ایران و سایه‌روشن‌های ترکیه

۱۳۹۶/۰۷/۰۵ - ۰۰:۰۰:۰۰
کد خبر: ۱۰۷۹۹۷

مواضع سیاسی ایران و ترکیه طی ماه‌های اخیر بیش از هر زمان دیگری به هم نزدیک شده است. همسویی مواضع در مورد سوریه و اقلیم کردستان دو نمونه از این همگرایی سیاسی منطقه‌یی دو کشور است. هر دو کشور در نشست‌های آستانه قزاقستان در کنار روسیه به راهکارهای مشترکی برای آتش‌بس و شکست داعش و حدود و مرزهای مناطق کاهش تنش در سوریه رسیدند و اخیرا نیز در مورد اقلیم کردستان، هر دو کشور به‌طور همزمان، مرزهای هوایی خود با این استان عراق را به سبب انجام همه‌پرسی استقلال مسدود کردند. طی روزهای اخیر تماس‌های تلفنی بین مقامات ایران و ترکیه بر سر موضوعات فوق صورت گرفته و از جمله هر دو رییس‌جمهوری در تماس تلفنی بر حفظ تمامیت ارضی و وحدت ملی عراق تاکید نهادند...

مواضع سیاسی ایران و ترکیه طی ماه‌های اخیر بیش از هر زمان دیگری به هم نزدیک شده است. همسویی مواضع در مورد سوریه و اقلیم کردستان دو نمونه از این همگرایی سیاسی منطقه‌یی دو کشور است. هر دو کشور در نشست‌های آستانه قزاقستان در کنار روسیه به راهکارهای مشترکی برای آتش‌بس و شکست داعش و حدود و مرزهای مناطق کاهش تنش در سوریه رسیدند و اخیرا نیز در مورد اقلیم کردستان، هر دو کشور به‌طور همزمان، مرزهای هوایی خود با این استان عراق را به سبب انجام همه‌پرسی استقلال مسدود کردند. طی روزهای اخیر تماس‌های تلفنی بین مقامات ایران و ترکیه بر سر موضوعات فوق صورت گرفته و از جمله هر دو رییس‌جمهوری در تماس تلفنی بر حفظ تمامیت ارضی و وحدت ملی عراق تاکید نهادند. این پیوندهای سیاسی به نظر در هفته آتی و با سفر رجب طیب اردوغان به تهران تحکیم نیز خواهد شد. چرا که در این سفر نیز محور اصلی مذاکرات چنانکه طرف ترک اعلام کرده است مسائل منطقه‌یی، بحران سوریه، تحولات عراق و به‌ویژه همه‌پرسی اقلیم کردستان خواهد بود. این توافقات و همکاری‌های سیاسی اگر چه امری خوب و پسندیده است اما نیازمند بسط همکاری‌های اقتصادی برای تحکیم و تثبیت این روابط سیاسی است.  مبادلات اقتصادی دو کشور طی حدود 10 الی 12 سال اخیر (از سال 1384 به بعد) جز سال گذشته و ماه‌های اخیر به نفع ترکیه رقم خورده است. از نظر میزان سرمایه‌گذاری نیز ترک‌ها دست بالاتری نسبت به ایرانی‌ها داشته‌اند. چنانکه سفیر ترکیه چندی قبل از سرمایه‌گذاری بیش از 2/1میلیارد دلاری این کشور در مقابل سرمایه‌گذاری 100میلیون دلاری ایران در ترکیه خبر داد. به نظر می‌رسد با تحولات یک‌سال اخیر ترکیه و تغییر قانون اساسی این کشور و قدرت‌گیری بیش از پیش اردوغان و حزب « اعتدال توسعه»، در گفتمان ملی این کشور تحول مهمی صورت گرفته و «ژئوپلیتیک» نقش برجسته‌تری از «ژئواکونومیک» یافته است. به عبارتی ترکیه هر چه بیشتر خود را «خاورمیانه‌یی» تا عضوی از اتحادیه اروپا تعریف کرده است. این امر می‌تواند فضای رقابت بین دو کشور ایران و ترکیه و احتمال بروز تنش‌ها را (باتوجه به تفاوت‌های دینی و قومی و گرایش‌های ضدایرانی و تحرکات پان‌ترکیستی و...) در آینده بیشتر کند. در حالی که اگر « اقتصاد » عامل پیوند دو کشور باشد و کشورمان بتواند از امکانات و ظرفیت‌های خود به نحو مناسبی استفاده کند می‌تواند منافع و فرصت‌های بیشتری را از روابط دو کشور به دست آورد.  ایران مهم‌ترین تامین‌کننده نفت ترکیه است و سومین تامین‌کننده گاز این کشور پس از روسیه و جمهوری آذربایجان. ترکیه نیز دروازه ورود ایران به اروپا و غرب و نیز مسیر ترانزیت انرژی ایران به خریداران اروپایی است و همچنین پذیرای صدها هزار گردشگر در سال.  ترکیه مکمل ایران، بیشتر ترکیه‌یی است قدرتمند با کارکردهای اقتصادی به عنوان هاب انرژی و نقطه اتصال شرق و غرب و نه ترکیه‌یی خاورمیانه‌یی با رویاهای سیاسی که سمت و سوی آن چندان مشخص نیست.