خام فروشی یا دامپینگ؟
یکی از مهم‌ترین و شاخص‌ترین صنایع در هر کشوری به حوزه تولید فولاد آن معطوف می‌شود و کم نیستند صاحب نظرانی را که از این عرصه به عنوان ستون فقرات و عمود خیمه صنایع دیگر یاد می‌کنند. نقش این صنعت در توسعه طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی غیرقابل انکار است و این تنها بخشی از نقش‌آفرینی حوزه مذکور در شکوفایی و پیشرفت کشور محسوب می‌شود.
حبیب کاظمینی کارشناس حوزه صنایع با اشاره به نقش نافذ فولاد در پیشبرد اهداف صنعتی کشور اظهار داشت: به واقع حیات صنایع بسیاری در کشور به حوزه فولاد و آهن گره خورده که در صورت بروز هرگونه انسداد و نارسایی، پس‌لرزه‌های آن به دیگر حوزه‌ها نیز غیرقابل کنترل و مهار خواهد بود و این تاثیر‌گذاری و تاثیرپذیری موید نقش نافذ صنعت فولاد بر فعالیت‌های مستقیم و غیر مستقیم تولیدی و صنعتی نیازمند به این محصول است.
وی افزود: ظرفیت‌های حوزه فولاد بسیار بالا و قابل توجه است و با برنامه‌ریزی مدون و هوشمندانه می‌توان به توفیقات بسیار شایسته‌یی در این بخش نائل شد که قطعا کلیت اقتصاد کشور نیز از منافع و مزایای آن بهره‌مند خواهد شد.
کاظمینی عنوان کرد: انتظار می‌رود، از ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه فولاد کشور به بهترین نحو ممکن بهره‌گیری شود که در صورت حصول این امر قطعا پویایی و بالندگی در صنایع دیگر نیز تقویت خواهد شد.
کارشناس حوزه صنایع گفت: هدایت و تمرکز سرمایه‌گذاری‌ها در بخش سنگ آهن‌های کم عیار از حوزه‌هایی به شمار می‌رود که لزوم توجه هر چه بیشتر به آن احساس می‌شود و قطعا با حصول این امر می‌توان فرصت‌های هر چه بیشتری را در بخش مذکور ایجاد کرد.
وی افزود: در دو کانون گندله و آهن اسفنجی نیز ظرفیت جذابیت سرمایه‌گذاری‌ها بسیار بالاست که می‌توان با زمینه‌سازی مناسب و هموار کردن بستر سرمایه‌گذاری‌ها به توفیقات بیشتری در این بخش نائل شد. کاظمینی گفت: در شرایطی که بر لزوم تقویت صادرات غیرنفتی تاکید بسیاری می‌شود، بخش فولاد، فرصتی است که می‌تواند به عنوان یکی از حوزه‌های اصلی حصول این هدفگذاری مدنظر قرار گیرد. وی افزود: کشورهای بسیاری در قاره‌های اروپا، آسیای شرقی و منطقه خاورمیانه، بازار جذابی برای فولاد تولیدی ایران به‌شمار می‌روند که در صورت برنامه‌ریزی هدفمند می‌تواند منتج به دستاوردهای اقتصادی بسیار ملموس و برجسته‌یی شود.
جولان دلال‌ها در بازار فولاد
شاهین مروت عضو سابق اتحادیه آهن‌فروشان یکی از شهرستان‌های استان تهران با اشاره به لزوم برون رفت از رکود سنگین و عمیق حاکم بر بازار مسکن گفت: به هر حال نقش تاثیرگذار ساخت و سازها در بخش مسکن در ایجاد رونق مضاعف بازار آهن غیر قابل انکار است زیرا یکی از حوزه‌های پرمصرف آهن و فولاد به همین بخش متمرکز می‌شود.
وی افزود: متاسفانه در طول سالیان اخیر، این مشکل اساسی (رکود مسکن) رونق صنعت فولاد و آهن را نیز به‌شدت تحت تاثیر قرار داده است.
این عضو سابق اتحادیه آهن فروشان گفت: مالیات بر اصناف ذی‌ربط در بخش آهن، از دیگر چالش‌هایی است که در فضای رکود، بار مشکلات پیش روی فعالان این عرصه را سنگین‌تر ساخته است و می‌طلبد با اتخاذ تدبیری مناسب، نسبت به کاهش مالیات‌ها، اقدامات لازم عملیاتی شود.
مروت عنوان کرد: وجود لایه‌های متعدد واسطه‌گری میان حلقه‌های تولید و توزیع از دیگر معضلاتی است که باعث افزایش قیمت آهن می‌شود، زیرا به هر حال هر کدام از این لایه‌ها درصدد کسب سود خاص به خود هستند و افزون شدن واسطه‌گری نتیجه‌یی جز بالا رفتن قیمت در پی ندارد.
خام‌فروشی آفت اصلی‌ترین صنعت کشور
مجتبی مسرور یکی از فعالان صنعتی با اشاره به لزوم تلاش هر چه بیشتر برای ارتقای ظرفیت‌های تولید آهن در کشور گفت: قطعا در صورت تمرکز بر توسعه صادرات آهن، شاهد شکوفایی و رشد هر چه بیشتری در این بخش (صادرات) خواهیم بود.
وی افزود: با وجود اهمیت این امر، کامل نبودن حلقه‌های تولید، باعث شده در سنوات گذشته، فروش سنگ آهن یا همان خام فروشی بیش از حد معمول و متعارف افزایش یابد که در چنین شرایطی، سود حاصله از صادرات مذکور، با اُفت قابل توجهی همراه می‌شود.
این فعال صنعتی گفت: در کنار این حلقه‌های مفقوده در پروسه تولید، نا آشنایی ما به واقعیت‌های جهانی بازار صادرات بین‌المللی نیز مزید بر علت شده تا نتوان آنچنان که شایسته و بایسته است از این ظرفیت‌ها، بهره وری حداکثری حاصل شود.
مسرور عنوان کرد: به واقع، باید به این واقعیت تلخ اذعان کرد که بخش قابل توجهی از تجار و بازرگانان ما به واردات بیش از صادرات تمایل دارند و درچنین شرایطی بیشترین سود نصیب تولید‌کنندگان خارجی می‌شود.
تعطیلی کارخانجات آهن، بیکاری فزاینده‌ای را در پی خواهد داشت
هومن رزمجو دانش‌آموخته رشته اقتصاد با اشاره به نقش بسیار برجسته کارخانجات تولید آهن در اشتغال‌زایی گفت: اساسا چنین مراکزی، نیروی انسانی قابل‌توجهی را از حیث کمیت و تکثر جذب می‌نمایند زیرا فعالیت در این بخش‌ها، با نیروهای اندک و محدود میسر نمی‌شود.
وی افزود: اگرچه بنابر گزارش‌های منتشر شده، طرح‌های بسیار سازنده و موثری در راستای توسعه فعالیت‌های مرتبط با این عرصه (فولاد و آهن) در دستور کار قرار گرفته که با عملیاتی شدن و به بهره‌برداری رسیدن آن، احتمال افزایش تولید سالانه فولاد به بیش از 55 میلیون تن، دور از ذهن نخواهد بود، اما می‌طلبد به موازات تعریف چنین طرح‌های موثر و سازنده‌یی، حمایت از مراکز صنعتی فعال ذی‌ربط نیز بیش از پیش تقویت شود.
رزمجو عنوان کرد: به واقع، راه‌اندازی چهار کارخانه تولید فولاد امری میمون و مبارک است، اما باید اولویت اصلی بر پیشگیری و جلوگیری از تعطیلی مراکز فعال کنونی باشد.
وی افزود: یکی از نارسایی‌هایی که در سال‌های گذشته وجود داشت، به خام‌فروشی سنگ‌آهن معطوف می‌شد که بنابر گزارش‌های موجود، با عنایت به افزایش هزینه‌های استخراج، حمل و نقل و... همچون گذشته، مقرون به‌صرفه نیست و ظاهرا حجم این صادرات تا حدود بسیاری کاهش یافته که از این موضوع می‌توان به عنوان یک توفیق اجباری یاد نمود.
رزمجو در خاتمه یادآور شد: امید آن می‌رود در سالی که به اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال مزین شده، با برنامه‌ریزی کارشناسی شده، به موفقیت‌های هر چه بیشتری در صنعت فولاد و آهن دست یابیم که قطعا بازخورد و خروجی آن در هر سه عرصه اقتصاد مقاومتی، اشتغال و تولید قابل لمس و سازنده خواهد بود.
ماجرای دامپینگ فولادسازی ایران
به کجا رسید؟
چندماه گذشته، شرکت‌های فولادسازی اروپا، چند شرکت‌ها فولادی جهان را به دامپینگ و بازار شکنی متهم کردند. در لیست این اتهامات، شرکت فولاد مبارکه ایران هم قرار داشت. البته که این ادعا از سوی ایران رد شده است.
مهدی کرباسیان رییس هیات عامل ایمیدرو درباره ماجرای دامپینگ عنوان کرد که یک‌سری به‌دلیل اینکه بازار خود را از دست می‌دهند و از سویی دیگر رکود هم بر بازار جهانی حاکم است، این بحث‌ها را طرح کرده‌اند. کرباسیان همچنین گفت: این موضوع در خصوص شرکت فولاد مبارکه مطرح شده است در حالی که این شرکت براساس ضوابط بین‌المللی به اروپا صادرات انجام می‌دهد. ما وکیل گرفته‌ایم تا از حقانیت ایران حمایت کنیم ضمن آنکه آنها مدرکی علیه ایران ندارند بنابراین این اتهام ثابت نمی‌شود. با این حال اواخر تیرماه، تسنیم در گزارشی نوشت: یکی از اسناد اولیه کمیسیون اروپایی نشان می‌دهد که این کمیسیون پیشنهاد کرده که تعرفه‌های قطعی ضددامپینگ بر واردات فولاد از کشورهای ایران، روسیه، اوکراین و برزیل اعمال شود. این تعرفه‌ها برای حمایت از مصرف‌کنندگان اروپایی معادل کمترین قیمت فولاد وارداتی به اروپا خواهد بود. تعرفه‌های پیشنهادی بین 5.3 تا 33درصد خواهد بود و بسته به هر شرکت و هر کشور متفاوت است. برای فولاد تولیدی شرکت فولاد مبارکه ایران تعرفه 23درصدی تعیین شده است.
سیدبهادر احرامیان مدیرعامل فولاد یزد و عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در گفت‌وگو با سایت خبری اتاق تهران درباره ماجرای دامپینگ مطرح کرد: بحث دامپینگ با سازوکاری که در چند سال گذشته در سازمان تجارت جهانی تعریف شده است، دیگر تنها از طرف کشورها علیه شرکت‌ها یا کشور علیه کشور نیست. در سازوکار جدید شرکت‌ها هم می‌توانند علیه شرکت‌های دیگر بحث دامپینگ را مطرح کنند و پرونده‌ها را به سازمان تجارت جهانی ارجاع دهند.
به گفته او در ماجرای دامپینگ کارخانه‌های فولاد ایران در اروپا هم همین اتفاق افتاده است. چند شرکت فولادساز اروپایی این ادعا را علیه فولاد مبارکه مطرح کردند که دامپینگ می‌کند و زیرقیمت تمام شده محصولش را به فروش می‌رساند.
با این حال احرامیان تاکید کرد: اثبات این ادعاها راحت نیست. اما مبنای ادعای آنها چند قانونی است که در کشور ما وجود دارد که این قوانین با قانون تجارت آزاد منافات دارد. به‌طور مثال محدودیت‌هایی روی صادرات مواد اولیه معدنی در کشور وجود دارد که باعث شده قیمت آنها در بازار داخلی نسبت به بازار جهانی کمتر باشد. البته شرکت‌های اروپایی به صرف یکی از این قوانین نمی‌توانند حکم بگیرند و فولاد مبارکه را یک بازار‌شکن معرفی کنند.
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران ادامه داد: حتی اگر اتهام دامپینگ به نتیجه نرسید، اما نیاز به بررسی جدی وجود دارد. به گمان من مهم‌ترین درسی که از این ماجرا می‌توان گرفت این است که وزارت صنعت، معدن و تجارت در تدوین قوانین و مقرراتی که در تجارت خارجی کشور حاکم هستند حتما باید تبعات آنها را در بحث رقابت‌پذیری صنعت ایران و تطبیق آنها با قوانین سازمان تجارت جهانی که ایران هم قصد دارد به آن بپیوندد بررسی کند. این مطلب تا به الان در تدوین سیاست‌ها رعایت نمی‌شده است. نه تنها در تدوین سیاست‌ها در بخش معدن و مواد معدنی بلکه در بخش‌ها و صنایع و رشته‌های دیگر هم این مطلب صدق می‌کند که باید به آن توجه شود.
