مداخله در بازار با نرخ زیر 4010 تومان

گروه بانک و بیمه   محسن شمشیری

روز چهارشنبه 19 مهر 96 نرخ رسمی 10 ارز کاهش و 22 ارز افزایش یافته و نرخ 7 ارز هم تغییری نداشت و براین اساس، نرخ رسمی دلار با 2 ریال کاهش 34115 ریال، پوند با 132 ریال افزایش 45034 ریال و یورو با 154 ریال رشد قیمت 40302 ریال ارزش‌گذاری شد.

به گزارش «تعادل»، در بازار ارز نیز نرخ دلار در محدوده 4007 تا 4050 تومان در نوسان بود که دلیل آن فروش همزمان تعدادی از صرافی‌های وابسته به بانک مرکزی در کنار سایر صرافی‌ها بود که دلار مبادله‌یی با نرخ زیر 4010 تومان را عرضه می‌کردند و جلوی این صرافی‌ها صف تشکیل شده بود. در حالی که سایر صرافی‌ها دلار را بین 4010 تا 4050 تومان معامله می‌کردند. این موضوع باعث شده بود که تعدادی از صرافی‌ها به دلیل مداخله بانک مرکزی، از اعلام نرخ و خرید و فروش خودداری کنند تا نبض بازار و میزان عرضه و تقاضا و نرخ تعادلی بازار آزاد به تدریج مشخص شود تا صرافی‌ها متوجه شوند که با چه نرخی باید بخرند و بفروشند.

همچنین صرافی‌ها هر یورو را 4875 تومان و هر پوند 5350 تومان، درهم امارات 1120 تومان و لیر ترکیه را 1135 تومان فروختند.

در بازار طلا نیز هر اونس جهانی به 1289 دلار رسیده و روند نزولی به خود گرفت و هر گرم طلای ۱۸ عیار در بازار آزاد با ۶۹ تومان افزایش ۱۲۴‌هزار و ۳۹۰ تومان ارزش‌گذاری شد. هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید با ۷۰ تومان افزایش یک‌میلیون و ۳۰۷‌هزار تومان دادوستد شد. همچنین هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با یک‌هزار و ۲۸۰ تومان افت یک‌میلیون و ۲۵۵‌هزار تومان ارزش‌گذاری شد. نیم سکه بهار آزادی شاهد رشد ۲۱۰ تومانی بود و ۶۶۸‌هزار تومان معامله شد. ربع سکه بهار آزادی نیز با افت یک‌هزار و ۶۰ تومانی ۳۹۳‌هزار تومان و هر قطعه سکه گرمی نیز با ۱۷۰ تومان افزایش، ۲۵۵‌هزارتومان بود.

 دلار مداخله‌ای زیر 4010 تومان

برخی صرافی‌ها ازروز چهارشنبه 19 مهر اقدام به عرضه ارز بانک مرکزی کردند و در خیابان فردوسی نرخ فروش ارز را به 4007 تا 4009 تومان کاهش دادند. این کاهش به واسطه عرضه ارز بانک مرکزی از طریق این صرافی‌هاست که موجب شکل‌گیری صف در مقابل این صرافی‌ها شد. بقیه صرافی‌ها نیز در دامنه قیمتی دلار آزاد را 4030 تا 4050 تومان معامله می‌کردند.

یکی از فعالان بازار ارز در این زمینه گفت: بانک مرکزی معمولا با هدف مدیریت بازار ارز و جلوگیری از التهاب و حباب قیمتی، ارز مداخله‌یی را از طریق صرافی‌ها و صرافی‌های بانک‌ها عرضه می‌کند و از آنجا که روز سه‌شنبه بسیاری از صرافی‌ها از فروش دلار خودداری و فقط خریدار ارز بودند و این موضوع موجب بروز مشکلات برای برخی متقاضیان واقعی ارز شده بود، در نتیجه بانک مرکزی اقدام به عرضه ارز به نرخ پایین‌تر از 4010 تومان کرده است.

با وجودی که نرخ دلار در چهار سال گذشته ثباتی نسبی را تجربه کرد؛ اما دو ماهی است که نوسانات آن روندی افزایشی داشته و حتی نرخ دلار در بازار در روز‌های گذشته به حدود 4‌هزار و ۶۵ تومان هم رسید. موج افزایش قیمت‌ها این روزها بر تب و تاب بازار افزود و این امر باعث شد که حتی صف‌های خرید از صبح دیروز در مقابل برخی صرافی‌ها تشکیل شود؛ البته این در حالی بود که صرافی‌های بزرگ بازار از روز‌های گذشته رغبت کمتری به خرید دلار نشان می‌دادند.

روز گذشته، صرافان خریدوفروش را در بازار به کمترین سطح ممکن کاهش داده بودند و برای معاملات خود بی‌گدار به آب نمی‌زدند. اما دخالت بانک مرکزی و عرضه ارز با نرخ پایین‌تر باعث شد که جلوی این صرافی‌ها صف تشکیل شود.

یک مقام مسوول در بانک مرکزی در پاسخ به این پرسش که آیا بانک مرکزی برای کنترل نرخ‌ها در بازار ارز برنامه‌یی را در دستور کار دارد یا خیر؟ اظهارداشت: بانک مرکزی از صبح چهارشنبه اقدامات خود را برای بهبود وضعیت این بازار آغاز کرده است.

صرافان بازار نیز می‌گویند بانک مرکزی اقدام به عرضه دلار در بازار ارز کرده است و همین امر باعث شد تا قیمت‌ها که صبح با روند صعودی مواجه شده بود دوباره نزولی شود. بانک مرکزی دلار را با نرخ 4هزار و ۸ تومان در بازار عرضه می‌کند و همین افزایش عرضه باعث کاهش نرخ‌ها در این بازار شده است.

 البته رییس کل بانک مرکزی روز گذشته در واکنش به نوسانات روزهای اخیر بازار ارز گفته بود: ارزهای مختلف در دنیا نوساناتی دارند و چیز عجیبی نیست و حتی قوی‌ترین ارزها هم دچار نوسان نرخ برابری با ارزهای دیگر می‌شوند.

وی با بیان اینکه، واقعیت‌های اقتصادی در هر کشوری شرایطی را اقتضا می‌کند و چیزی نیست که بشود با دستور آن را در یک شرایط خاص و ثابت نگه داشت، تصریح کرد: اصولا این برابری و متعادل بودن بازار ارزی در فضاهایی باثبات و قابل اتکا باقی می‌ماند که شرایط بر مبنای واقعیت‌ها باشد و عرضه و تقاضا نرخ را تعیین کند. بانک مرکزی نسبت به نوسان نرخ ارز بی‌تفاوت نیست و وظیفه دارد که از نوسانات هیجانی بازار ارز جلوگیری کند و اگر بانک مرکزی مداخله کند، ممکن است به شکل موقت بشود بازار را کنترل کرد، اما شرایط باز به همان شرایط قبل برمی‌گردد و این امر بازار را از پیش‌بینی‌پذیر شدن خارج می‌کند.

وی تاکید کرد: اگر بانک مرکزی وظیفه‌اش را درست انجام دهد، اخبار هیجانی تاثیری در بازار ایجاد نمی‌کند و باید سعی کنیم که این فضا را ایجاد کنیم. اوج تاثیر حرف‌های ترامپ در امور بانکی آثار هیجانی است که ممکن است در بازار ارز ایجاد شود ولی این اثرات بلندمدت نخواهد بود و در هیچ اقتصادی اینگونه حرف‌ها نمی‌تواند اثرات بلندمدت بگذارد و همه این حرف‌ها اثرات موقت دارد.  محمد باقر نوبخت سخنگوی دولت نیز در نشست خبری با تاکید بر مخالفت دولت با تضعیف پول ملی به صورت غیرمنطقی، گفته بود که سیاست دولت مدیریت نرخ ارز شناور است و در نتیجه بانک مرکزی تلاش دارد که در حاشیه بازار ارز، دلار را با نرخ کمتر عرضه کند.

سخنگوی دولت همچنین در پاسخ این سوال که برخی عنوان می‌کنند قیمت دلار بیش از 5‌هزار تومان است، گفت: دولت و کارشناسان اقتصادی این را قبول ندارند و این شایعه‌یی برای افزایش قیمت‌ ارز است. دولت از تضعیف پول ملی متضرر می‌شود چرا که اگر قیمت یک دلار چند تومان افزایش پیدا کند از نظر روانی بر قیمت کالاهای دیگر تاثیر می‌گذارد که ما مخالف این اتفاق هستیم. رییس‌جمهوری نسبت به افزایش قیمت دلار و پول ملی حساس است و در جلسات این موضوعات را به‌صورت جدی دنبال می‌کنند.

 رقابت دلار مبادله‌ای و آزاد

دلار مبادله‌یی که توسط بانک مرکزی نرخ‌گذاری و عرضه می‌شود در روندی رو به رشد طی یک سال گذشته حدود ۲۶۰ تومان گران شده و برگشت قابل توجهی به نرخ پایین‌تر نداشته است. اکنون دو نرخ آزاد و دولتی در شیبی رو به رشد در حال حرکت هستند.

به گزارش ایسنا، در حال حاضر بازار ارز ایران دارای دو نرخ اصلی است. قیمتی که در بازار وجود دارد و نرخی دیگر در مرکز مبادلات ارزی. این مرکز از سال ۱۳۹۱ راه‌اندازی شد و بانک مرکزی کنترل آن را برعهده گرفت. در این مرکز حدود ۳۹ ارز با اختلاف با نرخ بازار آزاد توسط بانک مرکزی به‌طور روزانه قیمت‌گذاری می‌شود که پایین‌تر از بازار آزاد است.

مهم‌ترین ارز در قیمت‌گذاری دلار است و مورد توجه متقاضیان قرار دارد، چرا که عمده مبادلات ایران براساس این ارز انجام می‌شود و تقاضای آن در قیاس با سایر ارزها قابل توجه است. دلار طی سال‌های اخیر نرخ‌های متفاوتی را تجربه کرده از قیمتی که در مرکز مبادلات ارزی وجود دارد و برای برخی کالاهای تجاری اختصاص پیدا می‌کند تا نرخ ۱۲۲۶ که در دولت دهم برای برخی کالاهای اساسی تعیین و البته چندی بعد حذف شد و همچنین نرخی که در بازار آزاد مورد مبادله قرار می‌گیرد.

زمانی که مرکز مبادلات ارزی راه‌اندازی شد دلار با نرخی حدود ۲۴۰۰ تومان مورد مبادله قرار گرفت و روند تغییرات آن عمدتا بسیار کند پیش می‌رفت، حال چه زمانی که ارزان می‌شد و چه زمانی که گران، ولی به مرور و به ویژه در یکی دو سال گذشته روند افزایش دلار مبادله‌یی با شیبی تندتر پیش رفته است به گونه‌یی که از حدود ۲۴۰۰ تومان در نیمه سال ۱۳۹۱ به 3۳۴۱ تومان در نیمه سال ۱۳۹۶ رسیده است که در مجموع رشد بیش از ۱۰۰۰ تومان را برای این ارز نشان می‌دهد.

اما در طول یک سال گذشته دلار مبادله‌یی شیبی تند دارد و از ۳۱۵۵ تا ۳۴۱۱ رشد کرده که نشان‌دهنده افزایش تا ۲۶۰ تومانی است. بررسی نرخ دلار دولتی طی سه ماه گذشته از این حکایت دارد که روند رشد در این مدت نسبت به یک سال گذشته تندتر است به‌طوری که در این فاصله سه ماهه تا ۱۵۰ تومان افزایش قیمت داشته و از حدود ۳۲۵۸ تومان در تیرماه به ۳۴۱۱ تومان در مهرماه رسید. در ادامه و در قیاسی محدودتر شیب رشد دلار باز هم تند است به‌طوری که در یک ماه اخیر قیمت ۷۵ تومان اضافه شده و از ۳۳۳۵ به ۳۴۱۱ تومان افزایش دارد.

بر این اساس دلار مبادله‌یی در طول یک‌سال حدود ۲۶۰ تومان، سه ماه ۱۵۰ تومان و یک ماه تا ۷۵ تومان گران شده که در مجموع بیانگر تند شدن شیب افزایش قیمت در مرکز مبادلات ارزی و نرخ‌گذاری‌های دولتی است.

آنطور که پیش‌تر مسوولان بانک مرکزی بر آن تاکید داشته‌اند با اجرایی شدن سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز، مرکز مبادلات ارزی نیز با کارکرد فعلی برچیده خواهد شد و دیگر نرخ‌گذاری در آن انجام نمی‌شود. البته طی ماه‌های گذشته نیز اقداماتی در راستای حذف ارز دولتی انجام شده که می‌توان به حذف ارز مسافرتی به عنوان نمونه آن اشاره کرد. همچنین در حدود دو سال گذشته از تعداد کالاهایی که واردات آنها با ارز دولتی انجام می‌شد نیز به مرور کاسته شده است.

 اختلاف ۶۴۰ تومانی دو ارز آزاد و دولتی

اما طی یکی دو ماه گذشته قیمت‌ها در بازار آزاد هم با نوسان قابل توجهی همراه شده و رشد قیمت دلار به گونه‌یی بوده که از کانال ۳۷۰۰ تومان در اواخر مردادماه خارج و به بیش از ۴۰۰۰ تومان در مهرماه افزایش یافته است که نشان‌دهنده رشد بیش از ۳۰۰ تومانی قیمت دلار در بازار آزاد در مدتی اندک خواهد بود. دلار آزاد در حدود یک‌سال گذشته نیز از کانال ۳۵۰۰ تا ۳۶۰۰ به ۴۰۰۰ تومان فعلی رسیده که افزایش تا بیش از ۴۰۰ تومانی را به همراه دارد.

در حال حاضر اختلاف قیمت بین دو ارز بازار آزاد (حدود ۴۰۵۰ تومان) و مبادله‌یی (۳۴۱۱ تومان) به حدود ۶۴۰ تومان می‌رسد که بیانگر افزایش شکاف بین دو نرخ اصلی است موضوعی که به‌طور قابل توجه در اجرایی شدن سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز خواهد بود. با این حال گرچه طی یک‌سال اخیر بازار ارز دو دوره شاهد عبور دلار از مرز ۴۰۰۰ تومان بوده، اما در مجموع دولت یازدهم و اکنون دوازدهم توانسته فضای آرام‌تری را نسبت به دوره‌های قبل برای بازار ارز فراهم کند، شرایط به‌گونه‌یی نبوده که بازار همواره در نوسان قرار گیرد یا ثبات چندانی نداشته باشد.

 قیمت جهانی طلا به بالاترین سطح رسید

همچنین شبکه خبری سی‌ان‌بی‌سی امریکا اعلام کرد، قیمت طلا روز سه‌شنبه در بازارهای جهانی به بالاترین سطح در بیش از یک هفته اخیر رسید؛ تنش‌های ژئوپلیتیکی و کاهش ارزش دلار به افزایش بهای فلز زرد در روز جاری کمک کرد و روز چهارشنبه نیز به 1289 دلار رسیده است.

با این حال انتظار اجرایی شدن مرحله دیگری از سیاست افزایش نرخ بهره در امریکا توسط بانک مرکزی این کشور، مانع شتاب گرفتن این روند صعودی شد. قیمت آنی طلا در بازار لندن پس از آنکه با رسیدن به سطح یک‌هزار و 288 دلار و 70 سنت در هر اونس، بالاترین مقدار خود از اواخر سپتامبر (اوایل مهر) را تجربه کرد، در ساعت 06:53 به وقت گرینویچ با 0.3 درصد کاهش نسبت به آخرین قیمت (دوشنبه) به سطح یک‌هزار و 287 دلار و 31 سنت در هر اونس رسید. در بازار کامکس نیویورک نیز هر اونس طلا در معاملات آتی با 0.4 درصد افزایش نسبت به دیروز به بهای یک‌هزار و 290 دلار معامله شد.

«مارک تو» رییس بخش تحقیقات گروه مالی «وینگ‌فانگ» هنگ‌کنگ گفت: تنش‌های ژئوپلیتیکی و نبود اطمینان ناشی از نامشخص بودن اقدام «دونالد ترامپ» رییس‌جمهوری امریکا در قبال کره شمالی موجب افزایش ریسک‌گریزی در بازار و روی آوردن سرمایه‌گذاران به خرید طلا شد.

نرخ برابری دلار در برابر سایر ارزهای اصلی نیز امروز تضعیف شد. اندازه شاخص دلار که تغییرات نرخ برابری دلار امریکا در برابر سایر ارزها را اندازه می‌گیرد، امروز تقریبا با 0.3 درصد کاهش به 93.25 رسید.

فعالان بازار تقریبا 90درصد احتمال می‌دهند که مرحله دیگر افزایش نرخ بهره در امریکا تا پایان امسال اجرا خواهد شد.  افزایش نرخ بهره در امریکا، کاهش تقاضای جهانی طلا را به دنبال دارد.