رویگردانی از نقش کلیشه‌ای ملت‌سازی
گروه جهان
دونالد ترامپ رییس‌جمهوری جنجالی امریکا که از آغاز زمامداری‌اش به‌طور مرتب از بحرانی به بحران دیگر در غلتیده است، در نخستین حضورش در مجمع عمومی سازمان ملل زیر ذره‌بین متحدان، رقبا و البته رسانه‌ها قرار دارد. روزنامه فایننشال تایمز در گزارشی با اشاره به سخنرانی سه‌شنبه رییس‌جمهوری امریکا در مجمع عمومی نوشته: «انتظار می‌رود ترامپ یک سیاست خارجی تماما ملی‌گرایانه را در پیش بگیرد، سیاستی که هدفش زدودن تصویری است که از امریکا در اذهان جامعه جهانی نقش بسته است؛ تصویر یک دولت ملت‌‌ساز.»
یک مقام ارشد کاخ سفید سخنرانی روز سه‌شنبه ترامپ را واقعه‌یی بزرگ خوانده و گفته است: «سخنان ترامپ دقیقا مطابق با شعار انتخاباتی او یعنی «اول امریکا» است که نه تنها تاکید بر لزوم مشارکت‌های بین‌المللی را شامل می‌شود بلکه اصرار دارد برای همکاری با هر کشوری باید مسائل منطقه‌یی را نیز درنظر گرفت.» این مقام امریکایی گفته که سخنرانی روز دوشنبه ترامپ نیز (درباره لزوم اصلاح سازمان ملل) برآمده از دکترینی با عنوان «رئاالیسم اصولی» بوده است.
عقب‌نشینی از ارزش‌های گذشته
با وجود سخنان خوش‌بینانه این مقام کاخ سفید، متحدان واشنگتن عمیقا نگران سیاست‌های حمایتی افراطی ترامپ و ایده‌های او ازجمله تمایلش برای خروج از پیمان‌های بین‌المللی چون توافقنامه تغییرات جوی پاریس و پیمان تجارت جهانی ترانس پاسیفیک هستند. متحدان امریکا نگران هستند که مبادا بسیاری از ارزش‌ها و ایده‌هایی که در دوران پس از جنگ سرد، جهانی‌سازی را با هدف توسعه همکاری‌ها و همسو کردن منافع کشورها تشویق می‌کرد امروز اهمیت و ارزش خود را در سیاست خارجی ایالات‌متحده از دست بدهند.
تشکیلات سیاست خارجی ایالات‌متحده از جنگ 2003 عراق برای آنچه ترویج دموکراسی و حمایت از حقوق بشر در اقصا نقاط جهان خوانده درگیر اقدامات مداخله‌گرایانه‌یی شده که نتایج فاجعه‌باری داشته است. هدف این سیاست که عمدتا از طرف نومحافظه‌کاران ایدئولوژیک هدایت می‌شد تبدیل کردن خاورمیانه به جامعه‌یی باز و متنوع بود. این سیاست خارجی در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما نیز از طرف جهانی‌گرایان هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه از جمله هیلاری کلینتون وزیر خارجه اوباما و جو بایدن معاون رییس‌جمهوری امریکا حمایت می‌شد.
حالا به نظر می‌رسد ترامپ در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل به سیاست خارجی اشاره می‌کند که هدفش تامین منافع امریکا در وهله نخست است، رویکردی که به ایده‌های هنری کسینجر وزیر خارجه دولت نیکسون نزدیک است (گفته شده ترامپ در نوشتن متن سخنرانی که در مجمع عمومی سازمان ملل قرائت می‌کند با کسینجر مشورت کرده است).
مایکل دش مدیر علوم سیاسی مرکز امنیت بین‌المللی نوتردام، با اشاره به سیاست به اصطلاح واقع‌گرایانه دولت فعلی امریکا می‌گوید: «ترامپ در سیاست به اصطلاح واقع‌گرایانه خود آغوشش را به روی عربستان‌سعودی خودکامه باز کرده درحالی که همزمان از ایران انتقاد می‌کند؛ کشوری که مردمانش در انتخابات دولت میانه‌روشان را بار دیگر ابقا کردند. بدتر اینکه به نظر می‌رسد رییس‌جمهور ترامپ می‌خواهد کیک خود را نگه دارد در حالی که دارد آن را می‌خورد. او هم از مبارزه سفت و سخت با تروریسم صحبت می‌کند و هم واقعیت‌های موجود در این جنگ را نادیده می‌گیرد. اینها مواردی است که نمی‌توان به سادگی از آن گذشت.»
مقام‌های کاخ سفید می‌گویند که سخنرانی ترامپ بیشتر منعکس‌کننده ایده‌های خودش است تا رکس تیلرسون وزیر خارجه امریکا و نیکی هیلی نماینده ایالات‌متحده در سازمان ملل. یک منبع آگاه در این باره گفته است: «رییس‌جمهور مشاوران زیادی دارد اما این سخنرانی، سخنرانی شخص ترامپ است که البته با مشورت عده‌یی دیگر نوشته شده است. او ساعت‌ها وقت صرف آن کرده است.»
نماینده امریکا در سازمان ملل گفته چهره سازمان ملل با حضور ترامپ و دیپلمات‌هایش دگرگون خواهد شد. نیکی هیلی تاکید کرده که کره‌شمالی، سوریه و توافق هسته‌یی ایران از محورهای کلیدی سخنرانی ترامپ خواهد بود. او در این باره گفته است: «کره‌شمالی در کانون موضوعات است. توافق هسته‌یی ایران نیز موضوع دیگری است. درباره سوریه نیز قطعا گفت‌وگو خواهد شد. تروریسم و راه‌های مقابله با آن یکی از موضوع‌های عمده است.»
جان آلترمن کارشناسی علوم سیاسی مرکز استراتژی و مطالعات بین‌المللی معتقد است که سخنرانی در مجمع عمومی، حضور در میدان رقصی بسیار پیچیده است که به نظر نمی‌رسد در توان امثال ترامپ و رکس تیلرسون باشد.
ترامپ، قذافی دیگر خواهد شد؟
شبکه سی‌بی‌اس با اشاره به شخصیت جنجالی ترامپ می‌نویسد، قطعا حضور ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل رویداد کلیدی است به‌خصوص اینکه به سختی می‌توان اقدامات او را پیش‌بینی کرد. احتمالا اغلب رهبران جهان با تماشای سخنرانی ترامپ، تمرکزشان را از دست خواهند داد. آخرین کسی که توانست پدیده نشست مجمع عمومی سازمان باشد معمر قدافی رهبر سابق لیبی بود که با سخنرانی
96 دقیقه‌یی خود در سال 2009 به صدر اخبار جهان راه پیدا کرد. هوگو چاوز رهبر سابق ونزوئلا هم کاملا غیرمنتظره در سخنرانی مجمع در سال 2006 جورج دبیلو بوش را شیطان خواند. فیدل کاسترو رهبر سابق کوبا هم در سال 1960 میلادی 269 دقیقه سخنرانی کرد. گرچه بعید است که سخنرانی ترامپ به درازی سخنرانی قذافی یا کاسترو باشد اما با توجه به شخصیت پرحرارت و جنجالی ترامپ هیچ تضمینی وجود ندارد که او پس از قرار گرفتن در جایگاه درست طبق برنامه رفتار کند و از خیر تبدیل شدن به پدیده مجمع عمومی سازمان ملل بگذرد.»
چین و روسیه طرح ترامپ را رد کردند
روسیه و چین به ۱۲۸ کشوری که اعلامیه حمایت از خواست رییس‌جمهوری امریکا، برای انجام اصلاحات در سازمان ملل را امضا کرده‌اند، نمی‌پیوندند. اعلامیه ارائه شده می‌گوید سازمان ملل باید به نیرویی موثرتر در مواجهه با بحران‌های جهانی بدل شود. به گزارش خبرگزاری تاس، روسیه می‌گوید از اصلاحات سازمان ملل برای کاستن از کاغذبازی‌ها و بروکراسی رایج در آن پشتیبانی می‌کند، اما هر تغییری در ساختار این نهاد باید از طریق گفت‌وگوی اعضای آن به دست آید و نه از طریق اعلامیه‌یی که ایالات‌متحده به تنهایی ارائه می‌کند. ترامپ دوشنبه از بروکراسی و سوءمدیریت در سازمان ملل متحد انتقاد کرده و خواستار انجام اصلاحات جسورانه واقعی در این سازمان شده است. گفته شده ۱۲۸ کشور پیش‌نویس اعلامیه سیاسی ۱۰ ماده‌یی امریکا را امضا کرده‌اند.
