بازار دست‌دوم خودروهای خارجی در آستانه تنش

از حدود 4 هفته پیش، وزارت صنعت، معدن و تجارت ثبت سفارش جدید برای واردات خودرو را متوقف کرد و واردکنندگان خودرو در واکنش به این اتفاق پیش‌بینی کردند که قیمت خودروهای وارداتی در بازار افزایش یابد؛ اما مجتبی خسروتاج، معاون وزیر صنعت با استناد به تداوم واردات خودرو از محل ثبت سفارش‌های قبلی این مساله را رد کرد و حتی با اشاره به افزایش حدود 30 درصدی واردات خودرو در چهارماهه نخست سال جاری به‌تبع آن افزایش عرضه احتمال داد که قیمت خودرو وارداتی کاهش نیز پیدا کند.

در این میان رییس انجمن واردکنندگان خودرو با به چالش کشیدن سخنان معاون وزیر صنعت، توقف ثبت سفارش خودرو را امری خود جوش تلقی می‌کند که مشخص نیست کجا تصویب شده و طبق کدام روال قانونی انجام شده است اما بازار خودروهای وارداتی به‌ویژه بازار دست‌دوم را درگیر تنش خواهد کرد چراکه واردکنندگان متعهد به عرضه خودرو در بازه قیمت‌های کنترلی هستند اما کسانی که این خودروها را خریداری می‌کنند چنین تعهدی در فروش آنها ندارند.

فرهاد احتشام‌زاد در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران تصریح کرد: انجام ثبت سفارش برای واردات جزو وظایف وزارت صنعت است اما به‌صورت خودجوش این روال را متوقف کرده و باعث وارد آمدن خسارت به واردکنندگان خودرو شده است چراکه واردکنندگان خودرو از بازار دیگر کشورها خودرو تهیه نمی‌کنند بلکه بر اساس قراردادی که با خودروسازان خارجی دارند، متعهد هستند تعداد مشخصی خودرو را از شرکت مادر خریداری کرده و به فروش برسانند و بر همین اساس شرکت خودروساز برای آنها برنامه تولید تعریف کرده است.

بر این اساس واردکننده خودرو در حالی مبادرت به ثبت سفارش خودرو می‌کند که خودروساز خارجی در حال تولید سفارش آنهاست و به همین واسطه توقف در ثبت سفارش باعث بروز اختلال در روند کار آنها می‌شود.

پیش‌ از این وزارت صنعت در پاسخ به درخواست‌های مکرر شرکت‌های واردات‌کننده خودرو درباره چرایی توقف ثبت سفارش خودرو، اعلام کرده بود که سامانه ثبت سفارش برای بررسی آمار و ایرادات درون سیستمی از دسترس خارج شده است. این وزارتخانه همچنین قطع شدن ارتباط سیستم دفتر مقررات واردات و صادرات با گمرک را دلیل دیگر این اختلال اعلام کرده بود.

با وجود این‌ مجتبی خسروتاج، معاون وزیر صنعت دو روز پیش در حاشیه نشست هیات نمایندگان اتاق تهران از بسته ماندن سایت ثبت سفارش واردات خودرو تا اطلاع ثانوی خبر داد و گفت: ثبت سفارش واردات خودرو تا زمان تصویب طرح ساماندهی واردات خودرو در دولت باز نخواهد شد.

خسروتاج با بیان اینکه مشکل ثبت سفارش واردات خودرو ربطی به انتقال داده‌ها و به‌روزرسانی سایت آن ندارد، افزود: از آنجا که می‌خواستیم طبق دستورالعمل جدید واردات خودرو و شفافیت واردات حرکت کنیم جلو ثبت سفارش را گرفتیم و هر زمان آن بخشنامه در دولت تصویب شد اجازه واردات خودرو را خواهیم داد.  همچنین خسروتاج با رد ادعاهایی مبنی بر احتمال افزایش قیمت خودرو به دلیل توقف ثبت سفارش واردات، مدعی شد: از یک‌سو واردات خودرو از محل ثبت سفارش‌های پیشین همچنان ادامه دارد و متوقف نشده و از سوی دیگر با توجه به افزایش حدود 30درصدی واردات خودرو در چهارماهه نخست سال جاری، افزایش عرضه خودرو می‌تواند منجر به کاهش قیمت‌ها نیز شود.

اما احتشام‌زاد، نایب رییس کمیسیون مدیریت واردات ایران با بیان اینکه ثبت سفارش‌های قبلی هم حداکثر 6 ماه اعتبار دارد، اظهار کرد: فعلا با متوقف شدن ثبت سفارش واردات خودرو، حداقل یک ماه وقفه در ثبت سفارش و واردا ایجاد شده درحالی که واردکنندگان رسمی به میزان سفارش‌هایی که قرار بوده در این یک ماه ثبت کنند، با خودروسازان خارجی قرارداد تولید دارند.

او با تاکید بر اینکه شرکت واردکننده نمی‌تواند خودروهای وارداتی را از بازار دیگر کشورها تهیه کند، گفت: واردکنندگان متعهد هستند بر اساس برنامه خرید مشخص که در قرارداد با شرکت‌های خودروسازی ذکر شده، ماه‌به‌ماه تعداد مشخصی خودرو خریداری کرده و در بازار ایران بفروشند اما در حال حاضر با توقف ثبت سفارش، ریسک شرکت واردکننده خودرو به‌واسطه تداوم برنامه تولید در شرکت مادر بالا رفته است چراکه خودروساز خارجی برای تولید منتظر ثبت سفارش واردکننده نیست.

رییس انجمن واردکنندگان خودرو تصریح کرد: در قانون و مقررات مربوط به صادرات و واردات، روال کار برای واردات کالاها در سه حالت مشروط، ممنوع و آزاد و وظایف کمیسیون ماده یک و دولت برای تغییر این فرایند مشخص شده است درحالی که فعلا بدون رعایت این قانون، وزارت صنعت تصمیم گرفته است ثبت سفارش واردات خودرو را متوقف کند فقط به این دلیل که کلید خاموش و روشن این سامانه در اختیار این وزارت است.

به گفته احتشام‌زاد، در 4هفته گذشته که ثبت سفارش خودرو متوقف شده، استعداد افزایش قیمت در بازار وجود داشته که خود را در بازار فروش دست‌دوم خودروهای خارجی بیشتر نمایان می‌کند.

او افزود: شرکت‌های واردکننده خودرو مکلف‌اند خودروهای واردشده را در چارچوب قیمت‌گذاری تعیین شده به فروش برسانند اما دست‌دومی که این خودروها را شرکت واردکننده می‌خرد یا کسانی که خودروهای دست‌دوم و کارکرده را در اختیار دارند تعهدی به این قیمت‌گذاری ندارند و به هر قیمتی که بازار خریدار باشد، می‌توانند فروشنده باشند.

رییس انجمن واردکنندگان خودرو اظهار کرد: تنش‌هایی که در 9ماه اخیر به بازار خودروهای وارداتی وارد شد، بروز تنش در این بازار را زمینه‌ساز کرد و گرچه پیش‌ازاین نیز اخطارهایی در این حوزه داده بودیم اما باز سنگ‌اندازی‌ها ادامه دارد و این بازار را با تلاطم بیشتر مواجه کرده است.

به گزارش پایگاه خبری اتاق ایران، خسروتاج، معاون وزیر صنعت گفته است: در دستورالعمل جدید بحث نمایندگی رسمی شرکت‌ها، استفاده از ظرفیت تولید داخل، مشخص بودن واردکنندگان خودرو و تعهداتی که واردکنندگان خودرو باید انجام دهند قید شده است و ثبت سفارش واردات خودرو نیز تا زمان تصویب این طرح در دولت، باز نخواهد شد. همچنین گفته می‌شود، بر اساس طرح ساماندهی واردات خودرو که از سوی وزارت صنعت آماده و به دولت ارسال شده است، واردات خودرو منوط به استفاده 50 درصدی از ارز صادرکنندگان است.

در این شرایط باید دید وضعیت بازار خودروهای وارداتی چه می‌شود و آیا طولانی شدن ‌زمان توقف ثبت سفارش می‌تواند آینده این بازار را با چالش مواجه کند.