پلی که سیاست میشکند، تجارت میسازد
گروه جهان طلا تسلیمی
همه توجهها این روزها به مجمع ملی سازمان ملل متحد در نیویورک معطوف است، اما بایستی به این نکته توجه داشت که در اقتصاد جهانی، ارتباط امریکا با جهان تنها به سیاستگذاریها در خیابان پنسیلوانیا (مسیر ارتباطی میان کاخ سفید و ساختمان کنگره در واشنگتن دی.سی.) محدود نمیشود. آنچه امروز کشورهای جهان را در کنار یکدیگر نگه میدارد، ارتباطات نزدیک در زمینههای تجارت و بازرگانی است. روابط دیپلماتیک اغلب در روابط اقتصادی ریشه دارند و اگرچه مدیران عامل شرکتها دیپلمات نیستند، اما اغلب آنها هستند که در زمینههای گستردهیی که بخش خصوصی میتواند نقشی سازنده در آن داشته باشد، سخن میگویند؛ گفتوگوهای این افراد ممکن است هیچگاه جایگزین کانالهای رسمی دیپلماتیک نشود، اما میتواند نشاندهنده تعهد امریکا به متحدانش باشد. در حقیقت، اقدامات شرکتهای خصوصی از مسائل امنیتی گرفته تا تغییرات آبوهوایی، در بسیاری مواقع میتوانند تاثیرگذارتر از سخنان برخی مقامات روابط عمومی یا توئیتها باشند.
مایکل آر. بلومبرگ، شهردار سابق نیویورک و سیاستمدار مستقل امریکایی که پیش از سال 2001 سابقه فعالیت در حزب دموکرات و در سالهای 2001 تا 20017 سابقه همکاری با حزب جمهوریخواه را نیز داشته است، در گزارشی در بلومبرگ به این مساله اشاره کرده که دولت ترامپ از آغاز سال جاری میلادی تاکنون نشانههایی حاکی از جدایی از نهادهای تاثیرگذار در حفظ نظم جهانی و پیشبرد ترقی اقتصادی در بیش از 70 سال گذشته، به نمایش گذاشته است. خودداری رییسجمهوری از موافقت با ماده 5 پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در نشست بهار گذشته این سازمان (بند مربوط به همکاری تنگاتنگ دفاعی کشورهای عضو)، تصمیمگیری وی برای خروج از توافقنامه مقابله با تغییرات جوی پاریس، پیشنهادش در خصوص کاهش کمکهای خارجی و عملکرد ضعیف و آرام ترامپ در انتخاب افرادی مناسب در ردههای وزارت خارجه همگی سبب شدهاند که رهبران جهانی تعهد امریکا به تعاملات جهانی را زیرسوال ببرند. این اقدامات همچنین بر تواناییهای امریکا در استفاده از قدرت نرم، تاثیر منفی داشتهاند.
اکنون بسیاری از رهبران تجاری در هر دو حزب امیدوارند که دولت ترامپ از روندی که در پیش گرفته بازگردد و این مساله را بپذیرد که امریکا در صورت پذیرش رهبری در سطح جهانی از طریق نهادهای بینالمللی بسیار قدرتمندتر از زمانی خواهد بود که از فعالیتهای جهانی عقبنشینی میکند. اگرچه این اقدامات رییسجمهوری فرصتی را برای بخش خصوصی فراهم آوردهاند تا به رهبران جهانی نشان دهد که چطور در ترمیم و تقویت روابطی که بخش دولتی ویران کرده، تاثیرگذار است.
این هفته رهبران بیش از 100 شرکت که بسیاری از آنها امریکایی هستند، برای نخستین مرتبه در نشست تجارت جهانی بلومبرگ گردهم میآیند. بیش از 50 نفر از سران کشورها که برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک به سر میبرند نیز برای گفتوگو در مورد شیوههای همکاری نزدیکتر دولتها و تجارتها در راستای اشتغالزایی، ارتقای استانداردهای زندگی و افزایش امنیت، به آنها خواهند پیوست.
اگرچه سیاستگذاری تجاری نقش مهمی در از بین بردن موانع میان کشورها دارد، اما این عمل گفتوگو میان شرکتها و کشورهاست که آگاهی عمومی را در مورد فرصتها و موانع موجود در مسیر سرمایهگذاریهای جدید افزایش میدهد. چنین گفتوگوهایی همچنین میتواند همکاریهای بخش دولتی و خصوصی را با هدف مقابله با چالشهای دشوار و گاه پرمنفعت در ایجاد ساختارهای نوین، تقویت کند. طبق برآوردها، در حال حاضر هزینه بازسازی زیرساختهای جهانی حدود 94 تریلیون دلار برآورد شده و بخش دولتی حدود 15 تریلیون دلار کم دارد. دولتها به تنهایی نمیتوانند این مبلغ را فراهم آورند و در فعالیت در زمینههای بسیاری همچون بهداشت عمومی، امنیت و تلاشها در مقابله با فقر، با محدودیتهایی مواجه هستند و برای رسیدگی به این مسائل همکاری با شرکتها ضروری است. این همکاریها در عین حال میتواند برای هر دو بخش دولتی و خصوصی پر منفعت باشد، چرا که بخش خصوصی عمدتا در تخصیص منابع، کنترل هزینهها و استفاده از فناوریها در حل مشکلات، عملکرد بهتری دارد.
زمانی که اتحادهای سیاسی دچار مشکل میشود، همکاری بخشهای خصوصی و دولتی میتواند مشکلات را تااندازهیی برطرف کند؛ یک مثال خوب در این زمینه نیز تغییرات آبوهوایی است. وقتی ترامپ اعلام کرد که امریکا را از توافقنامه آبوهوایی پاریس خارج میکند، مدیران عامل بیشتر صنایع بزرگ و مطرح اعلام کردند که این تصمیم رییسجمهوری هیچ تاثیری بر برنامه آنها برای کاهش گازهای گلخانهیی و افزایش سرمایهگذاری در گونههای پاکتر انرژی، نخواهد داشت. آنها دریافتند که چنین اقدامی از نظر سلامت مالی در بلندمدت بهنفع آنها خواهد بود و از اینرو، بسیاری در تلاش برای دستیابی به هدف کاهش گازهای گلخانهیی در امضای «سوگند امریکا» به شهردارها، فرماندارها و روسای دانشگاه پیوستند.
رهبران تجاری از دیرباز چه در تجارت و چه در فعالیتهای بشردوستانه از تعاملات جهانی حمایت میکردهاند. جمع کردن مدیران عامل شرکتها دور یک میز در حالی که سران کشورها نیز حضور دارند، میتواند برای هر دو گروه سودمند باشد. بهویژه در شرایط کنونی و باتوجه به دمدمی مزاجی کاخ سفید، افزایش چالشهای جهانی و پیچیدگیهای موجود، رهبران تجاری بخش خصوصی بایستی دست به کار شوند و از بازارها و همکاریها برای ساختن جهانی قدرتمندتر و باثباتتر استفاده کنند.