آغاز وزن‌کشی برای لیدری آزادگان
گروه انرژی| نادی صبوری |
100کیلومتری غرب اهواز در دشت وسیع آزادگان میدانی قرار دارد که حالا مدت‌هاست همه در انتظار تعیین‌تکلیف فاز دوم توسعه آن به سر می‌برند. تقریبا همه انتظار داشتند، مناقصه آزادگان در طول عمر فعالیت دولت یازدهم برگزار شود اما این اتفاق رخ نداد و در تازه‌ترین اظهارنظر نیز دیروز بیژن زنگنه وزیر نفت گفته است که برگزاری مناقصه آزادگان 7 الی 8 ماه زمان می‌برد که این امری طبیعی است. «تعادل» به دنبال چرایی طولانی شدن برگزاری مناقصه میدان نفتی آزادگان و آخرین وضعیت مذاکرات با شرکت‌های متقاضی با سید نورالدین شهنازی‌زاده گفت‌وگویی را ترتیب داده است. شهنازی‌زاده در این گفت‌وگو لیست فعلی 20 شرکت متقاضی حضور در مناقصه آزادگان را در اختیار «تعادل» قرار داد. هر چند طبق توضیحات او هنوز مشخص نیست که چه تعداد از این شرکت‌ها به عنوان رهبر، شرکت اپراتور و شرکت غیراپراتور در مناقصه حضور خواهند یافت. از این 20 شرکت تعدادی که هنوز از میدان نفتی آزادگان بازدید نکرده‌اند، دیروز و امروز راهی غرب کارون شده‌اند تا از نزدیک وضعیت محیطی میدان نفتی مجاور با میدان مجنون عراق را رصد کنند. شهنازی‌زاده همچنین در پاسخ به این پرسش «تعادل» که آیا مسائل سیاسی باعث شده است که تاکنون بارها وعده برگزاری مناقصه آزادگان داده شده اما عملی نشود دخیل بوده است، عنوان کرد: «خیر، این نخستین مناقصه در قالب قراردادهای جدید نفتی به شمار می‌رود و در نتیجه مسائل فنی پیش‌بینی نشده‌یی بروز می‌کرد که باید زمانی برای آن صرف می‌شد.» مشروح گزارش «تعادل» در این باره را در ادامه می‌خوانید.
میدان نفتی آزادگان به صورت یکپارچه 33.2 میلیارد بشکه نفت درجا را در خود جای داده است. میدانی که تاکنون به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شده بود اما شرکت ملی نفت مدت‌هاست، قصد دارد برای توسعه آن که مهم‌ترین هدفش افزایش ضریب بازیافت این میدان به حساب می‌آ‌ید، مناقصه‌یی یکپارچه برگزار کند. ضریب بازیافت فعلی آزادگان شمالی و جنوبی بسیار پایین است و به دلیل مشترک بودن این میدان‌ها با عراق، زمان به ضرر ایران در حال پیشروی است. دشت آزادگان منطقه‌یی که این میدان در آن واقع شده است، در زمان جنگ جزو نخستین مناطقی بود که به اشغال عراق درآمد. جنگ آن روزهای دو کشور که خونین‌ترین جنگ کلاسیک در عصر معاصر به شمار می‌رود، امروز در همان زمین‌ها به رقابت نفتی بدل شده که فعلا عراق از ایران عملکردی مناسب‌تر را رقم زده است.
این روزها ایران به دنبال این است که بتواند با انعقاد قراردادی برای توسعه یکپارچه میدان آزادگان، در این رقابت با همسایه غربی خود توفیق بیشتری کسب کند. در همین رابطه سید نورالدین شهنازی‌زاده مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت خام به «تعادل» می‌گوید: « اکنون تقریبا لیست شرکت‌هایی که برای شرکت در مناقصه آزادگان اظهار تمایل کرده‌اند، مشخص شده است. در همین راستا برای این شرکت‌ها جلساتی گذاشته شده که آغاز این جلسات توجیهی روز شنبه بوده است.»
او در ادامه عنوان می‌کند: «همچنین این شرکت‌ها با واحد اجرایی یعنی شرکت مهندسی و توسعه نفت خام نیز جلساتی داشته‌اند.»
اما این شرکت‌ها که باید در آینده نزدیک پیشنهاد مالی و فنی خود را ارائه دهند، همه موفق به بازدید از میدان آزادگان نشده‌اند. مساله‌یی که نشان می‌دهد عملا وعده‌های برگزاری مناقصه آزادگان در بهمن ماه سال گذشته و اردیبهشت ماه سال جاری غیرعملی بوده است. شهنازی‌زاده در مورد بازدید این شرکت‌ها از میدان نفتی آزادگان می‌گوید: «از مجموع 20 شرکت 11 یا 12 شرکت هنوز موفق به بازدید نشده بودند. روز دوشنبه 30 مرداد تعدادی از این شرکت‌ها عازم اهواز شدند. در روزهای سه‌شنبه 31 مرداد و امروز اول شهریور نیز 2 گروه از این شرکت‌ها از این میدان نفتی بازدید می‌کنند.»
اما پس از این بازدید چه اتفاقاتی رخ خواهد داد؟ مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت خام در پاسخ به این پرسش به «تعادل» می‌گوید: « در نهایت پنج‌شنبه با تمام این شرکت‌ها در تهران جلسه برگزار خواهد شد. احتمالا این شرکت‌ها به دنبال این جلسه کنسرسیوم‌های خود را انتخاب کرده و پس از آن پیشنهادهای فنی و مالی خود را ارائه خواهند کرد. »
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت در پاسخ به پرسش دیگر در این مورد که آیا تمام شرکت‌ها نتایج مطالعات خود را تحویل داده‌اند، عنوان می‌کند: «خیر، اصلا بعضی از شرکت‌ها MOU منعقد نکرده بودند.» او با اضافه کردن این توضیح که انعقاد تفاهمنامه اولیه برای مطالعه میدان پیش‌شرط شرکت در مناقصه میدان نفتی آزادگان به شمار نمی‌رود، بیان می‌کند: «البته به‌طور قطع شرکت‌هایی که MOU منعقد کرده و در نتیجه جزئیات بیشتری را درباره میدان در اختیار دارند از شانس بیشتری برای برنده شدن در مناقصه آزادگان برخوردار خواهند بود.»
اهمیت آزادگان
اسفندماه سال گذشته و در جریان نشست خبری مدیران شرکت مهندسی و توسعه نفت عنوان شده بود که شرکت‌های اینپکس ژاپن و توتال فرانسه نتایج مطالعات خود روی میدان نفتی آزادگان را به شرکت ملی نفت ایران تحویل داده‌اند. در آن زمان محمدرضا اسدی مدیر مهندسی و نفت شرکت متن در پاسخ به «تعادل» راجع به نتایج این مطالعات گفته بود: «اینپکس نتیجه مطالعات را پس از 6 ماه ارائه کرد، این مطالعه هدف‌گذاری ما برای تولید روزانه 320 هزار بشکه در فاز یک را تایید کرد. نتایج مطالعات این شرکت از وجود 23 الی 24میلیارد بشکه نفت خام در مخزن سروک این میدان نیز برآوردهای انجام شده از سوی ما در مورد کل نفت درجای میدان را به تایید رساند.» نتایج مطالعات تحویل داده شده برای آزادگان در کنار چندین میدان دیگر به مذاق ایران بسیار خوش آمده و باعث شد غلامرضا منوچهری معاون شرکت ملی نفت ایران در نشست خبری خود که اردیبهشت ماه امسال در جریان برگزاری نمایشگاه نفت، گاز و پتروشیمی برگزار شد، عنوان کند که با به نتیجه رسیدن این طرح‌ها ایران به تولید روزانه 7 میلیون بشکه‌یی دست پیدا خواهد کرد که وزن کشور در اوپک را بالا خواهد برد.
مظنه مناقصه
اما هنوز مشخص نیست که حدود قیمتی که شرکت‌های مختلف متقاضی حضور در مناقصه آزادگان برای انجام این طرح طلب می‌کنند، چقدر خواهد بود؟ مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت با تایید این مساله و بیان اینکه برآوردی از حدود قیمت پیشنهادی وجود ندارد، عنوان می‌کند که درباره زمان قطعی برگزاری مناقصه یا زمان ارائه پیشنهادهای مالی و فنی از سوی شرکت‌ها نیز نمی‌توان اظهارنظر کرد. او ادامه می‌دهد: «شاهد این بودید که تاکنون بارها این مساله مطرح شده و انجام نشد، بهتر است صبر کنیم تا همه‌چیز قطعی‌تر مشخص شود.»
او در پاسخ به این پرسش که دلیل تمام این عقب افتادن‌ها در برگزاری مناقصه آزادگان چه بوده است، بیان می‌کند: «ببینید این نخستین طرحی است که قرار است در قالب قراردادهای جدید نفتی به مناقصه برود. مسائل شناخته نشده و پیش‌بینی نشده‌یی به وجود آمده است که موجب شده در زمان وعده داده شده مناقصه برگزار نشود. من اطمینان دارم با برگزاری این مناقصه، روال برگزاری دیگر مناقصه‌ها بسیار سرعت بیشتری داشته باشد.» شهنازی‌زاده در ادامه با رد تاثیر مسائل سیاسی بر عدم برگزاری مناقصه آزادگان تاکنون می‌گوید: « مسائل سیاسی نقشی نداشته است، باید اسناد و مدارکی تهیه می‌شد که این کار در حال انجام است.»
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت همچنین در این مورد که در جلساتی که تاکنون میان متقاضیان مناقصه آزادگان و این شرکت به عنوان واحد اجرایی برگزار شده چه مسائلی مطرح شده است، می‌گوید: « شرکت‌ها سوالات فنی خود درباره میدان را در این جلسات مطرح می‌کنند. مثلا شما زمانی که می‌خواهید، ساختمانی بسازید برای ارائه قیمت به اطلاعاتی احتیاج دارید. در این مورد هم همین طور است. آنها پرسش‌های مختلفی دارند، بعضی اطلاعات از قبل داده شده و در برخی موارد به شفاف‌سازی احتیاج است. این جلسات به صورت جمعی با حضور تمام شرکت‌ها برگزار شده و متقاضیان در حضور رقبایشان پرسش‌ها را مطرح کرده و پاسخ می‌گیرند.»
لیدرهای کنسرسیوم
اما همان‌طور که جدول مندرج در صفحه بیانگر این مساله است، وزن 20 شرکت خارجی متقاضی مناقصه آزادگان با یکدیگر یکسان نیست. برخی از این شرکت‌ها از غول‌های نفتی به شمار رفته و برخی دیگر شرکت‌های متوسط به حساب می‌آیند، به همین دلیل این پرسش که آیا تمام این 20 شرکت خواهان رهبری کنسرسیوم هستند، مطرح می‌شود. شهنازی‌زاده در پاسخ به این پرسش عنوان می‌کند: «بعضی از این شرکت‌ها ادعای رهبری کنسرسیوم دارند و برخی برای فعالیت در قالب شرکت اپراتور یا غیراپراتور تمایل دارند. اما این ترکیب اکنون مشخص نیست. » او ادامه می‌دهد: «پس از اینکه شرکت‌ها کنسرسیوم خود را مشخص کردند، معلوم می‌شود چه شرکتی برای لیدری، چه شرکتی برای اپراتوری و چه شرکتی برای نان اپراتوری متقاضی است.»
