شد حقوق معنوی را بازگردانند. چنین اقدامی در نهایت به افزایش سریع تعرفه‌ها بر کالاهای چینی منجر می‌شود. این مساله درست در شرایطی مطرح شد که ترامپ به اقدام نظامی علیه کره‌شمالی تهدید کرده و از چین خواسته است تا برای متوقف کردن برنامه موشک هسته‌یی پیونگ‌یانگ اقدامات جدی‌تری انجام دهد. به گزارش نیویورک‌تایمز، کاخ سفید حدود یک هفته پیش نیز از همین تحقیقات تجاری به عنوان اهرمی برای جلب موافقت چین با تحریم‌های جدید علیه کره‌شمالی در شورای امنیت استفاده کرده بود. در حقیقت، اقدام کنونی کاخ سفید برای آغاز تحقیقات علیه پکن خیلی کمتر از خواسته مخالفان تجاری چین است؛ اما ترامپ سعی دارد با این اقدام ضربه وارده به چین را تسهیل نماید و در عین حال، اگر نتواند نظر پکن را برای همکاری علیه کره‌شمالی جلب کند، از این حربه علیه چین استفاده خواهد کرد. روسای جمهوری پیش از ترامپ دست‌کم در ظاهر سعی می‌کردند تا در روابط با چین مسائل امنیتی و اقتصادی را مجزا نگه دارند؛ اما ترامپ آشکارا دو موضوع را به هم مرتبط کرده است و می‌گوید در صورتی‌که چین کره‌شمالی را بیشتر تحت فشار قرار دهد، از جنگ اقتصادی عقب‌نشینی می‌کند. وی پنج‌شنبه به خبرنگاران گفت: «اگر چین به ما کمک کند، من احساس متفاوتی در مورد تجارت خواهم داشت، احساسی کاملا متفاوت. »
در حقیقت، ترامپ از آغاز دوره ریاست‌جمهوری خود سعی داشت از اهرم تجارت برای تحت جلب همکاری چین در رویارویی با کره‌شمالی استفاده کند؛ وی در ابتدا میزبانی شی‌جین‌پینگ را در اقامتگاه شخصی خود بر عهده گرفت و اندکی بعد در مورد خودداری پکن از اقدامات جدی علیه پیونگ‌یانگ، ابراز ناامیدی کرد. اما اکنون با توجه به تهدید ترامپ به حمله نظامی علیه کره‌شمالی و واکنش تند کیم جونگ‌اون به این تهدیدها، شرایط به‌شدت حساس است و این شائبه ایجاد شده که شاید اقدام ترامپ برای آغاز تحقیقات در زمینه تجاری تنها هشداری به پکن برای تعیین موضع در مناقشات باشد. اگرچه مقامات دولت ترامپ تاکید دارند که دیپلماسی مربوط به کره‌شمالی و تحقیقات احتمالی علیه تجارت چین ارتباطی با یکدیگر ندارند، اما روزنامه دولتی چاینا دیلی نوشت که با توجه به رویکرد اقدامات متقابل ترامپ در سیاست خارجی، غیرممکن است که به مساله بدون در نظر گرفتن ناامیدی فزاینده وی از شکست چین در سر به راه کردن کره‌شمالی، نگریست. سیاسی کردن تجارت به مذاق دشمنان اقتصادی امریکا خوش نمی‌آید و روابط پکن و واشنگتن را مسموم خواهد کرد. چین بزرگ‌ترین شریک تجاری کره‌شمالی محسوب می‌شود و حدود 90 درصد از حجم مبادلات تجاری کره‌شمالی با چین صورت می‌گیرد. چین تامین‌کننده اصلی مواد غذایی و انرژی کره‌شمالی و خریدار اصلی مواد معدنی، غذاهای دریایی و پوشاک این کشور است. از این رو، تاثیرگذاری تحریم‌های سازمان ملل علیه کره‌شمالی به‌طور گسترده به تمایل چین برای اجرای آنها بستگی دارد و به عقیده تحلیلگران، دولت ترامپ هنوز نتوانسته برای جلب همکاری پکن در این زمینه ایجاد انگیزه کند.
تحولات در حزب کمونیست
در عین حال، این مساله مطرح است که ترامپ در حالی برای ترغیب پکن به اقدام علیه پیونگ‌یانگ تلاش می‌کند که شی جین‌پینگ با مسائل سیاسی داخلی مربوط به تغییرات در رده‌های بالای حزب کمونیست حاکم، درگیر است. گفته می‌شود که شی جین‌پینگ اکنون در تفرجگاهی ساحلی در منطقه پیدایْهو به سر می‌برد و تحلیلگران چینی بر این باورند که مراحل نهایی روند سیاسی پیروزی وی در کمیته تصمیم‌گیری‌های حزب نیز در ویلاها و هتل‌های همین تفرجگاه صورت می‌گیرد. تصمیم‌گیری نهایی معمولا در ماه سپتامبر یا نوامبر در کنگره ملی در پکن اعلام می‌شود و تا آن زمان، تقریبا همه مسائل دیگر از جمله سیاست خارجی به تعویق می‌افتد.
نگرانی از وقوع جنگ هسته‌ای
فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در بروکسل میزبان نشست نمایندگان کشورهای عضو برای گفت‌وگو درباره تحولات مربوط به کره‌شمالی بود. این جلسه فوق‌العاده کمیته سیاسی و امنیتی اتحادیه اروپا در پی تشدید جنگ لفظی واشنگتن و پیونگ‌یانگ و نگرانی‌های فزاینده کشورهایی همچون آلمان و اتریش برگزار شد. به گزارش رویترز، برخی از چهره‌های دانشگاهی از احتمال میانجی‌گری سوئد در درگیری بین واشنگتن و پیونگ‌یانگ خبر داده‌اند؛ چرا که این کشور مورد اعتماد هر دو طرف است. در همین حال جرمی کوربین، رهبر حزب کارگر بریتانیا، به دولت ترزا می‌در مورد احتمال بروز جنگ هسته‌یی هشدار داده و بر لزوم اجتناب از هرگونه مداخله نظامی در شبه جزیره کره در پیروزی از دولت «جنگ‌طلب و دمدمی‌مزاج» دونالد ترامپ هشدار داده است. با این وجود، مدیر سازمان اطلاعات مرکزی امریکا (سیا) می‌گوید که خطر درگیری اتمی میان دو کشور قریب‌الوقوع نیست. مایک پامپئو گفت که برنامه تسلیحاتی پیونگ‌یانگ با «سرعت نگران‌کننده‌ای» پیش می‌رود و «صبر استراتژیک» امریکا به پایان رسیده است، اما نشانه‌هایی دال بر احتمال آغاز قریب‌الوقوع رویارویی هسته‌یی وجود ندارد.
