پیگیری چراغ خاموش صلح خاورمیانه

گروه جهان|

جرد کوشنر، مشاور امنیت ملی و داماد دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری امریکا پس از دیداری بی‌سروصدا با سران امارات متحد عربی، اردن، قطر و عربستان‌سعودی به همراه هیات صلح ایالات متحده وارد سرزمین‌های اشغالی می‌شود.

رویترز به نقل از خبرگزاری دولتی عربستان نوشته که جرد کوشنر با ولیعهد عربستان در جده دیدار کرده است. محور این دیدار صلح اسراییل و فلسطینی‌ها بوده است. کوشنر پیش‌تر نیز با الشیخ تمیم بن حمد آل‌ثانی امیر قطر و عبدالله دوم پادشاه اردن دیدار کرده بود. کاخ سفید اوایل ماه جاری میلادی با اعلام سفر کوشنر به منطقه از ملاقات او با مقامات امارات، قطر، اردن، مصر، اسراییل و تشکیلات خودگردان فلسطینی با هدف دستیابی به صلح فراگیر در منطقه خاورمیانه خبر داده بود. دونالد ترامپ مسوولیت پیگیری روند صلح اسراییل و فلسطینیان را به داماد خود محول کرده است. این سومین سفر کوشنر به منطقه با هدف احیای مذاکرات صلح خاورمیانه است. جیسون گرینبلات، فرستاده امریکا در امور خاورمیانه و همچنین دینا پاول، قائم‌مقام مشاور امنیت ملی امریکا نیز در این سفر جرد کوشنر را همراهی می‌کرده‌اند. کوشنر در شرایطی برای احیای مذاکرات صلح خاورمیانه به منطقه سفر کرده که سخنان غیررسمی او در جلسه‌یی خصوصی با کارآموزان کنگره مبنی بر اینکه «احتمالا راه‌حلی برای مناقشات اسراییل و فلسطین وجود ندارد» جنجال زیادی به پا کرده است. نشریه پولیتیکو نوشته که هیات امریکایی با بیت‌المقدس و رام‌الله جلساتی خواهد داشت. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسراییل از دیدار با سه مقام ارشد ایالات متحده استقبال کرده است. به‌گفته‌ یکی از کارکنان ارشد کاخ سفید، ترامپ از نمایندگان خود خواسته است که در این سفر بر چند موضوع گسترده تمرکز کنند، از جمله یافتن راهی برای مذاکرات واقعی صلح میان اسراییل و فلسطینیان، شکست افراط‌گرایان، مدیریت وضعیت غزه و کاهش بحران انسانی در این منطقه.

با این حال روزنامه لس‌آنجلس تایمز به نقل از یک مقام نزدیک به کاخ سفید نوشته که انتظار زیادی از این سفر نمی‌رود و جرد کوشنر تنها می‌خواهد نبض دو طرف مذاکره را بسنجد. خبرگزاری بلومبرگ نیز نوشته، کوشنر در حالی راهی سومین تلاش از سرگیری گفت‌وگوهای صلح شده که فلسطینی‌ها به دلیل بحران داخلی کاخ سفید نسبت به توانایی دولت امریکا برای تحقق این امر دچار تردید شده‌اند. در آخرین مورد از عزل و نصب‌ها و کناره‌گیری‌های جنجالی کاخ سفید، استیو بنن استراتژیست ارشد کاخ سفید در روزهای گذشته برکنار شد.

 طرحی گنگ برای صلحی دست‌نیافتنی

محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطین پیش‌تر با اشاره به سفر هیات امریکایی به منطقه گفته که دولت ترامپ دچار آشوب است و به هم‌ریختگی کاخ سفید بر مذاکرات صلح تاثیر گذاشته است.

عباس گفته که تاکنون موفق به درک خط‌مشی دولت ترامپ در مورد مناقشه فلسطینیان و اسراییل نشده است. به گزارش یورونیوز، رییس تشکیلات خودگردان فلسطین این سخنان را در دیدار با هیاتی از نمایندگان حزب چپ‌گرای «مرتص» اسراییل بیان کرده است. به نوشته روزنامه هاآرتص، محمود عباس تاکید کرده است که نمایندگان دونالد ترامپ در دیدار با وی ضمن حمایت از سیاست تشکیل دو کشور برای حل مناقشه خاورمیانه بر لزوم توقف شهرک‌سازی‌های اسراییل نیز تاکید می‌کنند. با این حال به گفته عباس مقامات امریکایی از ابراز علنی این موضع‌گیری‌ها و همچنین طرح آنها به عنوان خواسته ایالات متحده در برابر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی امتناع می‌ورزند.

محمود عباس در این دیدار گفته است: «از زمان آغاز ریاست‌جمهوری ترامپ تاکنون ۲۰بار با نمایندگان او ملاقات کردم. هر بار آنها به کرات بر اعتقاد و تعهد خود به راه‌حل دو کشور و توقف شهرک‌سازی تاکید کرده‌اند. از آنها خواستم همین مساله را با نتانیاهو مطرح کنند اما آنها سر باز زدند.»

رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی به نمایندگان حزب مرتص گفته است که قصد دارد بار دیگر از جرد کوشنر بخواهد که کاخ سفید به‌طور علنی پایبندی خود به راه‌حل دو کشور را اعلام کند و خواستار توقف شهرک‌سازی‌های اسراییل شود. روزنامه الحیات نوشته، محمود عباس هشدار داده که احتمال انحلال تشکیلات خودگردان فلسطینی و نهادهای وابسته به آن همچنان یک گزینه است. به گزارش این روزنامه چاپ لندن، عباس همچنین احتمال مراجعه به شورای امنیت برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین را بررسی می‌کند.

ترامپ گرچه سه ماه پیش در نخستین سفر خود به سرزمین‌های اشغالی و کرانه باختری، آمادگی برای میانجیگری بین طرفین را اعلام کرد اما تاکنون صراحتا اعلام نکرده که با استقلال کشور فلسطین موافق است. او همچنین نظر خود را به روشنی در مورد شهرک‌های یهودی‌نشین بیان نکرده است.

فلسطینی‌ها و کشورهای عرب با حمایت بسیاری از کشورهای جهان تشکیل کشور مستقل فلسطین را در کنار اسراییل، راهکار حل نزاع دیرینه اسراییلی- فلسطینی می‌دانند. در همین راستا، رجب طیب اردوغان رییس‌جمهوری ترکیه در سفر روز دوشنبه خود به اردن در دیدار با ملک عبدالله، پادشاه این کشور بر اهمیت حل و فصل موضوع فلسطین تاکید کرده و خواستار از سرگیری مذاکرات جدی میان فلسطینی‌ها و رژیم‌صهیونیستی برای پایان دادن به درگیری‌های موجود شده است. رویترز نوشته که سران اردن و ترکیه تاکید کرده‌اند که مذاکرات صلح باید بر اساس یک جدول زمانبندی و مبتنی بر قطعنامه‌های بین‌المللی به‌ویژه طرح صلح عربی سال 2002 باشد.