عدم پاسخگویی به سوالات بنیادین در طرح کارورزی

یک اقتصاددان می‌گوید: قبل از اجرای طرح کارورزی باید به دو سوال پاسخ داده شود، اینکه در امور فنی کارفرما، چه انگیزه‌یی برای تحمل هزینه‌های آموزش نیروهای کارورز خواهد داشت که لزوما تعهدی به ماندن در کارگاه را ندارند و همچنین در دستگاه‌های اداری چه ضمانتی وجود دارد که کارفرما با به کاربستن چند باره نیروهای تحصیلکرده زمینه‌ استثمار آنها را فراهم کند در شرایطی که تعهدی به استخدام آنها ندارد.

حسین راغفر در گفت‌وگو با ایسنا درباره‌ موضوع طرح کارورزی که از سوی وزارت کار تهیه شده و در جهت ایجاد اشتغال برای تحصیلکردگان به کار گرفته خواهد شد، اظهار کرد: پیش‌فرض این طرح این است که افراد و به ویژه دانش‌آموختگان دانشگاهی ممکن است، مهارت کافی کسب نکرده باشند در فرآیند کارورزی وارد شده و کسب مهارت کرده و وارد فعالیت‌های اقتصادی شود.

وی افزود: با این حال در این بسته پیشنهادی جای چند پرسش وجود دارد. ابتدا اینکه کارورزی در کدام بخش‌ها صورت خواهد گرفت و افراد در کدام دستگاه‌ها به کسب مهارت خواهند پرداخت. در مورد دستگاه‌های فنی جای این پرسش وجود دارد که دستگاه‌ها با چه انگیزه‌یی نسبت به پرداخت هزینه‌ آموزش نیروهایی که جهت کارورزی اقدام کردند، ورود خواهند کرد و چه تضمینی وجود دارد مبنی بر اینکه فرد پس از اینکه مهارت‌های کافی را آموخت در همان‌جا باقی مانده یا کار خود را ترک نکند. به عبارتی دیگر در بخش فنی این ماجرا برای کارفرما ریسک دارد و باید دید که چقدر حاضر به پذیرش این ریسک خواهد بود.

این اقتصاددان ادامه داد: در حوزه‌های اداری و دستگاه‌هایی که درگیر موارد سخت‌افزاری نیستند و از مهارت‌ها در فرآیندهای اداری نیز استفاده می‌شود، این سوال مطرح است که چه تضمینی وجود دارد که کارفرما پس از استفاده از نیروی کار ارزان اقدام به استخدام خود کرده و اقدام به جذب نیروهای تازه ارزان دیگری نکند، به عبارتی دیگر وقتی کارفرما تعهدی برای استخدام ندارد، می‌تواند در هر دوره نیروی جدیدی را جایگزین نیروهای قبلی کند به این ترتیب استثمار نیروهای تحصیلکرده فراهم می‌شود. به هر حال این مواردی است که در صورت اجرای طرح کارورزی باید به آن پاسخی روشن داده شود.

راغفر افزود: با این همه نکته مهم‌تر این است که این طرح می‌تواند، سالانه ۳۰ تا ۴۰هزار نفر را جذب کار کند که در مقایسه با حجم تقاضای کار بسیار کوچک است. با این حال اگر به این سوالات اساسی پاسخ داده شود و راهکارهای مناسبی برای آن در نظر گرفته شود، در مجموع می‌تواند عده‌یی را بر سر کار بگذارد که شاید در شرایط بحران و بیکاری مفید باشد. با این حال من در کل به چنین برنامه‌هایی خوشبین نیستم، چرا که اجرای آنها در عمل با موانع بزرگی رو‌به‌رو می‌شود که پیش‌بینی نشده است.