ضرورت بازنگری در قیمت‌گذاری آب برای مصارف صنعتی
گروه تشکل‌ها|
طبق نتایج پژوهش ارائه‌شده در مرکز مطالعات ملی آب و کشاورزی اتاق ایران، قیمت‌گذاری آب مصرفی در بخش صنایع و معادن پایین است و باید تغییر کند. نشست تخصصی مرکز ملی مطالعات راهبردی و کشاورزی آب اتاق ایران با محوریت ارائه نتایج پژوهش اقتصاد آب در بخش صنعت و معدن ایران برگزار شد. در این نشست با توجه به پایین بودن سهم هزینه آب در هزینه‌های تولید پیشنهاد شد قیمت‌گذاری بر اساس «اصول اقتصادی پرداخت» باشد. بر اساس محاسبات این پژوهش، قیمت اصلی آب 25 تا 55 برار تعرفه موجود خواهد بود.
به گزارش پایگاه خبری اتاق ایران، معاون پژوهشی مرکز مطالعات و بهره‌وری آب اتاق ایران با تاکید بر اهمیت اقتصاد آب در مطالعات مربوط به آب گفت: برای مدیریت صحیح و اصولی منابع آب، ابزارهای اقتصادی نقش قابل‌توجهی دارند و مدیریت بهینه منابع آب هم نیازمند تبیین نقش و جایگاه اقتصادی آب در بخش‌های مختلف مصرف است.
به گفته عباس کشاورز رویکرد توسعه اقتصادی کشورهای جهان نشان می‌دهد که به‌تدریج با توسعه صنعتی سهم صنعت افزایش یافته است. این موضوع مدیریت منابع آب را مهم‌تر کرده و انجام تحقیقاتی مانند پژوهش امروز نیز از باب همین اهمیت است. در ادامه مرتضی تهامی‌پور، مجری تحقیق «اقتصاد آب در بخش صنعت و معدن ایران» گزارشی از نتایج این تحقیق را ارائه کرد.
تهامی‌پور افزود: در پروژه حاضر ابعاد مختلف نقش آب در اقتصاد بخش صنعت و معدن کشور بررسی‌شده است. بررسی تجربیات موجود در زمینه اقتصاد آب در بخش صنعت و معدن، میزان انطباق با برنامه‌های تخصیص آب، بررسی سهم هزینه آب در هزینه‌های تولید بخش صنعت و معدن و ارائه پیشنهادهای کاربردی در راستای مدیریت مناسب تقاضای آب در بخش صنعت و معدن از مهم‌ترین اهداف این پژوهش هستند.
تهامی‌پور افزود: بخش صنعت و معدن کشور در حال حاضر سهم قابل‌توجهی از مصارف آب را در اختیار ندارد اما با توجه به تجربه توسعه صنعتی کشورهای جهان، سهم بخش صنعت و معدن از مصرف آب در طول زمان افزایش می‌یابد بنابراین باید به مدیریت منابع و مصارف آب در این بخش توجه کنیم.
براساس نتایج این تحقیق، در متن قوانین برنامه‌های پنج‌ساله توسعه، نقش آب در فرآیندهای تولید صنعت و معدن بسیار کمرنگ دیده شده است و صرفا در برخی برنامه‌ها بر اصلاح قیمت‌های آب به‌صورت کلی تاکید شده است.
به گفته مجری این تحقیق، همچنین حجم فاضلاب تولیدی صنایع و معادن بسیار زیاد است. تصفیه‌های فاضلاب توسعه پیدا نکرده است و محل تخلیه فاضلاب‌ها چالش‌های محیط زیستی زیادی را به همراه دارد. با این رویه به مصرف آب صنایع از محل بازیافت آب توجه زیادی نمی‌شود.
او در مورد سهم هزینه‌های آب در هزینه تولید هم گفت: آب در فرآیند تولید محصولات صنعتی کشور حدود 0.14درصد و در فرآیند تولید محصولات معدنی حدود 1.5درصد از هزینه‌های تولید را به خود اختصاص می‌دهد که سهم بسیار ناچیزی است. به گفته این پژوهشگر، قیمت آب در صنایع و معادن از دیدگاه اقتصادی بهینه نیست؛ متوسط تعرفه پرداختی بابت هر مترمکعب آب در سال‌های گذشته در بخش صنعت حدود 250تومان و معدن حدود 500 تومان بوده است.
تهامی‌پور افزود: این در حالی است که متوسط وزنی ارزش اقتصادی محاسبه‌شده در بخش صنعت و معدن به ترتیب حدود 8700 و 6500 تومان به ازای هر مترمکعب بوده است که اختلاف بسیار زیادی با هزینه تمام‌شده و هزینه پرداختی برای هر مترمکعب آب دارد. او در این بخش با اشاره به انجام مقایسه بین سهم هزینه‌های آب در روند تولید در ایران و کشورهای ترکیه، اسپانیا، ژاپن و آلمان گفت: در اکثر کشورها تعرفه آب در بخش صنعت دوقسمتی است و شامل یک تعرفه ثابت و یک تعرفه متغیر برحسب حجم مصرف آب می‌شود.
به گفته او، در بعضی کشورها تعرفه آب در صنایع مختلف متفاوت است. تاکید این کشورها بر پوشش کامل هزینه‌های تامین آب است تا منجر به کارایی نظام اجرایی آب شود.
تهامی‌پور پیشنهادهای کاربردی برای مدیریت تقاضای آب در بخش صنعت و معدن در جهت اصلاح نظام تعرفه آب و بهبود بهره‌وری آب ارائه کرد. او گفت: صنایع مهم کشور در استان‌هایی مانند اصفهان، کرمان با مشکل تامین آب مواجه‌اند و تا حد زیادی رقیب مشترکان آب شهری و کشاورزی شده‌اند. درنتیجه استقرار صنایع بزرگ، این مناطق را با کم‌آبی دوچندان روبه‌رو کرده که در این زمینه لازم است اسناد توسعه‌بخشی در بخش صنعت و معدن بر اساس پتانسیل تامین آب اصلاح شود.
