هزینه‌های سنگین ناسازگاری اردوغان با آلمان
گروه جهان طلا تسلیمی
اخیرا به‌نظر می‌رسد که روابط برلین و آنکارا هر هفته با یک چالش جدید مواجه می‌شود و ظاهرا این روند قرار نیست به این زودی‌ها تغییر کند. جدیدترین تنش‌ها نیز با دستگیری دو شهروند آلمانی آغاز شد. آلمان این دستگیری‌ها را اقدامی با انگیزه سیاسی می‌داند و بر این باور است که ترکیه از پلیس بین‌الملل(اینترپل) برای محاکمه مخالفان سیاسی دولت رجب طیب اردوغان در خارج از کشور استفاده می‌کند. آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان درخصوص واکنش قاطعانه برلین به این اقدام هشدار داده و از احتمال تجدید نظر در روابط با آنکارا سخن گفته است. جای تعجبی ندارد که در شرایط کنونی برخی از سیاستمداران آلمانی به قطع کامل روابط با ترکیه بیندیشند؛ اما با توجه به روابط طولانی‌مدت و عمیق برلین و آنکارا به نظر نمی‌رسد که قطع روابط به نفع هیچ یک از آنها تمام شود و احتمالا حتی برای اتحادیه اروپا نیز مشکلاتی در پی خواهد داشت.
به گزارش رویترز، مرکل جمعه در همایش تجاری در شهر نورمبرگ در جنوب آلمان با اشاره به تحولات اخیر در روابط آلمان و ترکیه گفت: باید قاطعانه واکنش نشان دهیم. با توجه به آنچه اخیرا روی داده است شاید ضروری باشد که درباره آنها تجدیدنظر کنیم. همچنین فکر می‌کنم دیگر نباید به مذاکرات با ترکیه برای حضور این کشور در اتحادیه گمرکی اروپا ادامه داد.» رهبران اتحادیه اروپا از سرکوب مخالفان در ترکیه پس از کودتای نافرجام سال گذشته به شدت انتقاد می‌کنند. این درحالی است که مذاکرات پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا عملا متوقف شده است.
پس از کودتای نافرجام سال گذشته، دولت اردوغان شماری از شهروندان اروپایی را به همکاری با کودتاچیان متهم کرده است. دولت آلمان در پی همین اتهامات ماه گذشته از شهروندان این کشور خواست هنگام سفر به ترکیه احتیاط کنند اما هنوز به صورت رسمی در مورد سفر به ترکیه هشدار رسمی نداده است؛ اگرچه انتظار می‌رود به زودی تغییراتی در رویکرد دولت در این زمینه صورت بگیرد. یورگن هردت یکی از اعضای بلندپایه حزب دموکرات مسیحی مرکل به یک روزنامه آلمانی گفت: «دستورالعمل‌های مسافرتی به ترکیه باید مورد بازبینی قرار بگیرند.» مارتین شولتز، نامزد حزب سوسیال دموکرات و رقیب اصلی مرکل در انتخابات پارلمانی نیز معتقد است، آلمان باید درباره سفر به ترکیه به شهروندان خود هشدار رسمی بدهد.
ماریا آدبار، سخنگوی وزارت خارجه آلمان گفت: برلین از کانال‌های دیپلماتیک از بازداشت این دو شهروند آلمانی مطلع نشد بلکه کنسولگری آلمان در ازمیر از طریق منابع «غیردولتی» از این بازداشت‌ها اطلاع یافت. این دو شهروند آلمانی در فرودگاه آنتالیا بازداشت شده‌اند. به گفته ادبار، تلاش‌ها برای کسب اطلاعات درخصوص این دو شهروند آلمانی و اتهام مطرح شده علیه آنان همچنان ادامه دارد:«در تلاشیم که بدانیم این افراد بر چه مبنایی بازداشت شده‌اند فعلا باید فرض را بر این بگذاریم که اتهام آنها سیاسی است.» اشپیگل آنلاین نوشت طبق اطلاعاتی که به دست آورده، افراد بازداشت شده دو آلمانی ترک‌تبار و ظاهرا به هواداری از جنبش فتح‌الله گولن متهم هستند. فتح‌الله گولن، واعظ ترک و منتقد دولت ترکیه در پنسیلوانیای امریکا در تبعیدی خودخواسته به سر می‌برد. اردوغان، گولن و طرفداران وی را عاملان کودتای نافرجام سال گذشته می‌داند و دولت آلمان را به پناه دادن به جنگجویان کرد و افراد مشکوک را به ارتباط داشتن با کودتا متهم کرده است. هفته گذشته اردوغان از رای‌دهندگان آلمانی با پیشینه ترک خواست که جریان‌های اصلی سیاسی آلمان را در انتخابات پارلمانی این کشور تحریم کنند که این اقدام هشدار مرکل را درخصوص «مداخله» ترکیه در انتخابات در پی داشت. تنش‌ها میان دو کشور که به نظر می‌رسد به نقطه بی‌بازگشت نزدیک می‌شوند شرایط را برای حدود 3میلیون ترک ساکن آلمان دشوار می‌کنند؛ به ویژه اینکه صدها هزار نفر از این افراد از هواداران اردوغان محسوب می‌شوند. هنوز مشخص نیست که درخواست اردوغان چه بازتابی در میان ترک‌های آلمان داشته باشد اما لازم به ذکر است که ۵۹ درصد از ترک‌های مقیم آلمان در همه‌پرسی ماه آوریل به تغییرات مورد نظر اردوغان در قانون اساسی رای «آری» دادند. با این حال پروفسور حسین باغچی، رییس دپارتمان روابط بین‌الملل در دانشگاه فنی خاورمیانه معتقد است، ترک‌ها احتمالا ایستادگی اردوغان در برابر یک قدرت خارجی مانند آلمان را تحسین می‌کنند اما حاضر نیستند از مرسدس‌های خود چشم بپوشند.
ترکیه به فکر آشتی باشد
به گزارش پایگاه اینترنتی«ورد پالتیکس ویو» هزینه جدایی برای آلمان و ترکیه به ویژه در 3 زمینه انسانی، اقتصادی و امنیتی بسیار بالا خواهد بود؛ در سطح انسانی، بحران از همان ابتدای امر بر زندگی روزانه 3میلیون ترک ساکن آلمان تاثیر گذاشته است. از سوی دیگر دشمنی جوامع ترکی و آلمانی می‌تواند به حس ملی‌گرایی دامن بزند و به بروز ناآرامی‌های اجتماعی منجر شود. هزینه‌ها در زمینه اقتصادی نیز کاملا واضح هستند و تاثیرات آنها در هر دو کشور قابل مشاهده است. با توجه به فعالیت 7هزار شرکت آلمانی ثبت شده در ترکیه، برلین مهم‌ترین شریک تجاری آنکارا محسوب می‌شود. با تشدید اختلاف‌ها، سرمایه‌گذاری آلمان‌ها در ترکیه به خطر می‌افتد و این درحالی است که صنعت گردشگری ترکیه در پی هشدار سفر در آلمان فرو پاشیده است. در سال 2015 حدود 6 میلیون آلمانی تعطیلات خود را در ترکیه گذراندند و این آمار درحال حاضر به یک سوم کاهش یافته و طبق نتایج یک نظرسنجی از هر 10 آلمانی تنها یک نفر به گذراندن تعطیلات در ترکیه می‌اندیشد. در سطح امنیتی جدایی آلمان و ترکیه می‌تواند بر عملیات سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) ازجمله در ماموریت‌های مقابله با تروریسم این سازمان در خاورمیانه تاثیر منفی بگذارد. ترکیه که به دلیل موقعیت جغرافیایی استراتژیک یکی از اعضای کلیدی ناتو محسوب می‌شود در خط مقدم مبارزه علیه داعش و دیگر گروه‌های تروریستی در منطقه است.
آلمان باید در بازنگری روابط خود با ترکیه راه‌حل‌های موجود در جلوگیری از هزینه‌های فوق را در نظر بگیرد و شاید بهتر باشد برای جلوگیری از وخیم‌تر شدن شرایط در 4 زمینه منافع مشترک زیر چتر اتحادیه اروپا عمل کند. نوین‌سازی اتحادیه گمرکی اتحادیه اروپا-ترکیه، آزادسازی روادید برای شهروندان ترک، افزایش حمایت از ابتکار عمل‌های جوامع مدنی و همکاری‌های کاربردی در مسائل حائز اهمیت برای دو کشور در زمینه مقابله با تروریسم و مساله پناهجویان موارد مناسبی برای ادامه اندک روابط باقی‌مانده میان آنکارا و برلین هستند. تمرکز بر این مسائل امکان باز نگه داشتن کانال‌های گفت‌وگو را دست‌کم تا پایان دوره کنونی ریاست‌جمهوری اردوغان تا سال 2019 فراهم می‌آورد؛ اما در نهایت هر گونه پیشرفتی در روابط به این مساله بستگی دارد که آیا دولت جدید در آلمان از سیاست سختگیرانه در قبال ترکیه چشم می‌پوشد؟ البته این مساله خود به کاهش لفاظی‌های اردوغان علیه دولت آلمان و شیوه سیاست‌گذاری‌های وی در داخل ترکیه بستگی خواهد داشت.
