بحران نسلکشی روهینگیاییها
گروه جهان|
از حدود دو هفته پیش تاکنون بیش از 120هزار نفر از مسلمانان روهینگیا در پی خشونتهای شدید در این منطقه ازجمله کشتارهای جمعی و... به بنگلادش گریختهاند. شرایط به اندازهیی ناخوشایند است که برخی حتی کشتار مسلمانان این منطقه را نسلکشی نامیدهاند. اما راه زیادی تا پایان خشونتها باقی است. دو منبع آگاه در نایپیداو، پایتخت میانمار اعلام کردند دولت برای جلوگیری از فرار مردمان این منطقه به کشور همسایه در مرز مشترک با بنگلادش مینگذاری میکند. گفته میشود که بنگلادش درحال برنامهریزی برای آمادهسازی و توسعه جزیرهیی دورافتاده برای اسکان موقت دهها هزار مسلمان روهینگیایی است که به این کشور گریختهاند. کشتارها، خشونتها و واکنش نامناسب آنگ سان سوچی، رهبر مخالفان میانمار به مساله انتقادهای بینالمللی گسترده از این چهره انقلابی و برنده جایزه صلح نوبل را در پی داشته است؛ اما سوچی شرایط را چندان وخیم نمیداند و گفته است، گزارشهای منتشر شده در این زمینه درست نیستند. در همین حال ناراندرا مودی، نخستوزیر هند برای گفتوگو در مورد بحران روهینگیا به نایپیداو سفر کرده است.
اکثریت جمعیت 48میلیون و 700هزار نفری میانمار بودایی هستند اما مردم روهینگیا در استان راخین میانمار مسلمانان هستند و جمعیت آنها به یک میلیون و 100هزار نفر میرسد و تقریبا همه آنها ساکن استان راخین واقع در ساحل غربی میانمار هستند؛ این استان یکی از محرومترین استانهای میانمار است و اغلب مسلمانان روهینگیا در اردوگاهها زندگی میکنند و بدون اجازه دولت مرکزی اجازه خروج از استان راخین و سفر را ندارند.
موج جدید خشونتها در استان راخین، محل زندگی اکثریت روهینگیاییها از ۲۵ آگوست آغاز شد؛ گروه شبه نظامی روهینگیایی به پایگاههای ارتش و مراکز پلیس میانمار در راخین حمله کرد و نیروهای ارتش در عمیلاتی تلافیجویانه به تعقیب و آزار مسلمانان روهینگیا متهم شدند. در نتیجه درگیریها دستکم 400نفر کشته و دهها هزار نفر آواره شدند. ویویان تن، سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در منطقه، شمار افرادی که در پی جدیدترین خشونتها به بنگلادش گریختهاند را ۷۳هزار نفر اعلام کرد؛ اما رویترز در گزارشهای خود در این زمینه از آماری ۹۰ هزار نفری خبر میدهد.
درحالی که مسلمانان روستایی میگویند که نظامیان میانمار و سربازهای دولت، خانههای آنان را به آتش کشیدهاند و ابایی از کشتن آنان ندارند، دولت میانمار روهینگیاییها را عامل تنشها میداند و آنگ سان سوچی تاکنون از محکوم کردن خشونتها علیه مسلمانان خودداری کرده است. این درحالی است که سازمان ملل متحد در ماه فوریه اعلام کرد:«نظامیان دولتی به احتمال زیاد مرتکب جنایت علیه بشریت شدهاند.» اما دولت میانمار این اتهامات را رد کرد و این مرتبه نیز رهبر دولت میانمار در واکنش به خشونتها در کشورش از نحوه گزارشدهی در مورد وضعیت مسلمانان روهینگیا انتقاد کرد و در فیسبوک رسمی دفتر خود نوشت:«وجود کوه یخ اطلاعات نادرست تصویری معوج از واقعیات ارائه میدهد.» آنگ سان سوچی پاکسازی قومی مسلمانان کشورش را رد کرد و گزارشها در مورد فرار ۱۲۵هزار مسلمانان روهینگیایی به بنگلادش را دروغ خواند. اما مقامات بنگلادش به خبرگزاری فرانسه گفتهاند که فرار روهینگیاییها به این کشور همچنان ادامه دارد.
جزیره روهینگیایی
در همین حال، دو منبع آگاه در دولت بنگلادش اعلام کردند که نیروهای دولت میانمار از 3روز پیش به مینگذاری بخشهایی از مرز مشترک مشغول شده تا بدینترتیب از فرار مسلمانان روهینگیا ممانعت کند. رویترز به نقل از این دو منبع نوشت، بنگلادش به کاشت مین در نزدیکی مرزها به طور رسمی اعتراض خواهد کرد. ظاهرا این مینها در امتداد سیمهای خاردار کار گذاشتهاند. یک مرزبان بنگلادشی هم گفت، سهشنبه دو صدای انفجار از سمت میانمار شنیده که گمانهزنیها در مورد مینگذاری مرزی را تقویت میکند. در همین حال گزارشهایی مبنی بر برنامهریزیهای بنگلادش برای آمادهسازی و توسعه جزیرهیی دورافتاده برای اسکان موقت مسلمانان روهینگیا منتشر شده است. به گفته مشاور نخستوزیر بنگلادش، نیروهای این کشور تا جایی که بتوانند مانع ورود روهینگیاییها به این کشور میشوند و از آژانسهای بینالمللی خواستهاند که روهینگیاییها را به طور موقت به جزیرهیی به نام «ثینگار چار» منتقل کنند. لئونارد دویلی، سخنگوی سازمان بینالمللی مهاجرت درباره آمادهسازی این جزیره گفت:«مساله انتقال آوارگان روهینگیا به این جزیره از سالها پیش مطرح شده اما در روزهای اخیر موضوع تازهیی در این باره شنیده نشده است.» این جزیره 11سال پیش بر اثر انباشت آبرفت مقابل دلتای بنگلادش ایجاد شد اما در زمان بارش بارانهای موسمی در ماههای ژوئن تا سپتامبر، تهدید سیلاب وجود دارد و دزدان دریایی نیز معمولا در آبهای نزدیک آن به دنبال ربایش صیادان هستند.
انتقادها از برنده جایزه نوبل صلح
انتشار گزارشها و تصاویری از شرایط مسلمانان روهینگیا، واکنش شدید بینالمللی ازجمله برخی کشورهای مسلمان و انتقادها از سکوت آنگ سان سوچی را در پی داشت. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در مورد خطر تبدیل این بحران به نسلکشی مسلمانان و بیثباتی در منطقه هشدار داد و از شورای امنیت سازمان ملل خواست به این موضوع بپردازد.
منتقدان غربی همچون بوریس جانسون، وزیر امور خارجه بریتانیا و رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه، سکوت آنگ سان سوچی در برابر شکنجه و آزار مسلمانان روهینگیا را محکوم کردهاند و برخی حتی خواستهاند، جایزه صلح نوبلی که سال 1991 به وی اعطا شد، پس گرفته شود. ملاله یوسفزی، جوانترین برنده جایزه نوبل صلح نیز از آنگ سانگ سوچی خواست تا برخورد «شرمآور» با مسلمانان روهینگیا را محکوم کند. این درحالی است که سازمانها و بنیادهای خیریه شناخته شده همچون «اوکسفام» و سازمان خیریه «نجات کودکان» از مانعتراشیهای دولت میانمار در دسترسی به مناطق بحرانزده شکایت دارند.
نارندرا مودی در میانمار
در میانه اعتراضهای بینالمللی به کشتار مسلمانان میانمار نارندرا مودی، نخستوزیر هند در سفر خود به نایپیداو در مورد اوضاع مسلمانان روهینگیایی صحبت کرد. مودی ضمن ابراز نگرانی از وضعیت پیش آمده در میانمار گفت که همه احزاب باید به یکپارچگی میانمار به عنوان یک ملت احترام بگذارند. به گزارش هندوستانتایمز، مودی در دیدار با آنگ سان سوچی درباره «خشونت افراطی» و «خشونت علیه نیروهای امنیتی دولت» در ایالت راخین ابراز نگرانی اما از اشاره به قتلعام مسلمانان روهینگیا خودداری کرد. همچنین در شرایطی که آنگ سان سوچی به دلیل سکوت در برابر این خشونتها با انتقادهای فزاینده مواجه است، مودی وی را تحسین کرد. انتظار میرفت، مودی در این سفر مساله فرار مسلمانان روهینگیا به بنگلادش را مطرح کند اما در مقابل، دولت هند اعلام کرد 40هزار روهینگیایی را که به طور غیرقانونی در خاک این کشور هستند، اخراج خواهد کرد.