مردم آمریکا تا ده‌ها سال باید پاسخگوی انتخاب ترامپ باشند
دیپلماسی ایرانی: ادوارد اسنودن، افشاگر کنونی، درباره زندگی‌اش در روسیه، قدرت دستگاه‌های اطلاعاتی و نحوه ادامه مبارزه با نظارت همه‌جانبه دولت‌ها صحبت می‌کند
ادوارد اسنودن 34ساله، کارمند اطلاعاتی سابق ایالات متحده که از سیستم نظارت و جاسوسی جهانی به کار گرفته شده از سوی آژانس امنیت ملی (NSA)، پرده برداشت، اکنون در جایی در پایتخت روسیه زندگی می‌کند. از زمان افشاگری‌هایش در کشور خودش تحت تعقیب است. وی به نمادی برای مدافعان آزادی‌های مدنی تبدیل شده و همیشه در حال فرار است.
اشپیگل: آقای اسنودن، چهار سال پیش شما یک ویدیو از داخل اتاق یک هتل در هنگ کنگ منتشر کردید. این آغاز بزرگ‌ترین افشای اطلاعاتی در تاریخ بود. اکنون ما در اتاق یک هتل در مسکو نشسته‌ایم. شما نمی‌توانید روسیه را ترک کنید زیرا دولت ایالات متحده حکم دستگیری شما را صادر کرده است. در همین حال دستگاه جاسوسی جهانی سرویس‌های اطلاعاتی هنوز به کار گرفته می‌شود. آیا واقعا ارزشش را داشت؟
اسنودن: بله، اگر به اهداف من توجه کنید، متوجه می‌شوید من قصد نداشتم قوانین را تغییر دهم یا سیستم را از کار بیندازم. شاید هم باید چنین هدفی را دنبال می‌کردم. من محصول همین سیستم هستم. من برای همین افراد کار کرده‌ام، آنها را می‌شناسم و هنوز هم به آنها ایمان دارم، معتقدم می‌توان سازمان را اصلاح کرد.
اشپیگل: دستاورد شما چه بود؟
اسنودن: از تابستان 2013، مردم دانشی را از اطلاعاتی را که تا آن زمان ممنوع بود به دست آوردند. اینکه اگر امریکایی نباشند، دولت ایالات متحده می‌تواند همه‌چیز را از حساب جیمیل آنها برداشت کند و نیازی به گرفتن هیچ حکمی ندارد. زمانی که ما درباره تعادل حقوق اساسی صحبت می‌کنیم، مجاز به تمایز بین شهروندان خود و شهروندان دیگر کشورها نیستیم. اما نه فقط امریکا بلکه بسیاری از کشورهای دیگر نیز چنین کاری را انجام می‌دهند.
اشپیگل: هدف اصلی نظارت این است که از حملات علیه کشورمان جلوگیری کنیم. اصول این کار اشتباه نیست.
اسنودن: هیچ مدرکی که این برنامه‌های نظارتی مانع حملات تروریستی می‌شود، نداریم، اما باز هم اعتقاد دارید این اقدامات الزامی هستند؟ من فکر می‌کنم پیشرفت‌های زیادی را به عنوان یک جامعه انجام داده‌ایم - ما از ریاضیات و علوم استفاده می‌کنیم تا این سوءاستفاده دولت‌ها از اطلاعات ما محدود شود.
اشپیگل: شما در مورد رمزنگاری ارتباطات صحبت می‌کنید.
اسنودن: اکنون می‌بینیم دینامیکی مانند رمزنگاری ابتدا به انتها، به‌طور پیش فرض فعال شده است - شما حتی لازم نیست که درباره آن فکر کنید. پیش از سال 2013، بسیاری از سایت‌های خبری حتی نمی‌دانستند رمزنگاری چیست. در حال حاضر تقریبا هر کارمند حرفه‌یی ستون‌نویس، قادر به رمزگذاری است.
اشپیگل: اما تروریست‌ها نیز از رمزگذاری استفاده می‌کنند.
اسنودن: تروریست‌ها با آزمون و خطا پیش می‌روند و راه درست فرار را پیدا می‌کنند. آنها به من و شما احتیاجی ندارند که به آنها راه درست و غلط را نشان دهیم.
اشپیگل: آیا حداقل می‌پذیرید که برخی اطلاعات منتشر شده به جنایتکاران و دولت‌های سرکش کمک کرده و به آنها روش کار سازمان‌های اطلاعاتی را آموزش داده است؟
اسنودن: خیر، این ادعای بسیار راحتی برای دولت‌ها است. اساس آنها برای طبقه‌بندی اطلاعات این است که اگر اطلاعات فاش شوند، باعث ایجاد آسیب خواهد شد. گاهی پیش آمده که من به معنای واقعی کلمه برنامه نهار یک کافه تریا را با عنوان بسیار محرمانه طبقه‌بندی کرده‌ام.
اشپیگل: چرا افشاگرانی مثل شما زیاد نیستند؟ آیا می‌ترسند که مجبور شوند به روسیه فرار کنند؟
اسنودن: یک پاسخ بدبینانه به این موضوع وجود دارد. مردم احساس می‌کنند اگر گیر بیفتند، عواقب کار بسیار وخیم است. اما یک پاسخ خوش‌بینانه‌یی نیز وجود دارد. پس از رویدادهای سال 2013 سرویس‌های اطلاعاتی هوشیار شده‌اند که شاید آنها نفر بعدی باشند.
اشپیگل: ما معتقدیم پاسخ بدبینانه به واقعیت نزدیک است.
اسنودن: من فکر می‌کنم پاسخ، ترکیبی از هر دو است. فقط به فایل‌های Vault7 که ویکی لیکس منتشر کرد، نگاه کنید. یک افشای بی‌سابقه اطلاعات بسیار حساس بود که به وضوح از سرورهای خود اس‌ای‌ای گرفته شده بود. دو چیز می‌توان فهمید: اول، کاملا مشخص است که سرویس‌های اطلاعاتی هنوز به راحتی در معرض افشاگری هستند و دوم اینکه، افرادی مثل من در سرتاسر دنیا وجود دارند.
اشپیگل: فایل‌هایی که شما چند سال پیش افشا کردید آیا امروز چیزی بیش از ارزش تاریخی دارند؟
اسنودن: سیستم تقریبا یکسان است. اگر بتوان به مکانیسم پایه‌یی که برای جاسوسی از مردم بی‌گناه مورد استفاده سوء قرار می‌گیرد پی برد، می‌توان آن را اصلاح کرد.
اشپیگل: بعد چه پیش می‌آید؟
اسنودن: دولت‌ها دارند به این مساله پی می‌برند که نظارت جمعی واقعا موثر نیست. بنابراین از نظارت جمعی به هکینگ تغییر مسیر می‌دهند. اما هک کردن به صورت جمعی است و هنوز هوشمند و هدفدار نیست. ما این روند را در به دست گرفتن بازارهای دارک نت و دیگر عملیات مشترک توسط اتحادیه اروپا و ایالات متحده دیده‌ایم.
اشپیگل: بنابراین حالا همه‌چیز به شکستن رمزنگاری بستگی دارد.
اسنودن: شکستن رمزنگاری خیر، بلکه سازمان‌ها در حال تلاش برای دور زدن رمزگذاری هستند. آنها به دنبال نقاط ضعف در دستگاهی هستند که شما استفاده می‌کنید تا قبل از اینکه پیام خود را رمزگذاری کنید، بفهمند چه چیزی نوشته‌اید. من فکر می‌کنم این روش خیلی بهتر از نظارت جمعی است.
اشپیگل: چرا؟
اسنودن: نظارت جمعی فوق‌العاده ارزان بود. این کار به صورت آزادانه، نامرئی و مداوم عمل می‌کرد و هیچ گونه دفاع دیگری جز طرح‌های رمزنگاری نداشت. حمله به این مرورگرها، تلفن‌ها و رایانه‌ها بسیار گران است.
اشپیگل: حتی اگر حجم اطلاعات سازمان‌ها در آینده محدود شود، بازهم مردم حجم وسیعی از اطلاعات خصوصی خود را در شرکت‌های خصوصی مانند فیس‌بوک، گوگل، یوتیوب و اینستاگرام می‌دهند. آیا ما مجبور نیستیم که قبول کنیم که به عصر شفافیت کامل وارد شده ایم؟
اسنودن: بله حق با شماست، مشخص است که تعداد بسیار زیادی از غول‌های کامپیوتری، تاریخچه و سوابق کامل فعالیت‌های خصوصی افراد را در اختیار دارند. در همین زمان، هسته جدیدی از تلفیق قدرت و سیاست به وجود آمده است که در آن رهبران برجسته اقتصادی، در خصوص مسائلی که قبلا در حیطه سیاستمداران بوده است، همچون برنامه‌های اقتصادی و برنامه‌های شغلی و آموزش و پرورش سخنرانی می‌کنند.
اشپیگل: حتما اطلاع دارید که برخی از افراد با نفوذ، حتی مقامات بلندپایه دولتی آلمان، سعی دارند بگویند شما رابطه نزدیکی با روس‌ها دارید.
اسنودن: بله، به خصوص هانس از آلمان
اشپیگل: منظورتان هانس جورج ماسن، رییس سرویس اطلاعات داخلی آلمان است. او اصرار داشت که شما جاسوس روسیه هستید. این مساله حقیقت دارد؟
اسنودن: خیر، او حتی آن قدر اخلاق ندارد که بگوید «به نظرم فلانی جاسوس است»؛ بلکه در عوض می‌گوید «جاسوس بودن یا نبودن آقای اسنودن را هرگز نمی‌توان ثابت کرد». این جمله را برای هر کسی می‌توان به کار برد.
اشپیگل: رییس جدید سازمان سیا، ویکیلیکس را که وکلای آن به شما نیز کمک حقوقی می‌کنند، متهم به سخن‌چینی برای روسیه کرده است. آیا این امر به ضرر شما نخواهد بود؟
اسنودن: اولا اگر بخواهیم صادق باشیم، باید گفت که به نظر من دولت ایالات متحده یا هر کس دیگر در جامعه اطلاعاتی مستقیما ویکیلیکس را به کار برای دولت روسیه متهم نکرده است. بلکه اتهامات برای سرپوش گذاشتن روی اسناد که توسط دولت روسیه سرقت شده است، زده می‌شوند و خیر، من ویکیلیکس نیستم و هیچ ابهامی در خصوص درستی اسناد منتشر شده از سوی من وجود ندارد.
اشپیگل: در حال حاضر، یک مرد دیگر امریکایی نیز متهم به داشتن روابط بسیار نزدیک با پوتین است.
اسنودن: (می خندد)
اشپیگل: رییس‌جمهور شما. آیا او رییس‌جمهور شماست؟
اسنودن: این امر که نیمی از رای‌دهندگان امریکایی فکر کردند که دونالد ترامپ بهترین گزینه است، برای من جای تعجب است و من فکر می‌کنم همه ما، تا دهه‌ها باید پاسخگوی این انتخاب باشیم.
اشپیگل: اوباما، چلسی مانینگ، افشاگر اسناد ایالات متحده برای ویکیلیکس را عفو کرد. آیا شما امید به عفو شدن نداشتید؟
اسنودن: فکر نمی‌کنم هرگز چنین اتفاقی می‌افتاد چرا که انتشار این اخبار برای اوباما، مساله‌یی شخصی بود و خود او مسوول و پاسخگوی آن اتفاق‌ها بود. او این امر را نوعی حمله به او و نامش برداشت کرد که واقعا غم‌انگیز است.
اشپیگل: آیا هنوز هم امیدوار هستید که روزی قادر به بازگشت به ایالات متحده باشید؟
اسنودن: بله، کاملا. هر سال، اتهامات علیه من کمتر و کمتر شنیده می‌شوند. و من فکر می‌کنم این بدان معناست که هنوز هم برای من در آینده امید است.
اشپیگل: وضعیت فعلی قانونی شما در روسیه چیست؟
اسنودن: من اقامت دایم قانونی دارم که اساسا شبیه کارت سبز در ایالات متحده است ولی پناهندگی محسوب نمی‌شود و هر سه سال یک بار باید آن را تمدید کنم. البته من در توییتر از دولت روسیه انتقادهای زیادی کردم که احتمالا به نفع وضعیتم نخواهد بود.
اشپیگل: آقای اسنودن، از شما برای شرکت در این مصاحبه تشکر می‌کنیم.
