صعود نفت با امید به تمدید توافق اوپک

گروه انرژی|مهدی نیکوئی|

فعالیت بازار در روز جمعه با سقوط شدید قیمت‌های نفت به پایان رسیده بود که ناشی از نگرانی‌ها از تخریب شدید طوفان ایرما در ایالت فلوریدای امریکا بود. با این حال، اخباری که در روزهای بعدی به گوش رسید، اثر این نگرانی را تا حدی خنثی کرد و با باز شدن بازارهای جهانی در صبح دیروز، قیمت نفت صعود کرد؛ صعودی که البته مطلق نبود و به دلیل اندک نگرانی‌های باقیمانده از تاثیرات توفان ایرما روی تقاضای نفت در ساعاتی موجب نوسانات قیمتی شد.

افزایش دیروز قیمت نفت در قراردادهای آتی بازار نیویورک، برابر با 0.5درصد بود. این در حالی است که روز جمعه این بازار شاهد کاهشی 3.3درصدی بود. چندین دلیل برای این افزایش قیمتی متصور است: نخست آنکه توفان ایرما پس از درنوردیدن ایالت فلوریدای امریکا از قدرتش کاسته شده است. دوم، پالایشگاه‌های امریکایی حاشیه خلیج مکزیک به سرعت در حال احیا پس از توفان هاروی هستند و ظرفیت تولید آنها رو به افزایش است. اما مهم‌ترین دلیل افزایش قیمت نفت را می‌توان واکنش بازار به تصمیمات احتمالی اوپک در نشست ماه جاری دانست. «تعادل» در گزارش زیر هر یک از این موارد را به تفصیل بررسی کرده است.

سقوط قیمت‌های آتی نفت در روز جمعه، ناشی از این تصور بود که توفان قدرتمند ایرما، خسارت‌های بسیاری بر جای خواهد گذاشت و تقاضای نفت در منطقه فلوریدا را به‌شدت تضعیف خواهد کرد. با این حال هم‌اکنون سرعت توفان ایرما تضعیف شده و به حدود 120کیلومتر در ساعت رسیده است. سرعت این توفان در زمان عبور از جزایر جنوب شرقی امریکا به بیش از 240کیلومتر هم رسیده بود. این توفان پس از آن آرام گرفت که یک‌شنبه در پی بارش باران از بار آن کاسته شد. هرچند ایالات سر راه توفان ایرما دارای پالایشگاه‌ برجسته‌یی نیستند، اما با توجه به جمعیت ساکن و از منظر تقاضا برای حمل و نقل یکی از اثرگذارترین ایالت‌های امریکا بر بازار جهانی به حساب می‌آیند.

توفان ایرما براساس برآوردهای بلومبرگ منجر به اختلال زندگی 4.5میلیون نفر از شهروندان فلوریدا شده، روند عبور و مرور کشتی‌های حمل نفت را مختل کرده و 6هزار جایگاه پمپ‌ بنزین را تعطیل کرده است. با این حال خرابی‌های ایرما و همچنین کاهش تقاضای ناشی از آن کمتر از حد انتظار بوده و اکنون بازار در حال احیای قیمت‌هایی است که روز جمعه و در پی نگرانی‌ها سقوط کرده بودند. میزان سقوط قیمت نفت روز جمعه در 2 ماه گذشته بی‌سابقه بود و فعالان بازار بر این باور بودند که تقاضای بنزین و سایر سوخت‌های حمل‌ونقل نیز به‌شدت کاهش خواهد یافت. آمریتا سن، تحلیلگر ارشد نفت در موسسه مشاوره انرژی اسپکت در یک مصاحبه تلویزیونی درباره اثر توفان ایرما بر بازار جهانی به اظهارنظر پرداخت: «مقداری تقاضا از بین خواهد رفت. واضح است که فلوریدا یک مرکز بزرگ تقاضای بنزین است. با این حال، با توجه به آنکه خسارت‌ها به بزرگی انتظارات نیست، میزان کاهش تقاضا هم نسبتا اندک خواهد بود.»

با وجود این تحلیلگران گلدمن‌ساکس از وجود نیرویی منفی در بازارهای مبادلات نفتی خبر می‌دهند. آنها این‌گونه استدلال می‌کنند که توفان ایرما همچنان در حال آسیب زدن به میزان تقاضای نفت امریکاست، اما اثری بر تولید نخواهد داشت. این وضعیت منجر به افزایش قابل توجه ذخایر تجاری خواهد شد و اثر منفی آن را باید در ادامه مشاهده کرد. ادامه گشایش واحدهای پالایشگاهی تگزاس و لوئیزیانا از دیگر عوامل افزایش تقاضای بازار جهانی و تقویت قیمت نفت در روز گذشته بوده است. در حالی که توفان هاروی 2 هفته پیش باعث شده بود تا حدود یک‌چهارم از ظرفیت پالایشگاهی ایالات متحده تعطیل شود، هم‌اکنون این رقم به 6درصد از کل ظرفیت پالایشگاهی کاهش یافته است. البته نمی‌توان از این حقیقت چشم‌پوشی کرد که در پی توفان هاروی، میزان واردات نفت خام از اسکله‌های سواحل خلیج‌مکزیک به کمترین سطح خود از سال 1990 به بعد رسید، با این حال بازگشت پالایشگاه‌ها، خطوط لوله و تاسیسات دور از دریا در حال بازگرداندن واردات نفت امریکا به حالت قبلی است.

 کاهش تولید نفت اوپک

روز یک‌شنبه و در تعطیلی بازارهای جهانی مبادلات نفتی، گزارش تحقیقات نفتی موسسه تامسون رویترز انتشار یافت که نشان از کاهش عرضه نفت خام اعضای اوپک داشت. براساس این گزارش، تولید نفت اوپک در ماه آگوست به کمترین رقم پس از ماه آوریل رسیده است. هر چند حجم عرضه این سازمان در بازه زمانی ژانویه تا آگوست ۲۰۱۷ هنوز بیشتر از دوره مشابه پارسال است، اما انتشار آمار مربوط به کاهش تولید نفت اوپک در ماه آگوست، اثر روانی مثبت خود را بر بازارهای جهانی گذاشته و افزایش قیمت نفت در همان ساعات ابتدایی دیروز را باید ناشی از این موضوع دانست.

گزارش موسسه تامسون رویترز حکایت از این دارد که صادرات نفت خام سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در ماه آگوست به ۲۵میلیون و ۱۹۰هزار بشکه در روز رسیده که پایین‌ترین رقم از ماه آوریل تاکنون بوده است. این کاهش در حالی محقق شده که تولید نفت اعضای خاورمیانه‌یی اوپک، در مجموع حدود 200 هزار بشکه در روز افزایش یافته است. البته روز یک‌شنبه گزارشی از پلاتز اویل هم انتشار یافت که آن هم حاکی از انتظار کاهش تولید اوپک در ماه آگوست است.

 تمدید توافق اوپک

وزارت انرژی عربستان‌سعودی اعلام کرد: روز جمعه وزیر انرژی این کشور با همتایان ونزوئلایی و قزاقستانی خود درباره تمدید احتمالی توافق کاهش تولید نفت پس از پایان مدت آن در مارس سال ۲۰۱۸ گفت‌وگو کرده است. اوپک و سایر تولیدکنندگان شامل روسیه با هدف کاهش ذخایر جهانی نفت و حمایت از قیمت‌ها موافقت کرده‌اند، تولیدشان را تا مارس سال میلادی آینده حدود 1.8میلیون بشکه در روز کاهش دهند. در آستانه نشست 173ام اوپک تمدید این توافق برای سه ماه دیگر مورد بحث قرار گرفته است.

وزارت انرژی عربستان درباره دیدار خالد الفالح، با قناعت بوزومبایف، وزیر انرژی قزاقستان در بیانیه‌یی اعلام کرد: هر دو کشور موافق بودند که بررسی گزینه تمدید توافق کاهش تولید پس از سه ماهه اول سال ۲۰۱۸ با توجه به وضعیت بازار مناسب خواهد بود.

دیدارهای فالح در آستانه شامل ملاقات با با اولوخیو دل پینو، وزیر نفت ونزوئلا نیز بود. دو طرف در این دیدار بر اهمیت باز نگهداشتن همه گزینه‌ها از جمله تمدید احتمالی توافق کاهش تولید پس از پایان آن در سه ماهه نخست سال ۲۰۱۸ توافق کردند. دل پینو روز جمعه گفته بود: ذخایر نفت جهانی بسیار بالا مانده و از تولیدکنندگان درخواست کرده بود معافیت‌های اعطا شده به کشورهایی مانند لیبی و نیجریه و تاثیر این معافیت‌ها بر بازار را مورد بازبینی قرار دهند. روز پنج‌شنبه هم مسوولان نفتی عربستان و روسیه از توافق دو کشور برای تمدید توافق کاهش تولید اوپک سخن گفته بودند. دیدار و گفت‌وگوی روسای جمهور ایران و ونزوئلا در روز یک‌شنبه هم به این نتیجه رسیده بود که توافق کاهش تولید اوپک، نتیجه‌بخش بوده و این سیاست باید ادامه پیدا کند.

 فشار بر نیجریه

از دیگر اقدامات احتمالی اوپک که در هفته‌های گذشته، صحبت‌های بسیاری پیرامون آن شده، فشار بیشتر این سازمان بر نیجریه برای کاهش تولیداتش است. در یکی از جدیدترین این گمانه‌زنی‌ها، گاردین انگلستان عنوان کرد که احتمالا در نشست 22 سپتامبر سازمان اوپک در وین اتریش، به نیجریه فشار بیشتری وارد خواهد شد تا میزان تولید نفتی 1.8 در هر روز خود را کاهش دهد.

براساس این گزارش، هم‌اکنون اکثر اعضای اوپک معتقدند که صلح نسبی در دلتای نیجر منجر به آن شده که تولیدات ملی این کشور افزایش یافته و احتمالا به بیش از 1.8میلیون بشکه در روز هم رسیده است. این موضوع را داده‌های جمع‌آوری شده از منابع ثانویه اوپک تایید می‌کنند. نیجریه تاکنون در مقابل درخواست کاهش تولید نفتی مقاومت کرده و تولیدات خود را پایین‌تر از 1.8میلیون بشکه در روز عنوان کرده است. امانوئل کاچیکوو، وزیر نفت نیجریه، داده‌های مطرح شده درباره میزان تولید این کشور را نادرست خوانده است. در هر صورت وزیر نیجریه هم به اجلاس بعدی وزرای نفتی کشورهای عضو اوپک و کشورهای غیرعضو خواهد آمد تا به تشریح آینده تولید نفت نیجریه بپردازد. براساس انتظارات از نیجریه پرسیده خواهد شد که تولید نفت خود در 2 تا 9 ماه آینده را چگونه ارزیابی می‌کند. زمانی که این موضوع روشن شود، نشست وزرا در این مورد تصمیم‌گیری خواهد کرد که تعیین سقف تولید برای نیجریه هم اعمال شود یا خیر.

براساس برآوردهای اوپک، تولید نفت حال حاضر نیجریه به یک‌میلیون و 700هزار در روز می‌رسد و 300هزار بشکه هم میزان تولید میعانات آن است. این کشور از ماه آگوست تحت فشار برای حضور در جلسات کمیته نظارت بر تولید اوپک نبوده و بدون تعهد به برنامه‌های کاهش تولید به فعالیت نفتی خود ادامه داده است. در هر صورت براساس گفته منبع آگاه گاردین در اوپک، این سازمان به دنبال آن است که مانع از افزایش تولید نفت نیجریه به بالاتر از 1.8 میلیون بشکه در روز شود و در صورت حضور نیافتن وزیر نفت این کشور در نشست وزرای اوپک، این موضوع برداشت خواهد شد که نیجریه قصد محدود کردن تولیدات خود و همکاری با اوپک در برنامه کاهش تولید را ندارد.