پایبندی کامل ایران به تعهدات هسته‌ای

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنج‌شنبه در گزارشی بار دیگر اجرای تعهدات ایران در چارچوب توافق هسته‌یی موسوم به برجام را تایید کرد. متن کامل ترجمه غیررسمی گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران در ذیل می‌آید. مدیرکل آژانس در این گزارش میزان ذخایر اورانیوم کم غنای ایران (LEU) تا تاریخ 21 آگوست (30 مرداد) را 88.4 کیلوگرم اعلام کرده که بسیار پایین‌تر از سطح تعیین شده مجاز در توافق هسته‌یی است. براساس این گزارش، سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران نیز از 3.67درصد فراتر نرفته است. به گزارش نامه نیوز مدیرکل آژانس در گزارش فصلی جدید خود همچنین میزان ذخایر آب سنگین ایران را 111تن اعلام کرده که آن هم پایین‌تر از سطح مجاز 130 تن تعیین شده در برجام است.  آژانس خاطرنشان کرده که ایران پس از اتمام کار تعمیرات و نگهداری، کار تولید آب سنگین را از روز 17 ژوئن (27 خرداد) از سر گرفته است. ایران در این مدت همچنین 19.1 تن از آب سنگین خود را به خارج از کشور منتقل کرده است. آژانس خاطرنشان کرده که ایران فعالیت‌های غنی‌سازی‌اش را در راستای برنامه بلندمدت غنی‌سازی و تحقیق و توسعه غنی‌سازی خود به همان صورت ارائه شده به آژانس در تاریخ 16 ژانویه 2016 انجام داده است.  رضا نجفی سفیر و نماینده دایم جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکید کرد: لفاظی‌ها و فضا‌سازی رسانه‌یی مقامات امریکایی و سفر نماینده امریکا به وین تاکنون تاثیری بر فعالیت‌ها و اقدامات راستی‌آزمایی آژانس و نحوه گزارش دهی آن نگذاشته است و انتظار ایران و همه کشورهای عضو آژانس این است که دبیرخانه آژانس به کار حرفه‌یی و بی‌طرفانه خود ادامه دهد.

متن کامل ترجمه غیررسمی گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به این شرح است:

شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

GOV/2017/35

31 آگوست 2017

 راستی‌آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه 2231 (2015) شورای امنیت

گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

 A. مقدمه

1. این گزارش مدیرکل به شورای حکام و همزمان به شورای امنیت سازمان ملل (شورای امنیت) در خصوص اجرای تعهدات مرتبط هسته‌یی جمهوری اسلامی ایران (ایران) ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و در خصوص موضوعات مرتبط با راستی‌آزمایی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه 2231 (2015) شورای امنیت است. این (گزارش) همچنین اطلاعاتی درخصوص موضوعات مالی، و مشورت‌ها و تبادل اطلاعات آژانس با کمیسیون مشترک ایجاد شده توسط برجام ارائه می‌دهد.

 B. سابقه

2. در تاریخ 14 جولای 2015، چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس، ایالات متحده امریکا، به‌همراه نماینده عالی اتحادیه اروپا برای امور خارجی و سیاست امنیتی (E3/EU+3) و ایران در مورد برجام توافق کردند. در تاریخ 20 جولای 2015 شورای امنیت قطعنامه 2231 (2015) را به تصویب رساند که در آن از جمله از مدیرکل درخواست نمود که راستی‌آزمایی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته‌یی ایران برای کل دوره تعهدات یاد شده در چارچوب برجام را برعهده گیرد. [1] در آگوست 2015، شورای حکام به مدیرکل اجازه داد تا راستی‌آزمایی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته‌یی ایران همان‌گونه که در برجام پیش‌بینی شده را انجام داده و بر همین اساس برای کل دوره تعهدات یادشده در پرتو قطعنامه شماره 2231 (2015) شورای امنیت سازمان ملل، منوط به در اختیار داشتن منابع مالی و منطبق با رویه‌های پادمانی استاندارد آژانس، گزارش ارائه کند. شورای حکام همچنین اجازه داد که آژانس با کمیسیون مشترک همچنانکه در سند GOV/2015/53 و اصلاحیه یک آن آمده، مشورت و تبادل اطلاعات نماید.

3. در دسامبر 2016 و ژانویه 2017 مدیرکل نُه (9) سند که از سوی همه اعضای کمیسیون مشترک تهیه و به تایید رسیده و متضمن روشنگری هایی برای اجرای اقدامات مرتبط هسته‌یی ایران مندرج در برجام برای دوره زمانی آن بود را با کشورهای عضو در میان گذاشت.

4. هزینه سالانه تخمینی آژانس برای اجرای پروتکل الحاقی ایران و برای راستی‌آزمایی و نظارت تعهدات مرتبط هسته‌یی ایران به شرح مندرج در برجام مبلغ 9.2 میلیون یورو در سال است. برای سال 2017 منابع مالی فرابودجه‌یی برای مبلغ 6.2 میلیون یورو از 9.2 میلیون یورو لازم است. تا تاریخ 28 آگوست 2017، مبلغ 8.4 میلیون یورو منابع مالی فرابودجه‌یی برای تامین هزینه فعالیت‌های مرتبط با برجام برای سال 2017 و بعد آن در دسترس است.

 C. فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت بر برجام (JCPOA)

5. از تاریخ 16 ژانویه 2016 (روز اجرای برجام) آژانس اجرای تعهدات مرتبط هسته‌یی ایران ذیل برجام را منطبق با رویه‌های پادمانی استاندارد آژانس و به شیوه‌یی بی‌طرفانه و عینی راستی‌آزمایی و نظارت نموده است. آژانس از زمان انتشار گزارش فصلی قبلی مدیرکل، بشرح ذیل گزارش می‌دهد.

 C. 1. فعالیت‌های مربوط به آب سنگین و بازفرآوری

6. ایران ساخت رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک (رآکتور IR-40) موجود را طبق طراحی اولیه آن پیگیری نکرده است. ایران قرص‌های اورانیوم طبیعی، میله‌های سوخت یا مجموعه‌های سوخت طراحی شده به صورت ویژه برای راکتور IR-40 طبق طراحی اولیه را تولید یا آزمایش نکرده و همه قرص‌های سوخت اورانیوم طبیعی و مجموعه‌های سوخت موجود در انبار تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده است (بندهای 3 و 10)‌.

7. ایران به اطلاع‌رسانی به آژانس در خصوص موجودی آب سنگین در ایران و تولید آب سنگین در کارخانه تولید آب سنگین (HWPP) [12] ادامه و به آژانس اجازه داده است که بر میزان ذخایر آب سنگین ایران و مقدار آب سنگین تولید شده در HWPP نظارت نماید (بند 15)‌.

8. در نامه‌یی به تاریخ 6 ژوئن 2017 ایران برنامه خود برای انتقال حدود 19 تن آب سنگین به خارج از ایران را به اطلاع آژانس رساند. قبل از این انتقال، آژانس 19. 1 متریک تن آب سنگین درجه هسته‌یی که ایران برای انتقال آماده کرده بود را راستی‌آزمایی و مهر و موم کرد. در تاریخ 18 ژوئن 2017 ایران به آژانس اطلاع داد که آب سنگین (یادشده) به مقصد آن در خارج ایران رسیده است. از تاریخ 16 تا 20 جولای 2017، آژانس میزان 19.1 متریک تن آب سنگین درجه هسته‌یی را در مقصدی خارج از ایران راستی‌آزمایی کرد.

9. همان‌گونه که قبلا گزارش شد، در تاریخ 16 ژوئن 2017 آژانس راستی‌آزمایی نمود که فعالیت تاسیسات HWPP متوقف شده است. در نامه‌یی به تاریخ 16 می‌2017، ایران به آژانس اطلاع داد که اپراتور HWPP قصد دارد فعالیت این تاسیسات را در تاریخ 17 ژوئن 2017 از سرگیرد. در تاریخ 7 آگوست 2017، آژانس راستی‌آزمایی نمود که این تاسیسات در حال فعالیت است و اینکه ذخیره آب سنگین ایران 111 متریک تن است.

10. در طول دوره گزارش‌دهی ایران بیش از 130 متریک تن آب سنگین نداشته است (بند 14).

11. ایران فعالیت‌های مربوط به بازفرآوری را در رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR) و تاسیسات تولید ایزوتوپ مولیبدن، ید و زنون (MIX) یا در هر تاسیسات اعلام شده دیگر به آژانس، انجام نداده است (بندهای 18 و 21).

 C. 2. فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی و سوخت

12. در کارخانه غنی‌سازی سوخت (FEP) در نطنز بیش از 5060 سانتریفیوژ IR-1 به صورت نصب شده در 30 آبشار به شکل محاسبه شده در واحدهای عملیاتی در زمان توافق پیرامون برجام (بند 27) به صورت نصب شده باقی نمانده‌اند. ایران تعداد 57 سانتریفیوژ IR-1 را از میان سانتریفیوژهای در حال نگهداری در انبار برای جایگزینی با سانتریفیوژهای آسیب دیده یا خراب نصب شده در FEP خارج کرده است (بند 29. 1).

13. ایران به غنی‌سازی UF6 در FEP ادامه داده است. ایران غنی‌سازی بالاتر از 3.67 درصد از اورانیوم 235 را انجام نداده است (بند 28).

14. در بازه زمانی گزارش، کل موجودی ذخیره شده اورانیوم غنی‌سازی شده ایران از میزان 300 کیلوگرم UF6 غنی شده تا میزان 3.67 درصد اورانیوم 235 (یا معادل آن در اشکال مختلف شیمیایی) فراتر نرفته است (بند 56). میزان 300 کیلوگرم UF6 معادل با 202.8 کیلوگرم اورانیوم است.

15. در تاریخ 21 آگوست 2017، میزان اورانیوم غنی شده تا 3.67 درصد اورانیوم 235 ایران 88.4 کیلوگرم بوده است[18]، بر اساس برجام و مصوبات کمیسیون مشترک.

16. در کارخانه غنی‌سازی سوخت فردو (FFEP) تعداد 1044 سانتریفیوژ IR-1 در یک بال (واحد 2) از تاسیسات مزبور قرار داده شده‌اند (بند 46)، که تعداد 1042 سانتریفیوژ IR-1 به صورت نصب شده در شش آبشار باقی مانده‌اند و دو سانتریفیوژ IR-1 به صورت جداگانه برای انجام «تحقیقات اولیه و فعالیت‌های تحقیق و توسعه مربوط به تولید ایزوتوپ پایدار» نصب هستند. ایران در بازه زمانی گزارش هیچ گونه غنی‌سازی اورانیوم یا فعالیت‌های تحقیق و توسعه مرتبط در این کارخانه انجام نداده و هیچ گونه مواد هسته‌یی در کارخانه وجود نداشته است (بند 45).

17. همه سانتریفیوژهای انبار شده به همراه متعلقات آنها در انبار، تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده‌اند (بندهای 29، 47، 48 و 70). آژانس دسترسی منظم به ساختمان‌های مرتبط در نطنز شامل همه FEP و کارخانه نیمه صنعتی غنی‌سازی (PFEP) را ادامه داده و دسترسی روزانه طبق درخواست آژانس انجام شده است (بند 71). آژانس کماکان دسترسی معمول به FFEP، از جمله دسترسی روزانه در صورت درخواست، داشته است. (بند 51)

18. ایران فعالیت‌های غنی‌سازی‌اش را در راستای برنامه بلندمدت غنی‌سازی و تحقیق و توسعه غنی‌سازی خود به همان صورت ارائه شده به آژانس در تاریخ 16 ژانویه 2016 انجام داده است (بند 52).

19. در تاریخ 20 آگوست 2017 آژانس راستی‌آزمایی کرد که کلیه میله‌های سوخت پرتودهی شده در TRR در ایران از میزان پرتودهی بالاتر از 1 رم بر ساعت (در یک متر در هوا) برخوردار هستند.

20. ایران هیچ‌یک از تاسیسات اعلام شده را برای تبدیل صفحات سوخت یا ضایعات به UF6 مورد استفاده قرار نداده و از ساخت تاسیسات جدید بدین منظور به آژانس اطلاعی نداده است (بند 58).

 C. 3. تحقیق و توسعه، تولید و موجودی سانتریفیوژ

21. هیچ اورانیوم غنی شده‌یی از طریق فعالیت‌های تحقیق و توسعه انباشت نگردیده و غنی‌سازی تحقیق و توسعه ایران انجام شده با یا بدون اورانیوم و با استفاده از سانتریفیوزها در چارچوب محدودیت‌های تعریف شده در برجام بوده است (بندهای 42-32).

22. ایران اظهارنامه‌های مربوط به تولید و موجودی لوله‌های روتور سانتریفیوژ و بیلوز (Bellows) را به آژانس ارائه کرده و اجازه راستی‌آزمایی اقلام در موجودی را به آژانس داده است (بند 80.1). آژانس نظارت مداوم شامل استفاده از اقدامات نظارتی و مراقبتی را انجام داده و راستی‌آزمایی نموده که تجهیزات اعلام شده برای تولید لوله‌های روتور و بیلوزها برای تولید سانتریفیوژ فقط برای فعالیت‌های مشخص شده در برجام استفاده شده اند (بند 80. 2). ایران هیچ‌گونه سانتریفیوژ IR-1 را برای جایگزینی با آنهایی که خراب شده یا از کار افتاده‌اند تولید نکرده است. (بند 62)

23. همه لوله‌های روتور اعلام شده، بیلوزها و مجموعه‌های روتور شامل لوله روتورها و بیلوزهایی که از روز اجرا تولید شده‌اند تحت نظارت مداوم آژانس قرار داشته‌اند. (بند 70) ایران با استفاده از فیبر کربن لوله‌های روتور تولید کرده که توسط آژانس نمونه‌برداری و آزمایش شده و تمامی آنها تحت اقدامات نظارتی و مراقبتی آژانس بوده است.

 D. اقدامات شفاف‌سازی

24. ایران کماکان به آژانس اجازه داده تا از نظاره گرها و مهر و موم‌های الکترونیکی آنلاین در زمینه غنی‌سازی استفاده نماید تا بدینوسیله وضعیت آنها در اماکن هسته‌یی به بازرسان آژانس مخابره و جمع‌آوری خودکار ثبت سوابق اندازه‌گیری توسط ادوات اندازه‌گیری نصب شده آژانس تسهیل گردد (بند 67.1). ایران بنا به درخواست آژانس نسبت به صدور روادید درازمدت برای بازرسان منصوب آژانس اقدام نموده و برای آژانس در اماکن هسته‌ای، محل کار مناسب فراهم کرده و استفاده از محل کار در مکان‌های نزدیک سایت‌های هسته‌یی در ایران را تسهیل کرده است (بند 67. 2)

25. ایران کماکان به آژانس اجازه داده - تا از طریق اقدامات مورد توافق با ایران، از جمله از طریق اقدامات مراقبتی و نظارتی - بر تمام کنستانتره سنگ اورانیوم (UOC) تولید شده در ایران یا کسب شده از دیگر منابع و منتقل شده به تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) در اصفهان (بند 68)، نظارت نماید. همچنین، ایران تمام اطلاعات ضروری برای قادر نمودن آژانس جهت راستی‌آزمایی تولید کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) و موجودی انبار UOC تولید شده در ایران یا کسب شده از هر منبع دیگری را ارائه کرده است (بند 69).

 E. دیگر اطلاعات مرتبط

26. ایران اجرای موقت پروتکل الحاقی موافقتنامه پادمان‌ها براساس ماده 17 (b) پروتکل الحاقی، تا زمان لازم‌الاجرا شدن آن را ادامه می‌دهد. آژانس به ارزیابی اظهارنامه‌های ایران ذیل پروتکل الحاقی و انجام دسترسی‌های تکمیلی به سایت‌های هسته‌یی و دیگر مکان‌ها در ایران تحت پروتکل الحاقی ادامه داده است.

27. راستی‌آزمایی و نظارت آژانس بر سایر تعهدات مرتبط هسته‌یی ایران ذیل برجام، شامل تعهداتی که در بخش‌های D، E، S و T ضمیمه یک برجام تصریح شده، ادامه دارد.

28. طی مقطع زمانی این گزارش، آژانس در جلسات گروه کاری خرید کمیسیون مشترک شرکت نکرده است. (برجام، ضمیمه چهار - کمیسیسون مشترک، بند 6.4.6).

 F. خلاصه:

29. آژانس به راستی‌آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌یی اعلام شده در تاسیسات هسته‌یی و مکان‌های خارج از تاسیسات که به‌طور معمول مورد استفاده قرار می‌گیرند (LOFs) و از سوی ایران درچارچوب موافقتنامه پادمان‌ها اعلام شده، ادامه می‌دهد. ارزیابی‌ها در خصوص نبود فعالیت‌ها و مواد هسته‌یی اعلام نشده برای ایران کماکان ادامه دارد.

30. از روز اجرا، آژانس به نظارت و راستی‌آزمایی اجرای تعهدات مرتبط هسته‌یی از سوی ایران بر اساس مفاد برجام پرداخته است.

31. مدیرکل به گزارش‌دهی به‌طور مقتضی ادامه خواهد داد.