اضافه شدن کلاس دارایی جدید به بازار سرمایه
این ابزار مالی می‌تواند تامین سلایق انواع مختلفی از سرمایه‌گذاران از ریسک‌پذیر تا ریسک‌گریز را تکمیل کند
گروه بورس|
از انواع صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله کالایی می‌توان، صندوق طلا را به عنوان یکی از شاخص‌ترین‌های این ابزار مالی اشاره کرد که طراحی و تاسیس آن سال‌ها در بازار سرمایه مورد پیگیری نهادهای مالی و سازمان بورس و اوراق بهادار بوده است.
به گزارش «تعادل»، خوشبختانه مقررات این ابزار مالی در حال حاضر از جانب سازمان بورس و اوراق بهادار تصویب شده و قابل اجراست. اساسنامه و امیدنامه صندوق فعلی بر اساس سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلا طراحی شده است. در این مطلب به کارکرد کلی صندوق‌های طلا، ساختار حقوقی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در طلا و همچنین مشخصات کلی صندوق سرمایه‌گذاری طلا خواهیم پرداخت.
صندوق طلا، اضافه شدن کلاس دارایی جدید به بازار سرمایه
مونا حاجیعلیاصغر قائم‌مقام مدیرعامل شرکت مدیریت سرمایه کیان درباره این صندوق گزارشی را در اختیار رسانه‌ها قرار داده است که دراین گزارش آورده است: «از سال ۱۳۸۶ تاکنون شاهد اجرایی شدن صندوق‌های با درآمد ثابت، سهام، مختلط در بازار سرمایه ایران بوده‌ایم. اجرایی شدن صندوق طلا می‌تواند، ابزارهای سرمایه‌گذاری بازار را برای تامین سلایق انواع مختلفی از سرمایه‌گذاران از ریسک‌پذیر تا ریسک‌گریز تکمیل کند. در این راستا امیدواریم در آینده نزدیک شاهد اجرایی شدن صندوق‌های ارزی و املاک و مستغلات باشیم تا سبدگردانی اختصاصی برای اشخاص در بازار سرمایه به‌صورت معنی دارتر قابل اجرا باشد. با توجه به ابزارهای مطرح شده، مقایسه بازدهی سرمایه‌گذاری در سکه طلا به عنوان یک ابزار سرمایه‌گذاری در سال‌های اخیر با سایر انواع دارایی‌ها مانند سود سپرده بانکی، زمین، دلار و بورس نشان‌دهنده اهمیت این بازار برای سرمایه‌گذاری هم از نظر ارتقای بازدهی و هم تنوع بخشی پرتفوی سرمایه‌گذاری است.»
جدول1- عملکرد بازارهای مختلف در 10 سال گذشته
حاجیعلیاصغر در گزارش خودآورده است: «همان‌طور که در جدول فوق نشان داده شده است بازدهی سکه به نسبت سایر دارایی‌های بررسی شده طی ۱۰سال گذشته بازده مناسبی بوده است. این مساله پس از بررسی ریسک این گزینه نشان می‌دهد سکه طلا گزینه سرمایه‌گذاری مناسبی است. جدول فوق تکرار بازدهی منفی را طی ۱۰سال گذشته در بازارهای مختلف نشان می‌دهد. براساس این اطلاعات، تکرار بازدهی منفی در طی سال‌های گذشته در مورد سرمایه‌گذاری در طلا حتی کمتر از سرمایه‌گذاری در مسکن بوده است. نمودار مقایسه ابزارهای سرمایه‌گذاری طی ۱۰ سال به شرح زیر است. این نمودار نشان می‌دهد، سرمایه‌گذاری روی سکه طلا علاوه بر بازدهی مناسب به نسبت برخی گزینه‌های سرمایه‌گذاری مطرح شده دارای روند همواری بوده است.»
نمودار1- نتیجه سرمایه‌گذاری 100 تومان در بازارهای مختلف در 10 سال گذشته
وی در بخش دیگر مقاله خود به نمودار شماره ۲ که شبیه‌سازی از یک پرتفوی سرمایه‌گذاری با در نظر گرفتن ۵۰درصد سرمایه‌گذاری روی سکه طلا و ۵۰ درصد سرمایه‌گذاری در سپرده بانکی اشاره می‌کند و می‌افزاید: در این حالت سرمایه‌گذار می‌تواند از سبد تشکیل شده بازدهی بیش از سپرده بانکی به دست آورد و از افزایش قیمت سکه طلا نیز بهره‌مند شود. در بررسی وضعیت NAV واحدهای صندوق، با توجه به اینکه قیمت طلا عامل اصلی تعیین قیمت واحدهای سرمایه‌گذاری این صندوق است و قیمت طلا عموما تحت تاثیر قیمت اونس و دلار است، به نظر می‌رسد تضعیف شاخص دلار در دوره اخیر و تاثیر آن بر قیمت محصولات کالایی به خصوص فلزات گرانبها بسیار موثر خواهد بود. همچنین افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی امریکا Federal Reserve Bank می‌تواند در این مورد موثر واقع شود. به عبارت دیگر، انتظار می‌رود در آینده شرایط بازارهای جهانی در مسیر تقویت قیمت دارایی پایه این صندوق‌ها یعنی طلا حرکت کند. این صندوق عملا جایگزین مناسب سرمایه‌گذاری در طلاست و پرتفوی سرمایه‌گذاری آن عمدتا غیرفعال و به هدفی غیر از سفته‌بازی speculation مدیریت می‌شود. بنابراین این گزینه سرمایه‌گذاری و برای اشخاص حقیقی و حقوقی که در معرض نوسانات طلا (exposure) قرار گرفتن را در پرتفوی سرمایه‌گذاری خود انتخاب کرده‌اند، مناسب است. این صندوق ابزار جایگزین مناسبی برای آن دسته از سرمایه‌گذارانی فراهم می‌آورد که قبلا از شمش و سکه فیزیکی برای داشتن exposure طلا استفاده می‌کردند.»
نمودار2- مقایسه بازدهی سبد سرمایه‌گذاری متشکل از 50درصد سکه و 50درصد بانک
ساختار حقوقی صندوق
حاجیعلیاصغر در بخش دیگر این گزارش خود به این نکته توجه می‌کند: «این صندوق با ساختار صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله موجود در بازار سرمایه کشور طراحی شده است، بنابراین دارای ارکان مدیر صندوق، بازارگردان، متولی و حسابرس است. ارکان نظارتی صندوق مانند سایر صندوق‌های موجود متولی و حسابرس و ارکان اجرایی آن مدیر و بازارگردان است. بازارگردان صندوق (ضامن نقدشوندگی) باتوجه به دارا بودن کفایت سرمایه لازم، نقدشوندگی واحدها در بازار سرمایه را فراهم می‌کنند. برای این صندوق نیز مانند سایر صندوق‌های قابل معامله روزانه NAV محاسبه و معاملات آن در بازار بر اساس عرضه و تقاضا روی واحدهای سرمایه‌گذاری انجام می‌شود. از نکات مهم در صندوق قابل معامله کالایی، گزینه‌های سرمایه‌گذاری تعریف شده در امیدنامه آن است. بر این اساس در امیدنامه این صندوق سرمایه‌گذاری روی گواهی سپرده کالایی سکه طلا، اوراق مشتقه مبتنی بر سکه طلا، تعهد خالص موقعیت‌های بدون پوشش در قراردادهای مشتقه مبتنی بر سکه طلا و اخذ موقعیت خرید در قرارداد اختیار معامله سکه طلا مطرح شده است. در بین گزینه‌های مطرح شده تمرکز اصلی روی گواهی سپرده کالایی سکه طلا است. این اوراق بهادار نشان‌دهنده مالکیت دارنده آن روی تعداد معینی سکه طلا در انبار است. در حال حاضر بانک رفاه کارگران به عنوان انبار پذیرفته شده عملیات پذیرش سکه از اشخاص و ارائه قبض انبار را انجام می‌دهد. در صورتی که سکه طلا پیش از ساعت ۱۲ تحویل داده شود پس از یک روز کاری و در غیر این‌صورت پس از دو روز کاری تبدیل به گواهی قابل معامله در بورس کالای ایران می‌شود. بعد از آن امکان خرید و فروش این اوراق بهادار برای همه اشخاص دارای کد بورس و اوراق بهادار از طریق تماس با یک کارگزار یا از طریق سامانه معاملات آنلاین گواهی سکه قابل انجام است. بازار این اوراق بهادار (گواهی سکه طلا) در حال حاضر بسیار محدود است. خرید و فروش این اوراق با تسویه نقدی و یک روز کاری پس از انجام معامله صورت می‌گیرد. هر سکه هنگام سپرده‌گذاری به ۱۰ورقه گواهی تبدیل می‌شود؛ بنابراین ۱۰گواهی معادل یک سکه طلاست. هزینه‌های مترتب بر این موضوع عبارتند از: هزینه ارزیابی و کارشناسی هر قطعه سکه، ۵۰۰۰ریال و هزینه انبارداری روزانه ۵۰ریال برای هرسکه طلاست که این موارد به بانک رفاه کارگران پرداخت می‌شود. علاوه بر این موضوع هزینه‌های خرید و فروش این ورقه بهادار در بورس کالا نیز به صورت درصدی از حجم معامله (خرید 0.00262 و فروش 0.00278) در نظر گرفته شده است. کارمزدهای معاملاتی، مجموع کارمزد کارگزار، بورس کالا، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه، حق نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار و کارمزد شرکت مدیریت فناوری بورس است که هر یک از اجزای مطرح شده دارای سقف تعیین شده هستند.»
قائم‌مقام مدیرعامل شرکت مدیریت سرمایه کیان با برشمردن مزیت‌های این ابزار تاکید می‌کند که لازم است، موارد زیر جهت جذابیت و کاربردی‌تر شدن این ابزار مورد توجه قرارگیرند. از این موارد می‌توان به کاهش هزینه‌های ارزیابی و کارشناسی، انبارداری، هزینه‌های معاملاتی، گسترش بازار معاملاتی با فعال شدن نقش بازارگردان‌های صندوق‌های کالایی مبتنی بر سکه طلا، تعریف ارتباط روشن عرضه‌کنندگان سکه طلا با بورس کالای ایران اشاره کرد. در حال حاضر بازار گواهی سپرده سکه طلا بسیار محدود بوده و حجم معاملات روزانه آن جوابگوی تقاضای سرمایه‌گذاری صندوق طلا نیست. از دیگر ابزارهای مطرح شده برای گزینه‌های سرمایه‌گذاری این صندوق می‌توان به قرارداهای آتی(future) و اختیار معامله (option) روی سکه طلا اشاره کرد. در بازار معاملات قراردادهای آتی سکه طلا، واحد پایه سفارش (LOT) برای خرید این اوراق بهادار ۱۰ سکه طلاست. برای خرید قراردادهای آتی لازم است به سررسید اوراق توجه شود. برخلاف گواهی سپرده سکه طلا که معاملات آن نقدی است معاملات این اوراق در بازار آتی انجام می‌شود و لازم است به شکاف شرایط این دو بازار توجه شود. در بازار اختیار معامله سکه طلا علاوه بر سررسید اوراق لازم است بر قیمت اعمال نیز توجه شود و توجه به این دو فاکتور تعیین‌کننده بهای اختیار معامله است. این بازار نیز هنوز نقدشوندگی زیادی ندارد و معاملات در آن روزانه محدود است. LOTهای معاملاتی در این اوراق یک سکه طلاست و سررسیدها عمدتا کوتاه‌مدت است. برای استفاده از فرصت‌های مناسب معمولا لازم است، قراردادها تمدید شود و برای تمدید قرارداد هزینه معاملاتی و یافتن اختیار معامله با قیمت مناسب با توجه به محدود بودن معاملات از عوامل قابل تامل است. کارمزد معاملات future و option برخلاف گواهی سپرده ثابت بوده و برای هر قراردادهای آتی مبلغ 30.000ریال به ازای هر قرارداد و برای اختیار معامله مبلغ 1.600ریال است. کارمزد تحویل در قرارداهای آتی و اختیار معامله 5.000 ریال به ازای هر سکه طلاست. در بین سه ابزار معرفی شده (گواهی سپرده طلا، قراردادهای آتی و اختیار معامله مبتنی برسکه طلا) بازار قراردادهای آتی حجم معاملاتی روزانه بالاتری دارد. لازم است با ورود صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر طلا به عنوان یک ابزار متقاضی این گزینه‌های سرمایه‌گذاری بر توسعه بازار این ابزارهای توجه ویژه شود.
وی معتقد است در راستای اجرای صندوق سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلا لازم است علاوه به موارد مطرح شده مانند کاهش هزینه‌های پذیرش، نگهداری و معاملات اوراق، گسترش بازار با حضور فعال بازارگردان و مدیر صندوق، ارتباط موثر بین عرضه‌کنندگان سکه طلا و بورس کالا، فرهنگ‌سازی سرمایه‌گذاری در ابزارهای مبتنی بر سکه طلا، تعدد انبارهای قابل قبول درکنار بانک رفاه کارگران و... به تکمیل نرم‌افزارهای این صندوق نیز اشاره کرد.
صندوق سرمایه‌گذاری طلای کیان
این فعال بازار سرمایه در خاتمه به صندوق سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلای کیان به عنوان دومین صندوق سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلا اشاره دارد که از سازمان بورس و اوراق بهادار موافقت اصولی دریافت کرده است و در مرحله نهایی کردن مقدمات لازم برای شروع پذیره‌نویسی عمومی صندوق است. این صندوق با ۱۰میلیارد ریال سهام ممتاز و لزوم جمع‌آوری ۹۰ میلیارد ریال سهام عادی در دوره پذیره‌نویسی و با مدیریت شرکت کارگزاری بورس آثل، بازارگردانی شرکت گروه مالی نور انوار، متولی‌گری شرکت مشاور سرمایه‌گذاری آوای آگاه و حسابرسی، موسسه حسابرسی بیات رایان از سازمان بورس و اوراق بهادار موافقت اصولی دریافت کرده است. لازم به ذکر است شرکت‌های کارگزاری بورس اثل و گروه مالی نور انوار از شرکت‌های تحت مدیریت شرکت مدیریت سرمایه کیان هستند. این شرکت در سال ۱۳۹۵ با سرمایه ۱۰۰۰میلیارد ریال ثبت شده است. این شرکت در سال گذشته تاسیس و راه‌اندازی صندوق سرمایه‌گذاری بادرآمد ثابت کیان از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت قابل معامله در بورس اوراق بهادار تهران با نماد «کیان» و صندوق سرمایه‌گذاری آوای ثروت کیان از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام را در رزومه کاری خود دارد. خوشبختانه کل خالص ارزش دارایی‌های صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت کیان در روزهای گذشته از ۱۰۰۰میلیارد ریال گذشت و شرکت برنامه توسعه این صندوق را با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار در برنامه خود دارد.
