کمک به کسب‌وکار نو پا با مقررات‌زدایی از اینترنت اشیا

گروه دانش و فن | مرجان محمدی|

براساس پیش‌بینی موسسه‌ گارتنر، در سال ۲۰۱۷ میلادی، حدود 8میلیارد و 400میلیون وسیله به اینترنت متصل شدند، عددی که نسبت به سال ۲۰۱۶، حدود ۳۰ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

همچنین موسسه گارتنر پیش‌بینی می‌کند که Internet of Things که به صورت مخفف IoT هم نامیده می‌شود، در سال ۲۰۲۰، حدود ۲۰ میلیارد وسیله را پوشش دهد. این در حالی است که براساس تحلیل‌ها برخی بر این باور هستند که تعداد وسایل متصل به یکدیگر در سال ۲۰۲۰، حدود پنجاه میلیارد دستگاه خواهد بود.

اگر چه کامپیوترها، لپ‌تاپ‌ها، موبایل‌ها و ساعت‌های هوشمند، در سال‌های نخست سهم قابل توجهی از وسایل حاضر در فضای IoT را به خود اختصاص می‌دهند، اما به تدریج انبوهی وسایل جدید به مجموعه ابزارهای قبلی اضافه خواهد شد. به نظر می‌رسد اینترنت اشیا کم‌کم در حال رخنه در دنیای واقعی است، فناوری که می‌تواند ایفاگر نقش‌های مهمی در کسب‌وکارهای نوین باشد. از این رو اتحادیه جهانی مخابرات از کشورهای مختلف خواسته است تا با گام نهادن در این مسیر به یک چشم‌انداز واقعی در این عرصه دست پیدا کنند. این درحالی است که اتحادیه جهانی مخابرات، ایران را به عنوان کشوری پیشگام در این عرصه معرفی کرده است و فعالیت‌های انجام شده برای اینترنت اشیا در ایران را بسیار فراتر از انتظار دانسته‌ است. در حالی که این مفهوم و این فناوری در ابتدای راه خود قرار دارد و هر روز بیش از پیش تغییرات و تحولات جدیدی در آن رخ می‌دهد، کسب‌وکارهای متعددی بر محور این فناوری راه‌اندازی شده است، بسیاری از کارآفرینان و محققین خلاق ایرانی وارد این عرصه شده‌اند و توانسته‌اند فضای کسب‌وکار و اشتغال‌زایی در کشور را بهبود ببخشند. در این خصوص معاون وزیر ارتباطات معتقد است در موارد محدود استفاده از اینترنت اشیا باید برای کمک به کسب‌وکارها، مقررات‌زدایی شود و در مقابل در حوزه‌های حیاتی که داده‌های کلان کشور هستند، باید مقررات‌گذاری اتفاق بیفتد. امیرحسین دوایی، با اشاره به سطوح فعالیت در زمینه اینترنت اشیا بیان کرد: در لایه اول بخش‌های اپراتوری چه ثابت و چه موبایلی، در بستر مخابراتی امکاناتی را فراهم می‌کنند. یکی از کاربردهای اینترنت اشیا می‌تواند در کاربردهای محلی و محدود و مخاطبان کم باشد و تجربه شده تا چالش‌های آن مشخص شود. بخشی از کارها به زیرساخت‌های حیاتی کشور مثل برق و آب و مسائل دیگر در ترافیک و ردیابی افراد برمی‌گردد که مسائل حساس‌تری است.

وی ادامه داد: سیاست وزارت ارتباطات احتمالا این خواهد بود که برای موارد حساس‌تر، مجوزهای خاص صادر ‌کند. ممکن است به همین اپراتورهای موجود اجازه فعالیت ‌دهد، در ازای اینکه از آنها استانداردهایی را بخواهد و تکالیفی را حکم کند که به حفظ حریم خصوصی افراد و حفظ داده‌های ملی برمی‌گردد. اگر کسی بخواهد وارد حوزه‌های حساس شود، حتما باید راه‌حل‌های امنیتی این استانداردها را پاسخگو باشد، چه از نظر حریم شخصی، چه حفظ داده، چه حفظ حریم سازمانی، حق بهره‌برداری از این داده‌ها باید مشخص شود. معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه مساله رسیدگی به وضعیت مقررات‌گذاری در حوزه اینترنت اشیا به وزارت ارتباطات، شورای عالی فضای مجازی و مجلس شورای اسلامی مربوط است، به ایسنا گفت: در موارد کوچک‌ استفاده از اینترنت اشیا و آنهایی که محدود هستند، سعی بر این است که مقررات‌زدایی شود تا کسب‌وکارها راه بیفتد. در مقابل در حوزه‌های حیاتی حتما باید مقررات‌گذاری شود، زیرا موضوع داده‌های کلان و حیاتی کشور مطرح است.

دوایی همچنین خاطرنشان کرد: داده‌های حیاتی مانند اطلاعات آب، برق، گاز، زیرساخت‌های پدافند غیرعامل از مسائلی است که اینترنت اشیا نمی‌تواند بدون چالش به آنها وارد شود. باید مقررات‌گذاری و برای آن متولی تعیین کرد. اگر کسی اپراتور ‌شود، باید همه مسوولیت‌های قانونی آن را بر عهده بگیرد. در آن صورت به آنها تکالیف محول شده و مجوز نیز داده می‌شود. اما در مواردی که این حساسیت وجود ندارد باید آزاد گذاشت تا این کسب‌وکار راه بیفتد. وی در پایان با بیان اینکه اینترنت اشیا در دنیا جوان است و همه جا چالش امنیت وجود دارد، گفت: بقیه دنیا هم مشابه همین وضعیت را دارند و یک استرس جهانی است. بنابراین ما نباید کاری کنیم که محل آزمایش‌ دنیا شویم و کشورها بگویند چون چالش امنیتی را نمی‌توانیم در کشور خودمان بررسی کنیم، پس به ایران نگاه کنیم که رگولاتوری ندارد و همه سعی و خطای خود را با داده‌های مردم ایران انجام دهیم.

بد نیست بدانید، اینترنت اشیا، مفهومی جدید در دنیای فناوری و ارتباطات است، فناوری مدرنی که بسیاری از غول‌های بزرگ‌ آی‌تی در حال سرمایه‌گذاری روی آن هستند. فرآیند ارسال داده‌ها در فناوری اینترنت اشیا بدین‌ترتیب است که به سوژه‌ مورد نظر یک شناسه‌ یکتا و یک پروتکل اینترنتی (IP) تعلق می‌گیرد که داده‌های لازم را برای پایگاه داده‌‌ مربوطه ارسال می‌کند. داده‌هایی که توسط ابزارهای مختلف از قبیل گوشی‌های تلفن همراه و انواع رایانه‌ها و تبلت‌ها قابل مشاهده خواهند بود.

فرآیند ارسال داده‌ها در فناوری اینترنت اشیا نیازی به تعامل انسان با انسان یا انسان با رایانه نخواهد داشت و داده‌ها به صورت اتوماتیک و براساس تنظیمات انجام شده و در زمان‌های مشخص (معمولاً به‌صورت دایم و لحظه‌ای) ارسال می‌شوند. ظهور پدیده‌ اینترنت اشیا یکی از هزاران نتیجه‌ گسترش اینترنت و البته توسعه‌ فناوری‌های بیسیم (Wireless Technologies) و سامانه‌های میکرو-الکترومکانیکی (Micro-electromechanical Systems) است. فعالیت در حوزه فناوری اینترنت اشیا از اوایل دهه ۹۰ میلادی آغاز شد، اما اصطلاح اینترنت اشیا را کوین اشتون در سال ۱۹۹۹ ارائه کرد. حال با گسترش فناوری و ظهور بازارهای مختلف کسب‌وکار به نظر می‌رسد تا چند سال دیگر اینترنت اشیا دیگر واژه ناآشنایی برای کاربران نباشد. سرمایه‌گذاری‌های کلان غول‌های بزرگ فناوری و پیاده‌سازی نقشه راه برای اینترنت اشیا در سراسر جهان بیانگر توسعه و گسترش این فناوری است.