تاخیر در پرداخت مطالبات گندم‌کاران
امسال با خرید تضمینی نزدیک 9 میلیون تن گندم، دومین سال خودکفایی این محصول در کشور تمدید شد، اما برخی کشاورزان از نحوه پرداخت مطالبات معوق خود گلایه دارند.
به گزارش ایرنا، با وجود آنکه دست‌اندرکاران عرصه کشاورزی، حجم تولید گندم درسال زراعی قبل را مطلوب ارزیابی می‌کنند، اما امسال پرداختن نشدن به‌موقع مطالبات برخی گندم‌کاران از سوی دولت، نبود نقدینگی و آمادگی برخی کشاورزان برای کاشت جدید گندم در سال زراعی جاری نارضایتی را در بین برخی گندم‌کاران به وجود آورد که همین امر سبب شده کارشناسان احتمال کاهش تولید گندم در سال زراعی جاری و همچنین دست نیافتن مجدد به خودکفایی در تولید این محصول راهبردی را پیش‌بینی کنند. این درحالی است که طبق اعلام شرکت بازرگانی دولتی ایران، کشاورزانی که گندم خود را تا 15خرداد امسال به شرکت بازرگانی دولتی تحویل داده بودند، کل مطالبات (100درصد) و کشاورزانی که تا
30 تیرماه گندم خود را تحویل داده بودند، بیش از 50درصد مطالبات خود را دریافت کرده‌اند و بخش اندکی از این مطالبات باقیمانده است. همچنین یکی از مشکلات دیگر این بخش اعلام نکردن به‌موقع نرخ خرید تضمینی با شروع فصل زراعی جدید است که این موضوع نیز موجب سردرگمی گندم‌کاران شده است. تامین امنیت غذایی و توسعه کشاورزی برای رها شدن از وابستگی در حوزه تامین کالاهای استراتژیک و اساسی یکی از مولفههای مهم تقویت اقتصاد و دستیابی به اهداف اقتصاد مقاومتی است که دولت یازدهم از همان آغاز به کار خود این مهم را در سرلوحه فعالیت‌هایش قرار داد و نتیجه توجه ویژه به بخش کشاورزی موجب افزایش تولیدات این بخش و در نهایت خودکفایی گندم در پایان دولت یازدهم و بطور مجدد در ابتدای دولت دوازدهم شد. در همان زمان برخی منتقدان مدعی بودند که خرید گندم با قیمت حدود دو برابر قیمت جهانی مقرون به‌صرفه نیست، اما دولت یازدهم از آنجا که اعتقاد به توسعه بخش کشاورزی و حمایت از کشاورزان در مسیر دستیابی به توسعه پایدار داشت، با پرداخت نرخی بالاتر از نرخ جهانی این محصول که نوعی یارانه غیرمستقیم به این بخش به‌شمار می‌رفت، کشاورزان را در این مسیر یاری کرد.
ثبت این رکود در شرایطی انجام شد که در سال 92 و ابتدای فعالیت دولت یازدهم برخی استان‌های کشور برای سه روز و برخی تا دو هفته گندم ذخیره داشتند و همین موضوع نگرانی‌هایی را برای دولت ایجاد کرده بود.
باتوجه به اینکه یکی از هدف‌های اقتصاد مقاومتی خودکفایی در تولید کالاهای اساسی و رفع وابستگی به واردات به‌شمار می‌رود، به همین منظور دولت یازدهم توانست با اقدامات اساسی در بخش کشاورزی در چهار سال فعالیت خود به خودکفایی گندم رسید و در دولت دوازدهم برای دومین سال این موضوع را استمرار داد.
جشن شکر‌گزاری گندم پس از 12 سال وقفه در بیست و دوم آذر سال 1395 با حضور حسن روحانی رییس‌جمهوری کشورمان برگزار شد؛ پیش از آن نیز کشور در سال 1383 با تلاش گندم‌کاران و پس از 40سال به خودکفایی گندم رسیده بود اما در دوره فعالیت دولت‌های نهم و دهم این امر به تاخیر افتاد تا اینکه دولت تدبیر و امید پیش بینی خودکفایی دوباره ایران در تولید گندم را تحقق بخشید.
با دستیابی به خودکفایی گندم امکان حجم قابل‌توجهی ذخیره‌سازی و صادرات نزدیک 3 میلیون تن گندم برای کشور در سال 95 محقق شد درحالی که تا پیش از آن ایران به عنوان یکی از وارد‌کنندگان گندم در دنیا به شمار می‌رفت. گندم از مهم‌ترین غلات جهان است که به شکل وحشی و اهلی می‌روید و طبق جدیدترین آمار سازمان جهانی خواروبار کشاورزی ملل متحد (فائو)، ایران یکی از پرمصرف‌ترین کشورها در محصول گندم به‌شمار می‌رود به شکلی که سرانه مصرف آن در ایران 2٫5 برابر کشورهای در حال توسعه و بیشتر از کشورهای توسعه یافته جهان است.
در واقع سرانه مصرف گندم هر ایرانی در سال 93، حدود 167٫6 کیلوگرم بود در حالی که سرانه مصرف این محصول در جهان در همان زمان به‌طور میانگین 67٫1 کیلوگرم برآورد می‌شود؛ متوسط سرانه مصرف گندم در کشورهای در حال توسعه 60 کیلوگرم در سال و این رقم برای کشورهای توسعه‌یافته
96٫5 کیلوگرم بود. همچنین سرانه مصرف گندم در برخی کشورها همچون چین 62٫8 کیلوگرم، هند 60کیلوگرم، عراق 143 کیلوگرم، ژاپن 43٫3 کیلوگرم، ترکیه
211 کیلوگرم، مصر 198 کیلوگرم، امریکا
81٫5 کیلوگرم، روسیه 123 کیلوگرم و اتحادیه اروپا 111 کیلوگرم بوده است. طبق آمارهای مربوط به سال 1388، ایران با سرانه مصرف 194 کیلوگرم در سال به‌عنوان هفتمین مصرف‌کننده بزرگ گندم در سطح جهان شناخته می‌شد. طبق آمارهای موجود در سال 1392 نزدیک 9میلیون 300هزار تن گندم تولید و 4 میلیون و 800هزار تن، سال 1393 نزدیک 10 میلیون و 570 هزار تن تولید و 6 میلیون و 800 هزار تن خرید، سال 1394 قریب 11میلیون و 500 هزار تن تولید و هشت میلیون و 100هزار تن خرید، سال (1395) 14 میلیون و 590هزار تن گندم تولید و 11 میلیون و 525هزار تن خرید انجام شد که نشان می‌دهد در دولت تدبیر و امید بیش از 5 میلیون و 500 هزار تن افزایش تولید گندم داشته‌ایم. همچنین یکی از سیاست‌های دولت یازدهم و دوازدهم برای رشد تولید محصول راهبردی گندم افزایش نرخ خرید تضمینی بود به‌طوری که دولت برای سال زراعی 1393 - 1392 نرخ هر کیلوگرم گندم معمولی را 10 هزار و 500 ریال و گندم دروم را 10 هزار و 800 ریال، سال زراعی 1394 - 1393 نرخ گندم معمولی 11 هزار و 550 ریال و گندم دروم 11هزار و 880 هزار ریال، سال زراعی 1394 - 1395 نرخ خرید تضمینی گندم معمولی 12 هزار و 705ریال و گندم دوروم 13 هزار و 68 ریال و سال زراعی 1395- 1396 نرخ خرید گندم معمولی (نان) برای هر کیلوگرم 13 هزار ریال (1300 تومان) و گندم دروم (ماکارونی) 13 هزار و 300ریال (1330 تومان) تعیین کرد.
این درحالی است که در دولت نهم و دهم سال زراعی 1384 قیمت گندم معمولی 2هزار و 50 ریال و در سال 1388 3 هزار و 300 ریال، سال 1390 - 1389 قیمت خرید تضمینی هر کیلوگرم گندم معمولی سه هزارو 600 ریال و گندم دروم 3 هزار و 800ریال و در سال زراعی 1391 -1390 این رقم برای گندم معمولی 3 هزار و 950 هزار ریال و گندم دروم 4 هزار و 150 هزار ریال بود که در سال زراعی 91 تا 92 نرخ گندم سه بار تغییر کرد. همچنین دولت به‌دلیل محدودیت منابع آبی کشور و صرفه‌جویی در مصرف آب سیاست کاهش سطح زیرکشت برخی محصولات مانند گندم را به کار گرفت بطوری که سطح زیرکشت گندم از 6میلیون و 460هزار هکتار به 5 میلیون و 890هزار هکتار رسید. اکنون کشت گندم در تمامی استان‌های کشور انجام می‌شود اما استان‌های خوزستان، گلستان، فارس و کرمان رتبه‌های اول خرید تضمینی این محصول را کسب کرده‌اند.
